1 00:00:03,000 --> 00:00:05,130 Welkom bij het tweede webinar. 2 00:00:05,710 --> 00:00:09,289 Het gaat over de informatieplicht en de erkende maatregelen. 3 00:00:09,789 --> 00:00:13,670 Dit webinar is onderdeel van de reeks van in totaal negen webinars. 4 00:00:14,079 --> 00:00:17,459 Vanochtend hadden we het over de wijziging in de wetgeving 5 00:00:17,750 --> 00:00:20,209 in de verscherpte energiebesparingsplicht. 6 00:00:21,040 --> 00:00:24,129 Later vanmiddag gaan we in op de onderzoeksplicht. 7 00:00:24,879 --> 00:00:29,459 En morgenochtend gaan we kijken naar de ondersteuning en de hulpmiddelen, 8 00:00:29,540 --> 00:00:34,500 die de omgevingsdiensten ten dienste staan om hun te helpen bij de uitvoering 9 00:00:34,580 --> 00:00:37,040 van de verscherpte energiebesparingsplicht. 10 00:00:37,459 --> 00:00:41,130 Nu gaan we in op de informatieplicht en de erkende maatregelen. 11 00:00:41,290 --> 00:00:44,669 Ik wil graag de gasten aan tafel aan jullie introduceren. 12 00:00:45,080 --> 00:00:46,419 Te beginnen met Julian. 13 00:00:46,669 --> 00:00:48,669 Dank. Mijn naam is Julian Mensies. 14 00:00:48,750 --> 00:00:51,580 Ik werk bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat 15 00:00:51,669 --> 00:00:54,709 onder andere aan de EML, de erkende maatregelenlijst. 16 00:00:54,790 --> 00:00:56,419 Dank je wel, Julian. Yorick. 17 00:00:56,669 --> 00:00:57,419 Yorick Vink. 18 00:00:57,500 --> 00:01:01,540 Ik werk bij Informatiepunt Leefomgeving als adviseur Energiebesparing. 19 00:01:01,959 --> 00:01:02,790 Dank, Yorick. 20 00:01:03,459 --> 00:01:04,459 Sorry. 21 00:01:05,169 --> 00:01:06,169 Arnoud. 22 00:01:06,250 --> 00:01:07,500 Ik stel me voor. -Ja. 23 00:01:07,580 --> 00:01:10,709 Ik ben Arnoud van Waardenburg van de Omgevingsdienst Groningen. 24 00:01:10,790 --> 00:01:13,129 Ik ben toezichthouder energiebesparing. 25 00:01:13,209 --> 00:01:14,540 Tenslotte, Jac. -Ja. 26 00:01:14,629 --> 00:01:17,669 Jac van Trijp, werkzaam bij Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. 27 00:01:17,750 --> 00:01:21,330 waar ik bezig ben met de nieuwe erkende maatregelenlijst. 28 00:01:21,419 --> 00:01:23,580 Ja, mijn naam is Herman Jan Wijnants. 29 00:01:23,669 --> 00:01:27,000 Ik werk bij Rijkswaterstaat IPLO ook aan energiebesparing. 30 00:01:27,080 --> 00:01:29,830 Ik ben de host voor de negen webinars. 31 00:01:31,669 --> 00:01:35,379 Ik wil graag nog even meegeven 32 00:01:35,459 --> 00:01:38,209 dat jullie vragen kunnen stellen in dit webinar. 33 00:01:38,419 --> 00:01:42,250 Die vragen die worden opgevangen in de green room. 34 00:01:42,919 --> 00:01:46,790 Deze vragen worden voor zover mogelijk zo snel mogelijk beantwoord. 35 00:01:47,330 --> 00:01:49,419 Stel dat er heel veel vragen zijn, 36 00:01:49,959 --> 00:01:54,379 dan kan het zijn dat deze worden doorgeschoven en later worden beantwoord. 37 00:01:54,919 --> 00:01:58,330 Vragen die super interessant zijn, krijg ik op mijn scherm 38 00:01:58,750 --> 00:02:01,959 en die kunnen nog tijdens dit webinar behandeld worden. 39 00:02:02,919 --> 00:02:06,580 Vragen die heel specifiek op een klein detail onderwerp ingaan 40 00:02:06,709 --> 00:02:13,460 of heel erg complex zijn, die zullen we vanuit de helpdesk gaan beantwoorden. 41 00:02:13,919 --> 00:02:16,380 Dus stel vooral jullie vragen, aarzel niet. 42 00:02:17,539 --> 00:02:22,210 Daarmee kunnen we de vragen die bij jullie leven, 43 00:02:22,630 --> 00:02:25,080 proberen zo goed mogelijk te beantwoorden, 44 00:02:25,169 --> 00:02:27,169 dan wel tijdens, dan wel achteraf. 45 00:02:28,710 --> 00:02:31,710 Ik wil graag met jullie naar het volgende onderwerp. 46 00:02:31,789 --> 00:02:33,539 Er is namelijk een pollvraag. 47 00:02:34,080 --> 00:02:35,580 En de pollvraag die luidt. 48 00:02:35,669 --> 00:02:38,830 Daar kan iedereen op antwoorden. 49 00:02:39,750 --> 00:02:43,630 Hoeveel ervaring heeft u al met de EML in halve jaren 50 00:02:43,710 --> 00:02:47,080 dan wel jaren of dubbel aantal jaren, twee jaar of meer? 51 00:02:48,000 --> 00:02:52,169 Ik kijk even naar hoe de verdeling op dit moment is. 52 00:02:53,250 --> 00:02:57,750 50 procent van de antwoorden is meer dan twee jaar. 53 00:02:57,830 --> 00:02:59,419 Hadden jullie dat verwacht? 54 00:02:59,880 --> 00:03:04,130 Nee, ik had nieuwe mensen verwacht, maar misschien komen ze nog. 55 00:03:04,210 --> 00:03:07,500 Klopt, een kwart is minder dan een half jaar. 56 00:03:07,580 --> 00:03:14,039 Het is leuk om te zien, dat er een kwart nieuwe binnenkomers zijn. 57 00:03:16,919 --> 00:03:19,539 Minder dan één jaar, ook nog 20 procent. 58 00:03:19,630 --> 00:03:25,210 Als je het uiteindelijk optelt, dan is het 45 procent minder dan één jaar. 59 00:03:26,039 --> 00:03:27,919 Minder dan twee jaar 13 procent. 60 00:03:28,000 --> 00:03:31,210 Nog steeds is het overgrote deel wel meer dan twee jaar. 61 00:03:31,289 --> 00:03:35,210 Dat is wel een mooie verdeling eigenlijk. 62 00:03:35,880 --> 00:03:39,289 Nog een paar kleine verschuivingen maar je kunt zeggen. 63 00:03:39,669 --> 00:03:40,750 Oh, nou ja. 64 00:03:40,960 --> 00:03:44,169 De verhoudingen veranderen toch nog een beetje. 65 00:03:44,250 --> 00:03:46,080 Het is dynamisch, zo'n poll. 66 00:03:46,169 --> 00:03:47,289 Meer nieuwe mensen? 67 00:03:47,380 --> 00:03:50,710 Ja, uiteindelijk 45 procent van de aanwezigen, 68 00:03:50,789 --> 00:03:55,580 we hebben nu 55 man, minder dan één jaar. 69 00:03:55,669 --> 00:03:57,919 42 procent meer dan twee jaar, 70 00:03:58,000 --> 00:04:00,669 en 15 procent minder dan twee jaar. 71 00:04:01,080 --> 00:04:03,380 Toch best een verdeling 50-50. 72 00:04:03,460 --> 00:04:06,039 Klopt, ja. Ongeveer evenredig. 73 00:04:07,880 --> 00:04:10,630 Jong en oud, of nieuw binnengekomen. 74 00:04:10,710 --> 00:04:12,000 Precies, bij de EMLs. 75 00:04:12,080 --> 00:04:13,250 Ja. 76 00:04:13,539 --> 00:04:14,710 Leuk om dat te zien. 77 00:04:16,790 --> 00:04:22,000 Julian, we hebben de EML al sinds best wel lange tijd. 78 00:04:22,329 --> 00:04:24,540 Misschien is het goed om stil te staan 79 00:04:24,630 --> 00:04:29,500 bij hoe de EMLs er nu uitzien 80 00:04:29,579 --> 00:04:32,459 en om ons even mee te nemen in alle veranderingen. 81 00:04:32,540 --> 00:04:33,670 Ja, dat is goed. 82 00:04:34,459 --> 00:04:38,209 In 2019 was er natuurlijk een EML bij de eerste informatieplicht, 83 00:04:38,540 --> 00:04:39,959 die hebben we aangepast. 84 00:04:40,829 --> 00:04:43,040 De bedoeling is dat je alle maatregelen 85 00:04:43,130 --> 00:04:46,579 een terugverdientijd van vijf jaar of minder gaat uitvoeren. 86 00:04:46,790 --> 00:04:49,880 Je kunt dan twee opties toepassen. 87 00:04:50,290 --> 00:04:51,579 Of je past de EML toe. 88 00:04:51,670 --> 00:04:55,880 Daar is al inzichtelijk gemaakt, welke maatregelen zijn er precies 89 00:04:55,959 --> 00:04:58,459 met een terugverdientijd maximaal vijf jaar? 90 00:04:58,540 --> 00:05:01,540 De tweede optie is, onderzoek zelf al je maatregelen 91 00:05:01,630 --> 00:05:04,459 met een terugverdientijd van vijf jaar of minder. 92 00:05:04,540 --> 00:05:08,079 Dus of je past de EML toe of je onderzoekt het helemaal zelf. 93 00:05:08,209 --> 00:05:10,920 Je mag dan ook niet binnen de EML gaan shoppen, 94 00:05:11,000 --> 00:05:13,040 deze maatregel doe ik wel of niet. 95 00:05:13,579 --> 00:05:15,209 Dus of het één of het ander? 96 00:05:15,290 --> 00:05:17,630 Ja, exact. 97 00:05:22,630 --> 00:05:27,290 De EMLs zijn natuurlijk ook verbreed, qua onderwerpen. 98 00:05:27,880 --> 00:05:31,459 Ja. -Dus, ik moet even iets. 99 00:05:31,540 --> 00:05:33,579 Ik kan daar wel wat over vertellen. 100 00:05:34,709 --> 00:05:38,959 Voorheen hadden we in 2019 eigenlijk 19 bedrijfstaklijsten. 101 00:05:40,630 --> 00:05:44,290 Die lijsten en de maatregelen hierop hebben we aangepast. 102 00:05:44,380 --> 00:05:47,290 We hebben één lijst opgesteld met 150 maatregelen. 103 00:05:47,880 --> 00:05:51,959 Die zijn onderverdeeld in drie onderdelen, een gebouw onderdeel, 104 00:05:52,040 --> 00:05:54,459 een faciliteiten- en een proces onderdeel. 105 00:05:55,579 --> 00:05:59,040 Elk onderdeel is weer verdeeld in verschillende categorieën. 106 00:05:59,579 --> 00:06:03,000 Zo komt een overzicht van wat die categorieën precies zijn. 107 00:06:03,079 --> 00:06:04,329 Op de volgende slide. 108 00:06:04,750 --> 00:06:07,209 Maar dan zie je hoe de EML nu is opgebouwd. 109 00:06:07,290 --> 00:06:09,630 We zijn afgestapt van die sectorlijsten. 110 00:06:09,920 --> 00:06:12,000 Soms merk je dat er een vraag komt, 111 00:06:12,079 --> 00:06:14,130 vanuit de brancheverenigingen, van, 112 00:06:14,209 --> 00:06:16,880 Geef ons een sector lijst. Dat is makkelijker. 113 00:06:17,380 --> 00:06:20,000 Het staat die branchevereniging uiteraard vrij 114 00:06:20,079 --> 00:06:22,040 om zelf zo'n lijst op te stellen. 115 00:06:22,130 --> 00:06:26,170 Sommige brancheverenigingen doen dat ook, dat ze zelf gaan kijken, 116 00:06:26,250 --> 00:06:28,420 naar de meest voorkomende maatregelen. 117 00:06:29,209 --> 00:06:32,290 Het principe blijft wel, je moet de EML toepassen, 118 00:06:32,380 --> 00:06:34,959 of je onderzoekt het helemaal zelf. -Precies. 119 00:06:38,829 --> 00:06:43,000 In de EML geef je zelf aan in het onderdeel faciliteiten en processen, 120 00:06:43,420 --> 00:06:46,920 welke categorieën voor jou van toepassing zijn en welke niet. 121 00:06:47,000 --> 00:06:49,959 Als je geen zwembad hebt, 122 00:06:50,040 --> 00:06:53,459 hoeven je de maatregelen onder die categorieën niet. 123 00:06:53,540 --> 00:06:55,579 Dat is op die wijze ook opgebouwd. 124 00:06:56,000 --> 00:06:59,420 Voor de gebouwmaatregelen geldt dat ze allemaal moeten. 125 00:07:00,130 --> 00:07:03,000 Want elk bedrijf heeft natuurlijk een gebouw. 126 00:07:04,380 --> 00:07:06,420 Mocht je bij de gebouwmaatregelen. 127 00:07:06,540 --> 00:07:11,079 Mocht je in je gebouw al een energielabel hebben met A++ of +++, 128 00:07:11,709 --> 00:07:15,459 dan worden die gebouwmaatregelen in het eLoket van RVO, 129 00:07:15,880 --> 00:07:20,380 automatisch al op aangevinkt gezet, dat je daaraan voldaan hebt. 130 00:07:20,829 --> 00:07:24,709 Dus dat is in het kort wat de wijzigingen zijn. 131 00:07:26,329 --> 00:07:28,380 Op de volgende slide, 132 00:07:29,380 --> 00:07:32,380 zien we categorieën van de verschillende onderdelen. 133 00:07:32,459 --> 00:07:35,290 We hebben aan de linkerkant de gebouwmaatregelen, 134 00:07:35,380 --> 00:07:37,959 de faciliteiten en de procesmaatregelen. 135 00:07:39,130 --> 00:07:42,000 In deze categorie moet je eens gaan kijken, 136 00:07:42,079 --> 00:07:43,920 wat is voor mij van toepassing? 137 00:07:44,709 --> 00:07:46,630 Ik vertelde net over dat zwembad. 138 00:07:46,709 --> 00:07:48,630 Die is niet overal van toepassing 139 00:07:48,709 --> 00:07:51,959 en dat geldt ook voor ovens of andere categorieën. 140 00:07:52,459 --> 00:07:55,959 We hebben specifiek een glastuinbouw categorie toegevoegd. 141 00:07:56,040 --> 00:07:58,000 Pas later in het proces gebeurd. 142 00:07:58,079 --> 00:08:00,579 Net voor 1 juli ook. 143 00:08:01,540 --> 00:08:04,579 Daar staan specifieke maatregelen op voor die sector. 144 00:08:05,420 --> 00:08:08,540 Dus dat is in het kort hoe de EML eruitziet. 145 00:08:08,709 --> 00:08:12,790 Is dat de enige sector die een eigen lijst heeft? 146 00:08:13,000 --> 00:08:15,000 Ja, eigenlijk is er één lijst 147 00:08:15,079 --> 00:08:19,579 en de maatregelen zijn specifiek voor de glastuinbouwsector ook doorberekend, 148 00:08:20,000 --> 00:08:24,420 maar dat komt omdat zij een andere energieprijs hebben 149 00:08:24,500 --> 00:08:26,920 vanwege een verlaagd belastingtarief. -Ja. 150 00:08:27,000 --> 00:08:30,170 Daarom hebben we het neergezet op RVO als twee lijsten. 151 00:08:30,250 --> 00:08:33,419 Eigenlijk is het één lijst met dezelfde maatregelen, 152 00:08:33,500 --> 00:08:35,960 alleen dan gefilterd. -Ja. 153 00:08:36,039 --> 00:08:39,750 We hadden het vanochtend erover, dat door die lage energieprijs 154 00:08:39,830 --> 00:08:41,960 die terugverdientijd anders uitpakt. 155 00:08:42,039 --> 00:08:44,419 Klopt, ook in geval van de glastuinbouw. 156 00:08:44,500 --> 00:08:48,330 Glastuinbouw is één van de uitzonderingen waar Jelte het over had. 157 00:08:48,419 --> 00:08:50,710 Eerst geen energiebesparingsplicht, 158 00:08:50,789 --> 00:08:53,880 maar nu dus wel onder de energiebesparingsplicht. 159 00:08:53,960 --> 00:08:56,539 Precies, als onderdeel van die aanscherping, 160 00:08:57,080 --> 00:09:01,460 Ja, zeker. Dat zijn de categorieën. 161 00:09:01,539 --> 00:09:05,289 Onder zo'n categorie zitten natuurlijk verschillende maatregelen. 162 00:09:05,630 --> 00:09:09,080 Elke maatregel is opgebouwd uit dit format. 163 00:09:10,789 --> 00:09:13,750 We zien natuurlijk het onderwerp van de maatregel. 164 00:09:13,830 --> 00:09:16,830 De beschrijving van elke maatregel heeft een nummer. 165 00:09:17,500 --> 00:09:20,830 Er staat een uitgebreide beschrijving over de maatregel. 166 00:09:21,460 --> 00:09:24,580 Vervolgens een aantal blokken met huidige situatie. 167 00:09:24,880 --> 00:09:27,789 Dus is je huidige situatie van toepassing of niet? 168 00:09:28,380 --> 00:09:31,380 Daar refereer je de toepassing van je maatregel aan. 169 00:09:31,750 --> 00:09:34,000 Het omvat economische randvoorwaarden. 170 00:09:34,080 --> 00:09:37,750 dus hoeveel branduren heeft de maatregel of hoeveel draaiuren? 171 00:09:39,169 --> 00:09:41,500 Het omvat ook technische randvoorwaarden. 172 00:09:41,580 --> 00:09:45,500 Kan mijn dakconstructie het aan als ik zonnepanelen wil installeren? 173 00:09:45,580 --> 00:09:48,539 Of hele andere technische randvoorwaarden. 174 00:09:49,539 --> 00:09:53,580 Is iets direct of niet direct uitvoerbaar, staat aangegeven. 175 00:09:53,789 --> 00:09:57,039 En DBO, doelmatig beheer en onderhoud, staat er ook op. 176 00:09:57,830 --> 00:10:02,330 Leuk dat bij direct uitvoerbaar zelfstandig moment tussen haakjes staat. 177 00:10:02,419 --> 00:10:03,880 Dat was de oude naam. -Ja. 178 00:10:03,960 --> 00:10:07,380 Goed dat het erbij staat, bij toezichthouders is het nog 179 00:10:07,919 --> 00:10:10,539 direct uitvoerbaar? -Het zelfstandige moment. 180 00:10:10,630 --> 00:10:12,460 Als je er zelf over nadenkt. 181 00:10:12,539 --> 00:10:15,960 Ik denk dat ik direct uitvoerbaar een logischere naam vind. 182 00:10:16,039 --> 00:10:18,380 Gewoon direct zeggen wat het moet zijn. 183 00:10:18,460 --> 00:10:22,580 Dit hebben we toegevoegd naar aanleiding van een uitgevoerde MKB-toets. 184 00:10:22,669 --> 00:10:24,169 Na gesprek met de MKB'ers. 185 00:10:24,250 --> 00:10:27,710 Die vonden soms de term zelfstandig moment weer onduidelijk. 186 00:10:27,789 --> 00:10:29,710 Daarom is het direct uitvoerbaar, 187 00:10:29,789 --> 00:10:32,669 zodat het duidelijk is, ik moet het direct doen. 188 00:10:32,789 --> 00:10:34,380 Ja. -Dus ja. 189 00:10:34,460 --> 00:10:37,460 Het is wat je gewend bent en welke ervaring je hebt. 190 00:10:37,539 --> 00:10:43,789 Het is belangrijk dat de doelgroep de taal begrijpt waarin je dit opschrijft. 191 00:10:43,880 --> 00:10:47,960 Die erkende maatregelen vormen een beetje de kern van 192 00:10:49,289 --> 00:10:52,500 wat je aan energiebesparing binnen je bedrijf kan doen. 193 00:10:52,580 --> 00:10:53,710 Zeker. -Ja. 194 00:10:54,130 --> 00:10:55,880 Voor een hoop bedrijven, ja. 195 00:10:56,960 --> 00:10:57,919 Dank, Julian. 196 00:10:59,919 --> 00:11:02,250 Vanuit RVO is grote betrokkenheid geweest 197 00:11:02,330 --> 00:11:04,289 bij de actualisatie van de EMLs. 198 00:11:04,380 --> 00:11:07,500 En Jac, jij kan daar wat meer over zeggen volgens mij. 199 00:11:07,630 --> 00:11:08,630 Ja. 200 00:11:08,880 --> 00:11:15,419 Ja, we zijn al heel snel begonnen na de eerste ronde van 2019, 201 00:11:15,630 --> 00:11:21,039 om te kijken, wat zijn nu de leerpunten die we uit die aanpak kunnen gaan maken, 202 00:11:21,130 --> 00:11:25,130 als basis om de actualisatie handen en voeten te kunnen geven. 203 00:11:25,830 --> 00:11:30,000 Nog een stapje dieper hebben we gekeken naar de individuele rapportages, 204 00:11:30,080 --> 00:11:31,210 hoe ziet dat eruit? 205 00:11:31,380 --> 00:11:35,380 Dan zie je inderdaad dat 800 maatregelen in totaal in dat pakket zit, 206 00:11:36,130 --> 00:11:40,130 waarbij je overeenkomsten en verschillen tussen die maatregelen ziet. 207 00:11:40,500 --> 00:11:45,630 Dat heeft consequenties gehad voor hoe we het uiteindelijk hebben gedaan. 208 00:11:46,419 --> 00:11:50,380 Vervolgens zijn we gaan nadenken over, hoe gaan we het aanpakken? 209 00:11:50,460 --> 00:11:54,080 De bedrijfstaklijsten, één van de punten waarvan we dachten, 210 00:11:54,169 --> 00:11:57,460 met zoveel dubbelingen, misschien moeten we daarvan af. 211 00:11:57,539 --> 00:12:03,210 We hebben gekeken, wat kunnen we dan aan alternatieve aanpakken verzinnen? 212 00:12:03,669 --> 00:12:06,580 Zo zijn we op die categorieën terechtgekomen, 213 00:12:06,669 --> 00:12:08,330 die Julian net benoemt. 214 00:12:10,000 --> 00:12:15,039 Onderweg hebben we bij branches- en omgevingsdiensten gekeken van, 215 00:12:15,500 --> 00:12:18,830 hoe valt dan die aanpak daar? 216 00:12:19,250 --> 00:12:24,210 Op allerlei manieren, zijn partijen betrokken bij dat proces. 217 00:12:24,830 --> 00:12:27,919 We zijn eind 2020 met een aanbesteding begonnen. 218 00:12:28,960 --> 00:12:33,419 We hebben daar twee percelen ingericht, één voor gebouwmaatregelen 219 00:12:33,710 --> 00:12:36,330 en één voor processen en faciliteiten, 220 00:12:36,419 --> 00:12:40,210 zoals die categorieën dan in de nieuwe lijst zijn. 221 00:12:41,580 --> 00:12:44,960 De gedachte daarachter was, dat je specifiek voor gebouwen 222 00:12:46,000 --> 00:12:50,789 toch een ander type maatregel hebt om door te rekenen. 223 00:12:51,330 --> 00:12:53,419 Er kwam nog bij dat ook vanuit BZK, 224 00:12:53,500 --> 00:12:57,710 de wens was om die gebouwmaatregelen volgens de NTA 8800 te berekenen. 225 00:12:58,250 --> 00:13:02,000 In feite de standaardmethode op basis waarvan de energieprestatie 226 00:13:02,080 --> 00:13:05,080 van gebouwen doorrekent, vandaar die knip. 227 00:13:06,669 --> 00:13:11,830 Uiteindelijk zijn we vanaf juni met twee adviesbureaus aan de slag gegaan, 228 00:13:12,630 --> 00:13:14,460 dus die gunning was in juni. 229 00:13:14,830 --> 00:13:19,039 De inhoudelijke uitwerking is na de zomer, in september van start gegaan. 230 00:13:21,080 --> 00:13:22,080 Mooi overzicht. 231 00:13:22,380 --> 00:13:26,669 Het geeft aan hoeveel tijd het eigenlijk kost om zoiets in gang te zetten. 232 00:13:26,750 --> 00:13:28,960 Ja precies, dat wisten we van tevoren. 233 00:13:29,039 --> 00:13:31,169 We hadden ervaring uit het verleden. 234 00:13:31,250 --> 00:13:34,630 We gaan nu op tijd beginnen, zodat we op tijd klaar zijn. 235 00:13:36,289 --> 00:13:38,130 Binnen de overheid. Ja precies. 236 00:13:38,210 --> 00:13:40,500 Jullie weten hoe lang het zal zijn. -Ja. 237 00:13:42,580 --> 00:13:44,750 Kijkend naar de belangrijkste punten 238 00:13:44,830 --> 00:13:48,210 uit de vorige erkende maatregellijsten. 239 00:13:49,000 --> 00:13:53,830 Wat ik al zei, in die 800 maatregelen bleken veel dubbelingen te zitten. 240 00:13:54,080 --> 00:13:56,830 Identieke maatregelen over andere bedrijfstakken 241 00:13:56,919 --> 00:13:59,580 met net afwijkende randvoorwaarden. 242 00:14:00,419 --> 00:14:02,419 Dat is iets waar we van af wilden. 243 00:14:02,669 --> 00:14:07,080 Tekstueel was de precieze bedoeling van een maatregel niet altijd duidelijk. 244 00:14:07,630 --> 00:14:11,250 Kenmerk van die erkende maatregelen is dat ze compact zijn. 245 00:14:12,169 --> 00:14:16,710 Soms was het te compact, waardoor het ook voor meerdere uitleg vatbaar was. 246 00:14:17,130 --> 00:14:19,460 Daar hebben we veel aandacht aan besteed. 247 00:14:19,880 --> 00:14:23,419 De A, B en C-varianten hebben we afgeschaft. 248 00:14:25,169 --> 00:14:28,169 Ondanks het feit dat het soms wel heel praktisch is 249 00:14:28,250 --> 00:14:30,830 om een maatregel op die manier uit te werken, 250 00:14:30,919 --> 00:14:33,000 is vanuit de praktijk de conclusie, 251 00:14:33,080 --> 00:14:36,039 toch teveel aanleiding voor ruis en onduidelijkheid 252 00:14:37,330 --> 00:14:39,830 en ook onzekerheid bij bedrijven met name. 253 00:14:42,419 --> 00:14:45,630 Met name als het gaat om de procesmaatregelen, zien we 254 00:14:45,710 --> 00:14:50,380 dat veel maatregelen door bedrijven als niet van toepassing werden gekenmerkt. 255 00:14:50,460 --> 00:14:52,539 Het was een bijzonder verschijnsel. 256 00:14:52,669 --> 00:14:56,460 We hadden bedrijfstaklijsten met per bedrijfstak procesmaatregelen 257 00:14:57,000 --> 00:15:02,039 en in die bedrijfstakken zijn vaak de procesmaatregelen niet van toepassing. 258 00:15:02,710 --> 00:15:05,039 Er was wel een overweging om te kijken, 259 00:15:05,750 --> 00:15:10,130 hoe kunnen we die proceskant wat nadrukkelijker handen en voeten geven? 260 00:15:10,380 --> 00:15:13,830 Ook omdat natuurlijk in de nieuwe wetgeving, 261 00:15:14,039 --> 00:15:18,289 de vergunningsplichtige bedrijven ook onder die wetgeving gingen vallen. 262 00:15:18,380 --> 00:15:21,330 Dus wat meer accent op procesmaatregelen zou komen. 263 00:15:24,000 --> 00:15:28,500 En waar we verder tegenaan liepen, was dat voor veel maatregelen 264 00:15:29,289 --> 00:15:33,289 de onderbouwing van de kosten en de besparingen niet helder was. 265 00:15:34,250 --> 00:15:37,330 Er stonden wel cijfers in de systemen die we hadden, 266 00:15:37,750 --> 00:15:39,830 maar waar die cijfers vandaan kwamen 267 00:15:39,919 --> 00:15:43,830 en hoe die zijn bepaald, dat was vaak onduidelijk. 268 00:15:44,500 --> 00:15:46,500 Ook daar moesten we iets mee doen. 269 00:15:46,789 --> 00:15:48,250 Ja, helder. 270 00:15:48,960 --> 00:15:51,289 Jac, een vraag over de A, B, C-varianten. 271 00:15:51,380 --> 00:15:56,750 Zijn er maatregelen waarvan je dacht, ik zou het liefst een A en B variant doen, 272 00:15:56,830 --> 00:16:00,000 we kiezen de lijn dus één variant, moesten we dat doen, 273 00:16:00,080 --> 00:16:02,580 of was dat in de praktijk toch best te doen? 274 00:16:02,669 --> 00:16:06,960 Wij hebben gezien dat we veel kunnen oplossen met de randvoorwaarden. 275 00:16:07,750 --> 00:16:13,000 In de combinaties van de uitgangssituatie en de technische randvoorwaarden, 276 00:16:13,080 --> 00:16:16,830 kon je veel A B C-varianten wegfilteren, 277 00:16:16,919 --> 00:16:20,130 zodat er één maatregel overblijft. 278 00:16:21,500 --> 00:16:25,000 Ik kan me niet herinneren dat er situaties waren, 279 00:16:25,080 --> 00:16:27,039 waar we er niet uit zijn gekomen. 280 00:16:28,169 --> 00:16:31,710 Ik zie trouwens in de chat even een vraag naar voren komen. 281 00:16:31,789 --> 00:16:34,130 Wel aardig om daarop in te gaan, Yorick. 282 00:16:35,630 --> 00:16:40,710 Op de oude website van InfoMil, werden de maatregelen ook nog vergezeld 283 00:16:40,789 --> 00:16:43,580 door een plaatje, dus dan werd het meteen duidelijk. 284 00:16:44,750 --> 00:16:48,039 Hier moet ik aan denken als ik over zo'n maatregel praat, 285 00:16:48,130 --> 00:16:50,500 met een bedrijf, als toezichthouder. 286 00:16:52,500 --> 00:16:55,380 Maar die zijn na 1 juli van de website verdwenen. 287 00:16:55,919 --> 00:16:58,330 Komen die weer terug op de IPLO website? 288 00:16:58,419 --> 00:17:00,789 Nee, daar niet, wel op de RVO website. 289 00:17:00,880 --> 00:17:04,709 In de informatiebank van de RVO met toelichting van de maatregelen 290 00:17:04,790 --> 00:17:07,209 nog meer dan hoe ze in de regeling staan. 291 00:17:07,540 --> 00:17:09,459 En daar zijn nu geen foto's bij. 292 00:17:09,540 --> 00:17:12,040 Maar Jac, die komen wel zeer binnenkort. 293 00:17:12,130 --> 00:17:15,329 Ik weet de precieze tijdlijn niet, maar dat is het idee. 294 00:17:15,420 --> 00:17:18,790 Die zijn inmiddels toegevoegd aan het systeem. 295 00:17:19,709 --> 00:17:24,540 Volgens mij eind vorige week of deze week zou die live gaan, 296 00:17:25,380 --> 00:17:27,290 hoe het gegaan is, weet ik niet. 297 00:17:27,380 --> 00:17:31,790 Het heeft meer met de ICT kant te maken, dan met de wil om het niet te doen. 298 00:17:31,880 --> 00:17:33,209 Het komt er zeker. 299 00:17:33,290 --> 00:17:37,329 Ze komen weer terug, maar dan moet je naar de RVO website, 300 00:17:37,420 --> 00:17:42,290 om naar de maatregel te kijken en daar is dan ook de kennisbank? 301 00:17:42,790 --> 00:17:46,040 Ja, de informatiebank erkende maatregelen heet 'ie. 302 00:17:46,380 --> 00:17:51,209 Het leveren van illustraties of beelden, was expliciet onderdeel van de opdracht 303 00:17:51,290 --> 00:17:53,880 die we hebben verstrekt aan de adviesbureaus. 304 00:17:54,250 --> 00:17:56,709 Die hebben dat ook op die manier ingevuld. 305 00:18:00,420 --> 00:18:03,170 Bij meerdere maatregelen, nog een andere vraag, 306 00:18:03,250 --> 00:18:06,250 staat zowel direct uitvoerbaar en natuurlijk moment. 307 00:18:06,459 --> 00:18:09,250 Hoe moet de toezichthouder hiermee omgaan? 308 00:18:09,920 --> 00:18:12,170 Julian, heb jij daar een gevoel bij? 309 00:18:12,790 --> 00:18:16,000 Er staat zowel direct uitvoerbaar als natuurlijk moment. 310 00:18:17,380 --> 00:18:21,459 Die woorden zijn kennelijk een beetje door elkaar heen gebruikt. 311 00:18:21,630 --> 00:18:22,959 Je knikte net, Arnoud. 312 00:18:23,040 --> 00:18:28,459 Bijvoorbeeld dat het aantal draaiuren van een apparaat op 1200 uur staat. 313 00:18:28,540 --> 00:18:31,880 Dan is het op een natuurlijk moment pas te vervangen. 314 00:18:31,959 --> 00:18:36,130 Bij meer aantal draaiuren, kan die gelijk op direct uitvoerbaar moment. 315 00:18:37,790 --> 00:18:40,829 Er zijn maatregelen met een direct uitvoerbare moment 316 00:18:40,920 --> 00:18:44,170 en het zelfstandige moment met dezelfde randvoorwaarden. 317 00:18:44,459 --> 00:18:46,750 Het is ook een vraag vanuit de helpdesk. 318 00:18:46,829 --> 00:18:49,880 Met Jac heb ik het twee weken geleden hierover gehad. 319 00:18:50,250 --> 00:18:53,079 Er is gezegd, we willen altijd inzichtelijk maken 320 00:18:53,170 --> 00:18:57,290 wat de randvoorwaarde is op een zelfstandig moment 321 00:18:57,380 --> 00:18:59,040 en op een natuurlijk moment. 322 00:18:59,130 --> 00:19:02,329 Is dit gelijk, zeggen we dat, dan weet je dat tenminste. 323 00:19:02,420 --> 00:19:05,579 Maar een maatregel die dezelfde randvoorwaarde heeft, 324 00:19:05,790 --> 00:19:09,709 bij zowel zelfstandig als natuurlijk, moet direct uitgevoerd worden. 325 00:19:09,790 --> 00:19:11,250 Een bedrijf kan zeggen, 326 00:19:11,329 --> 00:19:17,170 ik ga over twee maanden verbouwen, moet ik 'm dan nog steeds doen? Ja. 327 00:19:17,250 --> 00:19:19,790 Als toezichthouder kun je dat moment kiezen. 328 00:19:19,880 --> 00:19:22,709 Je gaat verbouwen, je weet het als toezichthouder 329 00:19:22,790 --> 00:19:24,380 en geen andere maatregel. 330 00:19:24,459 --> 00:19:29,380 Want ook bij een natuurlijk moment is de randvoorwaarde hetzelfde, 331 00:19:29,459 --> 00:19:31,670 dus blijft ook de maatregel hetzelfde. 332 00:19:31,750 --> 00:19:33,790 Dat is het enige handige moment, 333 00:19:33,880 --> 00:19:37,290 het is hetzelfde, maar eigenlijk altijd direct uitvoerbaar. 334 00:19:38,500 --> 00:19:42,250 Goed. Jac, ga even door met de actualisatie, 335 00:19:42,329 --> 00:19:46,750 want ze hebben nu eigenlijk geleerd, dit klopte er niet bij de vorige EMLs. 336 00:19:47,079 --> 00:19:48,079 Dit kon beter. 337 00:19:50,750 --> 00:19:52,920 Een nuancering. 338 00:19:53,420 --> 00:19:56,920 In het kort hoe we het inhoudelijk hebben aangepakt. 339 00:19:57,000 --> 00:19:59,040 We zijn begonnen met de startlijst, 340 00:19:59,540 --> 00:20:03,880 die vooral gebaseerd is op de bestaande erkende maatregelenlijst. 341 00:20:04,500 --> 00:20:05,500 Dat is logisch. 342 00:20:05,579 --> 00:20:07,790 Want we hadden een solide basis, 343 00:20:07,880 --> 00:20:12,829 die samen met de brancheorganisaties en omgevingsdiensten is opgesteld. 344 00:20:12,920 --> 00:20:15,670 Dus je hebt wel iets om te bewaren. 345 00:20:16,579 --> 00:20:18,709 We hebben die wel gestroomlijnd, 346 00:20:18,790 --> 00:20:22,290 van dat we alle maatregelen hebben geüniformeerd. 347 00:20:22,380 --> 00:20:27,079 En zoveel mogelijk randvoorwaarden ook gelijkluidend hebben gemaakt. 348 00:20:27,290 --> 00:20:29,790 De koppeling is gemaakt met die categorieën. 349 00:20:29,880 --> 00:20:31,829 We zijn daar gewoon mee begonnen. 350 00:20:31,920 --> 00:20:34,170 We hebben gekeken, hoe pakt dat uit? 351 00:20:34,250 --> 00:20:36,829 In de praktijk hebben we vier of vijf keer 352 00:20:36,920 --> 00:20:39,420 die categorie indelingen aangepast. 353 00:20:39,500 --> 00:20:42,000 Verschoven van faciliteiten naar processen 354 00:20:42,079 --> 00:20:44,079 of van gebouwen naar faciliteiten. 355 00:20:44,750 --> 00:20:49,079 Uteindelijk ligt er dus een lijst volgens de indeling die Julian liet zien. 356 00:20:51,250 --> 00:20:55,170 De bestaande EML hebben we aangepast met een lijst voor verlichting. 357 00:20:55,380 --> 00:20:58,959 Alles wat met verlichting te maken heeft, dat moet LED worden. 358 00:20:59,040 --> 00:21:04,829 Dus dat betekent als je nieuwe armaturen installeert, moet dit LED zijn. 359 00:21:04,920 --> 00:21:07,540 Dat heeft te maken met de Ecodesign-richtlijn, 360 00:21:07,630 --> 00:21:11,380 als je wilt voldoen aan de efficiency eisen van verlichting, 361 00:21:11,459 --> 00:21:12,579 moet je LED hebben. 362 00:21:13,290 --> 00:21:16,959 In de praktijk zie je ook gewoon dat LED verlichting 363 00:21:17,290 --> 00:21:21,079 net zo duur of mogelijk zelfs goedkoper is dan andere verlichting. 364 00:21:21,209 --> 00:21:24,040 Dus in die zin, was dat geen hele spannende stap. 365 00:21:24,130 --> 00:21:25,420 No-brainer. 366 00:21:26,420 --> 00:21:31,000 We hebben een groslijst met nieuwe technieken samengesteld, 367 00:21:31,079 --> 00:21:33,540 waar op een aantal manieren naar is gekeken. 368 00:21:33,630 --> 00:21:36,790 Wat hadden we nog staan van de vorige lijst? 369 00:21:36,880 --> 00:21:41,380 Nogmaals door te rekenen en te kijken, verdient die zich nu in vijf jaar terug? 370 00:21:41,790 --> 00:21:43,579 We hebben de markt uitgevraagd. 371 00:21:43,670 --> 00:21:46,500 We zijn naar een aantal techniekbranches geweest. 372 00:21:46,959 --> 00:21:51,420 En gebruikgemaakt van de kennis van omgevingsdiensten, adviesbureaus 373 00:21:51,500 --> 00:21:54,290 en wat we zelf binnen RVO in huis hebben. 374 00:21:56,829 --> 00:21:59,040 Verder gedurende het hele proces, 375 00:21:59,130 --> 00:22:02,829 hebben we contact gehouden met branches- en omgevingsdiensten. 376 00:22:03,290 --> 00:22:07,170 De eerste bijeenkomst was van branches- en omgevingsdiensten samen. 377 00:22:07,250 --> 00:22:10,920 Dat hebben we snel gesplitst, omdat we merkten daar zitten 378 00:22:11,000 --> 00:22:13,880 toch duidelijk wel verschillende belangen, 379 00:22:13,959 --> 00:22:16,959 wensen en aandachtspunten. 380 00:22:17,540 --> 00:22:21,209 Uiteindelijk hebben we die steeds achter elkaar kunnen plannen. 381 00:22:21,329 --> 00:22:24,459 In totaal hebben beiden zes keer om de tafel gezeten. 382 00:22:24,540 --> 00:22:28,630 Dus dat proces is goed gevolgd door die partijen. 383 00:22:30,920 --> 00:22:33,750 Vanuit een wat algemenere voorlichtingsrol, 384 00:22:33,829 --> 00:22:37,880 hebben we ook een aantal keren brede bijeenkomsten georganiseerd. 385 00:22:38,670 --> 00:22:44,540 Waar in feite ook de adviesbureaus en de marktpartijen konden aansluiten, 386 00:22:44,670 --> 00:22:47,250 om zich te informeren over de ontwikkelingen. 387 00:22:47,750 --> 00:22:53,130 Ja, en Arnoud, kan jij nog even aangeven hoe jullie betrokken zijn geweest? 388 00:22:53,209 --> 00:22:58,880 En hoe je dat hebt ervaren, de betrokkenheid bij deze herziening? 389 00:22:59,209 --> 00:23:03,880 Ja, wat Jac al aangaf, we hebben natuurlijk meerdere gesprekken gevoerd. 390 00:23:04,579 --> 00:23:08,420 Dat is altijd met een vertegenwoordiging van de omgevingsdiensten. 391 00:23:08,500 --> 00:23:12,420 Dat zijn een aantal partijen verspreid over Nederland die deelnemen. 392 00:23:13,829 --> 00:23:19,250 Toen het eenmaal tot de consultatie kwam, hebben we het ook afgestemd met elkaar. 393 00:23:20,170 --> 00:23:22,880 Bij de volgende webinar zit Christiaan de Laat, 394 00:23:22,959 --> 00:23:24,920 die heeft een grote rol gespeeld. 395 00:23:26,329 --> 00:23:28,000 We hebben alles verdeeld. 396 00:23:28,079 --> 00:23:30,500 Want het was best een flinke consultatie. 397 00:23:31,079 --> 00:23:33,709 En als je dan allemaal als individuele dienst 398 00:23:35,540 --> 00:23:36,709 je input gaat geven, 399 00:23:36,920 --> 00:23:40,579 krijg je 10 keer hetzelfde verhaal of een verhaal waar je niks mee kunt. 400 00:23:40,670 --> 00:23:42,959 We hebben eerst zelf dingen afgestemd, 401 00:23:43,040 --> 00:23:44,750 hoe denk jij daarover en jij? 402 00:23:44,829 --> 00:23:46,459 De onderdelen zijn verdeeld. 403 00:23:46,540 --> 00:23:48,880 Jij gaat dat stukje goed doorspitten. 404 00:23:48,959 --> 00:23:51,380 Dat is verzameld en in één keer ingediend. 405 00:23:51,459 --> 00:23:53,040 Efficiënter voor ons. 406 00:23:53,130 --> 00:23:57,670 Daar waren wij ook bijzonder blij mee, want dat maakt echt heel veel verschil. 407 00:23:57,750 --> 00:24:02,709 Ja, we kregen nogal wel wat reacties, dus met die bundeling waren we heel blij. 408 00:24:03,790 --> 00:24:06,290 Ja, 29 omgevingsdiensten dan. 409 00:24:07,000 --> 00:24:10,630 Als je 29 losse velletjes krijgt of één gecoördineerd vel. 410 00:24:10,709 --> 00:24:13,250 Ja, dat heeft ons goed geholpen. 411 00:24:13,329 --> 00:24:14,459 Ja, precies. 412 00:24:15,420 --> 00:24:18,000 Je was nog niet helemaal klaar met de inhoud. 413 00:24:18,079 --> 00:24:21,170 Nee, nog niet helemaal. 414 00:24:22,920 --> 00:24:27,290 Voor al die individuele maatregelen, hebben we nu 415 00:24:29,579 --> 00:24:33,959 een specifiek register erkende maatregellijsten opgesteld, 416 00:24:35,040 --> 00:24:38,209 waarbij we elke maatregel met in feite alle kenmerken 417 00:24:38,290 --> 00:24:40,329 in één centraal systeem vastgelegd. 418 00:24:40,420 --> 00:24:43,790 Uit die vorige erkende maatregelen, leerden we dat we 419 00:24:43,880 --> 00:24:47,500 de achtergronden per maatregel eigenlijk soort van kwijt waren. 420 00:24:47,579 --> 00:24:52,040 Het heeft veel te maken met de ontstaansgeschiedenis van de vorige lijst. 421 00:24:52,130 --> 00:24:55,630 Maar nu hadden we bedacht, je moet dat gewoon goed vastleggen 422 00:24:55,709 --> 00:24:59,040 voor het nageslacht, zodat je ook kunt terugvallen 423 00:24:59,709 --> 00:25:02,380 op hoe dat allemaal is gegaan 424 00:25:02,459 --> 00:25:05,209 en waar die uitgangspunten vandaan zijn gekomen. 425 00:25:07,079 --> 00:25:11,000 Er was al een vastgelegde methode om de terugverdientijd te bepalen. 426 00:25:11,079 --> 00:25:13,959 Die is nog een keer aangescherpt. 427 00:25:14,040 --> 00:25:16,670 En we kregen te maken met de energietarieven, 428 00:25:16,750 --> 00:25:21,079 dus een belangrijk issue binnen de terugverdientijd berekening. 429 00:25:21,709 --> 00:25:26,209 We zaten precies in de periode van de sterke energieprijsstijgingen 430 00:25:26,290 --> 00:25:29,040 dus vanaf najaar '21. 431 00:25:30,459 --> 00:25:35,170 We zijn begonnen met een prijs van 86 cent, volgens mij, voor gas. 432 00:25:39,420 --> 00:25:43,329 Die werd uiteindelijk 1 euro 52, hebben we nog doorgerekend 433 00:25:43,420 --> 00:25:46,750 als tarief net na het hoogtepunt. 434 00:25:46,829 --> 00:25:49,540 Maar dan was dat september 2022. 435 00:25:49,630 --> 00:25:53,209 Ja, de tweede keer dat we het hele pakket hebben doorgerekend. 436 00:25:53,920 --> 00:25:56,880 En uiteindelijk hebben we in januari geconstateerd, 437 00:25:58,380 --> 00:26:01,130 we zien heel duidelijk weer een dalende tendens. 438 00:26:01,209 --> 00:26:06,000 Dus we hebben TNO gevraagd om op basis van een prognose 439 00:26:06,500 --> 00:26:11,329 voor de periode 2023 tot 2027, op basis van de forward prijzen 440 00:26:11,420 --> 00:26:16,959 die toen aan de orde waren, om een soort beeld te geven 441 00:26:17,040 --> 00:26:19,540 aan welk tarief we zouden kunnen denken. 442 00:26:20,170 --> 00:26:22,880 En toen zijn we op 1 euro 16 uitgekomen. 443 00:26:22,959 --> 00:26:26,750 Dat was de gasprijs maar de elektriciteitsprijs loopt daarin mee. 444 00:26:27,709 --> 00:26:30,459 Daar waren de verschillen wel beduidend kleiner. 445 00:26:32,750 --> 00:26:36,790 Dus we hebben voor al die maatregelen die tariefstelling doorgerekend. 446 00:26:39,329 --> 00:26:41,670 De besparing per maatregel is vastgelegd. 447 00:26:41,750 --> 00:26:45,579 Op basis van welke uitgangspunten, bereken je zo'n maatregel door? 448 00:26:45,670 --> 00:26:49,579 Als je zegt, van zet de frequentieregeling op je persliftcompressor, 449 00:26:49,670 --> 00:26:51,540 met welk vermogen reken je dan? 450 00:26:51,630 --> 00:26:54,250 Van welke bedrijfstijden ga je uit? 451 00:26:55,130 --> 00:26:57,750 Al dat soort gegevens, die liggen nu ook vast. 452 00:26:57,829 --> 00:26:59,790 Waarbij we gebruik hebben gemaakt 453 00:26:59,880 --> 00:27:02,209 van kennis en ervaring van adviesbureaus, 454 00:27:02,290 --> 00:27:05,920 om een goed onderbouwde schatting te maken. 455 00:27:06,000 --> 00:27:09,500 Het maakt verschil, een persluchtcompressor van vier kilowatt 456 00:27:09,579 --> 00:27:10,709 een klein dingetje, 457 00:27:10,790 --> 00:27:12,000 of van 100 kilowatt. 458 00:27:12,079 --> 00:27:15,250 Maar je moet ergens daartussenin, moet je iets doen. 459 00:27:16,329 --> 00:27:20,920 Voor de gebouwmaatregelen, gaf ik al aan volgens NTA 8800 als het uitgangspunt. 460 00:27:21,040 --> 00:27:24,290 Dat betekent bij veel van de gebouw gebonden maatregelen 461 00:27:24,380 --> 00:27:26,920 gerekend werd volgens die vaste methode. 462 00:27:27,380 --> 00:27:30,209 Dat heeft een voordeel, het is gestandaardiseerd. 463 00:27:30,290 --> 00:27:34,420 Het heeft ook een nadeel, omdat de NTA 8800 een black box is. 464 00:27:34,500 --> 00:27:36,540 Je stopt er wat in en komt wat uit. 465 00:27:36,630 --> 00:27:40,250 Maar hoe dat dan precies zit, dat is nog een beetje lastig. 466 00:27:40,829 --> 00:27:43,829 Dus er komen keurige cijfers uit, keurig onderbouwd. 467 00:27:43,920 --> 00:27:46,380 Je kunt er prachtige overzichten van maken. 468 00:27:46,459 --> 00:27:47,790 Wat er precies gebeurt, 469 00:27:48,209 --> 00:27:50,540 dat is voor de leek moeilijk te bepalen. 470 00:27:55,880 --> 00:27:59,420 Maar daar is geen discussie over. 471 00:27:59,500 --> 00:28:01,459 Er is geen discussie over. -Nee. 472 00:28:01,540 --> 00:28:02,540 In het veld wel. 473 00:28:02,630 --> 00:28:08,829 Maar in de systematiek is dat gewoon volkomen helder 474 00:28:08,920 --> 00:28:10,329 hoe het is gebeurd. -Ja. 475 00:28:11,750 --> 00:28:13,130 Qua investeringen, 476 00:28:13,209 --> 00:28:16,630 hebben we vooral geleund op kostenkengetallen. 477 00:28:19,250 --> 00:28:24,329 Allebei die adviesbureaus hadden nog een back-up van een partij, 478 00:28:24,420 --> 00:28:29,079 die wat meer in de kostenkengetallen zit, zowel gebouwgebonden als industrieel. 479 00:28:29,670 --> 00:28:32,250 Dus is op een goede manier onderbouwd. 480 00:28:32,329 --> 00:28:35,500 Als het gaat om de teksten van de erkende maatregelen, 481 00:28:35,579 --> 00:28:38,750 hebben we die zoveel mogelijk geprobeerd aan te kleden 482 00:28:38,829 --> 00:28:43,170 en zo in te vullen dat ze ook duidelijk waren voor de gemiddelde gebruiker. 483 00:28:44,000 --> 00:28:47,829 Dat moet allemaal nog blijken in hoeverre we daarin geslaagd zijn. 484 00:28:47,920 --> 00:28:52,790 Maar ja, ten opzichte van de vorige ronde, is ons beeld, 485 00:28:52,880 --> 00:28:55,750 we hebben een belangrijke stap gezet op z'n minst. 486 00:28:55,829 --> 00:28:59,880 Dus ik weet niet, Arnoud, hoe kijk jij daartegenaan? 487 00:29:00,579 --> 00:29:02,459 Ja, het is duidelijker geworden. 488 00:29:02,540 --> 00:29:07,170 Je zult nooit een 100 procent omschrijving krijgen voor elke situatie. 489 00:29:07,250 --> 00:29:08,250 Dat lukt niet. 490 00:29:08,329 --> 00:29:12,459 Maar dit is echt een sprong vooruit ten opzichte van vier jaar geleden. 491 00:29:12,920 --> 00:29:14,209 De versimpeling ervan. 492 00:29:14,290 --> 00:29:17,250 Dat is echt heel prettig. -Net zoals ons beeld. 493 00:29:17,329 --> 00:29:22,209 Maar je zit gewoon aan de compactheid van zo'n format verbonden. 494 00:29:22,290 --> 00:29:25,790 Dus je wil graag meer toelichten en uitleggen. 495 00:29:27,880 --> 00:29:30,250 Daar hebben we nu die informatiebank voor 496 00:29:30,579 --> 00:29:32,380 waarin bedrijven verder kunnen. 497 00:29:32,459 --> 00:29:34,000 En de webinars natuurlijk. 498 00:29:34,459 --> 00:29:36,079 Echt diep over de inhoud. 499 00:29:36,170 --> 00:29:38,290 Want de compressoren komen natuurlijk 500 00:29:38,790 --> 00:29:41,459 in webinar zeven aan de orde. 501 00:29:43,130 --> 00:29:45,040 Iets anders wat we hebben gedaan, 502 00:29:45,130 --> 00:29:47,630 is dat we de doelmatig beheer en onderhoud, 503 00:29:47,709 --> 00:29:50,209 dat we dat per maatregel hebben gekoppeld. 504 00:29:50,290 --> 00:29:53,209 Voorheen was dat meer op thema. 505 00:29:54,290 --> 00:29:58,000 Nu is dat op het niveau van individuele maatregelen aangegeven. 506 00:29:58,079 --> 00:30:03,000 Welke aspecten van doelmatig beheer en onderhoud horen bij deze maatregel? 507 00:30:05,079 --> 00:30:09,250 Ja, dat gaf je net al aan, er zijn maatregelen bijgekomen. 508 00:30:09,329 --> 00:30:12,079 Zijn er maatregelen afgevallen, een toelichting? 509 00:30:12,380 --> 00:30:15,420 Ja, volgens mij is dat mijn volgende plaatje. 510 00:30:16,130 --> 00:30:17,130 Toevallig. 511 00:30:20,920 --> 00:30:25,709 Je ziet ze hier staan, zonnepanelen, warmtepomp, LED verlichting, zoals gezegd. 512 00:30:26,670 --> 00:30:29,790 Maar we zagen ook dat vanwege de nieuwe gastarieven 513 00:30:29,880 --> 00:30:32,630 ook isolatie van platte daken rendabel is. 514 00:30:33,420 --> 00:30:36,000 Er is meer aandacht voor technische isolatie. 515 00:30:36,079 --> 00:30:40,420 Dus dat betekent dat je aan de proceskant de isolatie die je daar kunt doen 516 00:30:40,880 --> 00:30:45,380 of aan je stoominstallatie, dat die ook extra aandacht heeft gekregen. 517 00:30:46,630 --> 00:30:48,630 Kijkend naar wat er is afgevallen. 518 00:30:49,380 --> 00:30:52,540 Je ziet dat een aantal stoommaatregelen zijn vervallen. 519 00:30:52,630 --> 00:30:57,079 En dat heeft alles te maken met het feit, dat heel veel van die maatregelen 520 00:30:57,170 --> 00:31:01,380 eigenlijk alleen maar rendabel zijn bij een grote stoominstallatie. 521 00:31:02,000 --> 00:31:05,209 Deze vallen af, omdat ze in feite niet voor de doelgroep 522 00:31:05,290 --> 00:31:08,000 van de erkende maatregelen van toepassing zijn. 523 00:31:08,079 --> 00:31:12,170 Omdat je vanaf 170.000 kuub onder de onderzoeksplicht valt. 524 00:31:12,250 --> 00:31:14,750 Ja, precies, daar zou die dan terugkomen? 525 00:31:14,829 --> 00:31:18,709 Daar komen ze in de basislijst bij het energieonderzoek, 526 00:31:18,790 --> 00:31:21,829 komen een aantal van die sloopmaatregelen weer terug. 527 00:31:23,170 --> 00:31:27,500 Restwarmte van perslucht, daglichtregeling van verlichting, 528 00:31:27,579 --> 00:31:31,880 plafondventilatoren bij bedrijfshallen, die zijn afgevallen 529 00:31:31,959 --> 00:31:34,250 vanwege de terugverdientijd berekening. 530 00:31:35,329 --> 00:31:39,420 Al die maatregelen zijn wel bekeken, ze hebben gerekend, hoe zit dat? 531 00:31:39,500 --> 00:31:44,130 En dan blijkt dat die terugverdientijd flink boven de vijf jaar zit. 532 00:31:46,290 --> 00:31:49,459 We waren verrast over de restwarmte perslucht trouwens. 533 00:31:49,540 --> 00:31:52,040 We dachten het is zo'n standaard maatregel. 534 00:31:53,920 --> 00:31:56,880 Dat zou toch moeten kunnen, maar dat bleek niet het geval. 535 00:31:57,290 --> 00:31:59,959 Die daglichtregeling heeft vooral te maken met 536 00:32:00,040 --> 00:32:03,209 dat we nu met LED verlichting als uitgangspunt rekenen. 537 00:32:03,290 --> 00:32:06,170 Dus dan is het effect daar natuurlijk kleiner van. 538 00:32:08,000 --> 00:32:11,630 En die plafondventilatoren, dat was ontzettend lastig 539 00:32:11,709 --> 00:32:14,500 om goed een terugverdientijd te berekenen. 540 00:32:14,579 --> 00:32:18,709 Je hebt zoveel verschillende methodes en zoveel verschillende situaties 541 00:32:18,790 --> 00:32:21,959 waarin dat aan de orde kan zijn, we kwamen er niet uit. 542 00:32:22,040 --> 00:32:23,829 Een te generieke maatregel? 543 00:32:23,920 --> 00:32:25,130 Heel generiek, ja. 544 00:32:26,170 --> 00:32:29,420 Ik zie daaronder nog een hele bijzondere staan. 545 00:32:29,540 --> 00:32:32,079 Energiezuinig printen en kopiëren komt erin. 546 00:32:32,170 --> 00:32:35,079 Alleen op een natuurlijk moment van toepassing, 547 00:32:35,170 --> 00:32:40,420 maar niemand gaat nog 12 printers op bureautjes zetten 548 00:32:41,000 --> 00:32:44,209 of kopieerapparaatjes in elke hoek van het kantoor. 549 00:32:44,290 --> 00:32:45,709 Dat is gewoon standaard. 550 00:32:45,790 --> 00:32:48,459 Dat ging echt over de kleine, niet de grote. 551 00:32:50,079 --> 00:32:53,420 Ja, op een verdieping of een afdeling, dat je dan… 552 00:32:53,500 --> 00:32:57,209 Jullie hebben iets voor de liefhebbers gemaakt, staat daaronder. 553 00:32:57,290 --> 00:32:59,579 Transponeringstabel met een mooi woord. 554 00:33:01,209 --> 00:33:05,250 Op de website van RVO, kan je vinden welke maatregelen 555 00:33:06,079 --> 00:33:08,380 uit de oude lijst zijn vervallen. 556 00:33:08,459 --> 00:33:11,040 Dat hebben we gekoppeld per bedrijfstaklijst. 557 00:33:11,130 --> 00:33:13,579 Je kunt zien welke maatregelen nieuw zijn. 558 00:33:13,670 --> 00:33:17,130 Dus je kunt eigenlijk de één op één koppeling maken 559 00:33:17,209 --> 00:33:19,209 tussen de oude en de nieuwe lijst. 560 00:33:19,329 --> 00:33:21,040 Ja. 561 00:33:21,920 --> 00:33:23,790 Dat zijn een hoop veranderingen. 562 00:33:25,540 --> 00:33:31,540 Voor de omgevingsdiensten natuurlijk fijn dat er een hoop duidelijkheid is gekomen. 563 00:33:31,920 --> 00:33:34,130 Hoe is het in de praktijk gaan werken? 564 00:33:34,209 --> 00:33:37,880 Want de omgevingsdienst moet natuurlijk wel zelf gaan kijken, 565 00:33:37,959 --> 00:33:41,920 heeft het bedrijf het wel goed ingevuld? Want er is niks meer. 566 00:33:42,000 --> 00:33:46,250 Wat vroeger aangevinkt was, dat bestaat niet meer. 567 00:33:46,579 --> 00:33:48,329 Hoe doen jullie dat? 568 00:33:48,709 --> 00:33:51,540 Neem vooral de tijd tijdens de controle. 569 00:33:51,920 --> 00:33:53,670 Ga goed het gesprek aan. 570 00:33:53,959 --> 00:33:56,420 Wees ook scherp op datgene wat er ingevuld. 571 00:33:56,500 --> 00:33:59,959 Ga niet klakkeloos uit van de ondernemer heeft het ingevuld, 572 00:34:00,040 --> 00:34:01,579 dan zal het wel goed zijn. 573 00:34:01,670 --> 00:34:04,209 Dat gaat ook wel uit van goed naleefgedrag. 574 00:34:05,579 --> 00:34:07,290 Maar wees gewoon scherp erop. 575 00:34:07,709 --> 00:34:09,040 Stel de juiste vragen. 576 00:34:10,040 --> 00:34:13,419 Ja. En verdiep je natuurlijk in het bedrijf. 577 00:34:13,750 --> 00:34:16,629 Voorbereiding. Precies, ja. -Zeker. 578 00:34:17,040 --> 00:34:18,750 En wat is jouw ervaring zelf? 579 00:34:18,830 --> 00:34:21,459 Heb jij al gewerkt met de nieuwe lijst? 580 00:34:21,540 --> 00:34:23,750 Ja, ik heb een enkele controle gedaan. 581 00:34:25,790 --> 00:34:29,419 Je merkt met name dat de begeleidende teksten duidelijker zijn. 582 00:34:30,129 --> 00:34:32,129 Het is ook makkelijker leesbaar. 583 00:34:32,209 --> 00:34:34,129 Bijvoorbeeld ook in gesprek. 584 00:34:34,209 --> 00:34:38,379 Ik zet mijn iPad op tafel en neem ik met de ondernemer de databank door. 585 00:34:38,459 --> 00:34:39,459 Wel makkelijk. 586 00:34:39,540 --> 00:34:43,000 Dus dit zijn de regels die wij volgen, dus leg ze maar voor. 587 00:34:43,080 --> 00:34:45,040 Dan heb je het over hetzelfde. 588 00:34:45,129 --> 00:34:48,419 Precies. Hoe merk je dat zo'n ondernemer daarop reageert? 589 00:34:49,419 --> 00:34:54,040 Ze vinden het natuurlijk altijd wel interessant om nieuwe thema's te zien. 590 00:34:54,419 --> 00:34:57,580 Anderzijds, vormt het af en toe een kleine bedreiging. 591 00:34:57,669 --> 00:34:59,379 Het is een grote investering, 592 00:34:59,459 --> 00:35:03,290 die vasthangt aan die maatregelen, die ik nu makkelijk laat zien. 593 00:35:03,379 --> 00:35:07,080 Uiteindelijk is het ook voor zijn of haar portemonnee goed. 594 00:35:07,629 --> 00:35:10,290 Binnen vijf jaar is dat terugverdiend. 595 00:35:10,379 --> 00:35:12,040 Ja. -Ja. 596 00:35:12,879 --> 00:35:18,830 Dus in beginsel wel gewoon positief over wat er nu ligt. 597 00:35:18,959 --> 00:35:20,419 Ja. -Ja. 598 00:35:23,919 --> 00:35:28,830 Er waren ook wat voorbeelden genoemd, dus de warmtepomp. 599 00:35:28,919 --> 00:35:35,750 En als het gaat om nieuwe technieken, is daar nog veel discussie over, merk je? 600 00:35:37,129 --> 00:35:41,040 Ook bij de omgevingsdienst, is de kennis daar aanwezig 601 00:35:41,129 --> 00:35:42,709 over die nieuwe technieken? 602 00:35:43,129 --> 00:35:46,790 Praten jullie daar onderling met elkaar over? 603 00:35:46,879 --> 00:35:51,080 Ja, natuurlijk in ons team zijn we altijd op zoek naar nieuwe kennis. 604 00:35:51,459 --> 00:35:55,040 Mijn nieuwe collega's hebben dit jaar alleen maar in de schoolbanken gezeten. 605 00:35:57,629 --> 00:36:00,500 Ook juist onderling tussen alle omgevingsdiensten, 606 00:36:00,580 --> 00:36:04,129 er werken inmiddels al wel meer dan 100 mensen op dit thema, 607 00:36:04,209 --> 00:36:06,459 in heel Nederland als toezichthouder. 608 00:36:06,540 --> 00:36:08,330 Daar zit veel kennis in. -Ja. 609 00:36:08,419 --> 00:36:11,540 Je probeert dat bij elk overlegorgaan aan te stippen, 610 00:36:11,629 --> 00:36:13,169 maak er gebruik van. 611 00:36:13,250 --> 00:36:16,080 Bij vragen, probeer het niet alleen op te lossen. 612 00:36:16,169 --> 00:36:19,959 Je kunt de kennis elders halen bij een andere omgevingsdienst. 613 00:36:20,040 --> 00:36:21,580 Ja, precies. 614 00:36:21,669 --> 00:36:24,709 En ik zie toevallig ook een leuke vraag binnenkomen, 615 00:36:25,209 --> 00:36:28,040 wat als op een bepaald moment, een bedrijf zegt, 616 00:36:28,129 --> 00:36:30,580 geen geld te hebben voor het treffen van die erkende maatregelen. 617 00:36:30,669 --> 00:36:31,919 Hoe ga je daarmee om? 618 00:36:32,000 --> 00:36:33,000 Een lastige. 619 00:36:34,580 --> 00:36:37,919 Je moet dan ook de goede vragen stellen aan de ondernemer, 620 00:36:38,000 --> 00:36:39,290 klopt het wat je zegt? 621 00:36:39,379 --> 00:36:41,750 Of probeer je me om de tuin te leiden, 622 00:36:41,830 --> 00:36:44,129 om het zo te schetsen. Dat is niet vaak. 623 00:36:44,250 --> 00:36:47,830 Maar je kunt ze wijzen op fondsen. 624 00:36:48,879 --> 00:36:52,580 Misschien zijn er fondsen beschikbaar, waar je dingen kunt lenen 625 00:36:53,040 --> 00:36:55,290 en ook op het nut daarvan te wijzen. 626 00:36:55,669 --> 00:36:59,790 Je zou ook over kunnen gaan tot een gefaseerde uitvoer van maatregelen, 627 00:36:59,879 --> 00:37:01,540 niet alles in één keer doen, 628 00:37:01,629 --> 00:37:04,129 maar verspreid over een aantal jaren. 629 00:37:04,290 --> 00:37:09,129 Bijvoorbeeld met de investering die je doet, met bijbehorende besparing, 630 00:37:09,209 --> 00:37:11,040 het volgende kunt financieren. 631 00:37:11,209 --> 00:37:12,419 Ja, precies. 632 00:37:13,209 --> 00:37:15,629 Heb je dat vaak, dat iemand gewoon zegt, 633 00:37:15,709 --> 00:37:19,209 ik heb wel 10 maatregelen die ik moet doen of drie hele dure. 634 00:37:19,290 --> 00:37:22,250 En dat je zegt, we doen het in een gefaseerde vorm. 635 00:37:22,330 --> 00:37:25,879 We gaan die in dit jaar doen, die in dat jaar daarna. 636 00:37:25,959 --> 00:37:27,500 Of gebeurt dat nog weinig? 637 00:37:27,580 --> 00:37:28,750 Nog niet geformaliseerd. 638 00:37:28,830 --> 00:37:31,959 Het is nog niet in een maatwerkvoorschrift vastgelegd. 639 00:37:32,040 --> 00:37:35,040 Die mogelijkheid willen we wel bieden aan bedrijven. 640 00:37:35,129 --> 00:37:38,709 Dit is wettelijk geregeld, dus zij mogen er gebruik van maken. 641 00:37:38,790 --> 00:37:42,669 Maar nog niet concreet opgeschreven, wel in de plannen van aanpak 642 00:37:42,750 --> 00:37:44,919 en waar we dan een afspraak mee maken. 643 00:37:45,000 --> 00:37:47,959 Je doet een hercontrole over een jaar of half jaar 644 00:37:48,040 --> 00:37:49,919 en dan kijk je wat de status is. 645 00:37:50,000 --> 00:37:55,000 Maar goed, een maatwerkvoorschrift is juridisch wat steviger voor ons. 646 00:37:55,290 --> 00:37:58,580 Ik zie vaak dat een omgevingsdienst die ruimte gebruiken, 647 00:37:58,669 --> 00:38:02,129 maar niet helemaal formaliseren in een maatwerkvoorschrift. 648 00:38:02,209 --> 00:38:05,040 Je moet ook de afweging maken in de zin van, oké, 649 00:38:05,129 --> 00:38:09,669 als ik iets over twee jaar pas wil, misschien ga ik het dan nu wel vastleggen. 650 00:38:09,750 --> 00:38:12,080 Maar als ik iets over een half jaar doe. 651 00:38:12,250 --> 00:38:14,459 Dat is een beetje afweging. -Ja. 652 00:38:14,540 --> 00:38:16,040 Als omgevingsdienst kan het tijd schelen, 653 00:38:16,129 --> 00:38:18,879 als je deze dingen goed procesmatig inregelt. 654 00:38:18,959 --> 00:38:22,790 Dat je een goed plan hebt om maatwerkvoorschriften te verstrekken, 655 00:38:22,879 --> 00:38:25,879 dat je dat ook tijd kan schelen in hercontroles. 656 00:38:28,419 --> 00:38:30,419 Had jij nog een laatste sheet? 657 00:38:31,129 --> 00:38:33,750 Ik heb nog een paar voorbeelden. -Ja. 658 00:38:35,250 --> 00:38:38,459 Zonnepanelen maatregel, zoals die nu in het systeem zit. 659 00:38:39,290 --> 00:38:44,040 Wat je ziet is dat die in twee verschijningsvormen voorkomt. 660 00:38:44,250 --> 00:38:47,580 Eén voor de gebouweigenaar en één voor de gebouwgebruiker. 661 00:38:48,169 --> 00:38:50,500 We hebben daar veel discussie over gehad, 662 00:38:50,580 --> 00:38:52,500 ook in het veld met de markt. 663 00:38:53,419 --> 00:38:56,169 Hoort een zonnepaneel bij de gebouweigenaar 664 00:38:56,250 --> 00:38:58,580 of hoort het bij de gebruiker? 665 00:38:58,669 --> 00:39:02,209 De gebouweigenaar gaat erover of het zonnepaneel geplaatst kan worden. 666 00:39:02,290 --> 00:39:05,580 De gebouwgebruiker profiteert van de opgewekte energie. 667 00:39:05,669 --> 00:39:07,500 Altijd een ingewikkeld verhaal. 668 00:39:07,580 --> 00:39:10,580 Uiteindelijk hebben we geen keuze gemaakt en gezegd, 669 00:39:10,669 --> 00:39:12,709 dan komen ze op allebei de lijsten. 670 00:39:12,790 --> 00:39:16,879 Met als belangrijkste doel, ervoor te zorgen dat de gebouweigenaar 671 00:39:16,959 --> 00:39:20,290 en de gebruiker van het gebouw met elkaar in conclaaf gaan 672 00:39:20,379 --> 00:39:22,330 over hoe pakken we dit nu aan? 673 00:39:22,419 --> 00:39:23,830 En hoe lossen we dit op? 674 00:39:25,750 --> 00:39:27,290 Dus dat als eerste. 675 00:39:28,169 --> 00:39:32,250 En verder zie je bij de huidige situatie staan, 676 00:39:33,000 --> 00:39:37,419 dat je op zijn minst 2000 vierkante meter geschikt dakoppervlak moet hebben, 677 00:39:37,500 --> 00:39:40,330 om 300 kilowatt piek aan vermogen te kunnen plaatsen. 678 00:39:40,419 --> 00:39:42,959 Dus dat zijn forse hoeveelheden. 679 00:39:43,040 --> 00:39:44,879 Ja, echt over de grotere daken. 680 00:39:45,080 --> 00:39:48,080 Hier moet je denken aan tussen de 700 en 800 panelen 681 00:39:48,169 --> 00:39:50,290 die je kwijt moet kunnen op je dak. 682 00:39:50,379 --> 00:39:52,750 Dus dat zijn wel grote systemen. 683 00:39:53,709 --> 00:39:57,709 En dat heeft te maken met dit plaatje, waarbij als je kijkt 684 00:39:57,790 --> 00:40:00,040 naar de kosten voor zonPV, 685 00:40:00,830 --> 00:40:04,459 dus afgezet tegen het vermogen wat je installeert. 686 00:40:05,000 --> 00:40:10,000 Dan zie je dat de norm van 600 euro per kilowatt piek, 687 00:40:10,080 --> 00:40:12,629 waar we in onze rekensom vanuit zijn gegaan, 688 00:40:13,290 --> 00:40:15,879 dat die ongeveer ligt bij 300 kilowatt piek. 689 00:40:17,330 --> 00:40:22,080 En ja, dat is dus in feite de basis voor die omvang van het systeem. 690 00:40:22,540 --> 00:40:25,750 Wat voor sectoren zijn dat eigenlijk vooral, 691 00:40:25,830 --> 00:40:30,419 die 200 vierkante meter dakoppervlakte hebben, vooral logistiek bijvoorbeeld? 692 00:40:30,629 --> 00:40:31,919 2000. -Ja. 693 00:40:32,540 --> 00:40:36,709 Ja, dus vooral de grote bedrijfshallen, inderdaad logistiek. 694 00:40:37,040 --> 00:40:39,629 Ja. -Koelvrieshuizen zie je natuurlijk. 695 00:40:43,000 --> 00:40:46,000 Juist goed, toezichthouders die daar extra op letten 696 00:40:46,080 --> 00:40:49,290 hier is het juist van toepassing vanwege de grote daken. 697 00:40:49,500 --> 00:40:50,709 Ja. -Ja. 698 00:40:51,000 --> 00:40:55,040 Maar het heeft ook veel te maken met hoe je die stroom kunt gebruiken. 699 00:40:55,129 --> 00:40:58,580 Want als je kijkt naar de randvoorwaarden bij die maatregel, 700 00:40:58,830 --> 00:41:00,459 het dak moet geschikt zijn. 701 00:41:00,540 --> 00:41:03,169 Niet dat je je dak binnenkort moet vervangen. 702 00:41:03,250 --> 00:41:05,500 Dat zou zonde zijn van de investering. 703 00:41:05,580 --> 00:41:07,830 Er zit een verzekeringsissue aan vast. 704 00:41:07,919 --> 00:41:09,830 De verzekeraar moet akkoord gaan. 705 00:41:10,250 --> 00:41:11,330 Maar je moet ook. 706 00:41:11,419 --> 00:41:12,830 Die maatregel verdient zich alleen in vijf jaar terug, 707 00:41:12,919 --> 00:41:16,080 als je alle opgewekte energie echt zelf kunt gebruiken. 708 00:41:16,169 --> 00:41:18,830 Dus dat betekent 100 procent van de tijd. 709 00:41:18,919 --> 00:41:22,580 Dus ook als jouw piekvermogen wordt opgewekt middenin de zomer, 710 00:41:24,169 --> 00:41:28,709 op een zonnige zomermiddag moet je al je vermogen kwijt kunnen. 711 00:41:29,290 --> 00:41:33,419 Dus dat stelt ook wel eisen aan hoe jouw bedrijfsvoering in elkaar zit. 712 00:41:33,709 --> 00:41:36,879 Dat maakt het vooral geschikt voor het grotere bedrijf. 713 00:41:38,959 --> 00:41:41,709 Wat je ook al ziet, is dat de monumentale status 714 00:41:41,790 --> 00:41:44,209 van een gebouw niet mag worden aangetast. 715 00:41:44,290 --> 00:41:47,750 Maar als je kijkt naar het type gebouwen waar we aan denken. 716 00:41:47,830 --> 00:41:49,540 Dan zal het niet zo gauw. 717 00:41:49,629 --> 00:41:51,879 In monumentale staat zijn. -Nee. 718 00:41:51,959 --> 00:41:54,540 Een zeer groot monumentaal gebouw. 719 00:41:54,629 --> 00:41:56,959 Maar goed, als je denkt aan een museum. 720 00:41:57,080 --> 00:41:59,879 Ja. -Het zal niet zo gauw gebeuren. 721 00:42:02,790 --> 00:42:06,750 Een andere populaire maatregel is de hybride warmtepomp. 722 00:42:07,500 --> 00:42:10,129 Eigenlijk moet ik zeggen warmtepomp. 723 00:42:10,330 --> 00:42:15,080 Alleen je plaatst in feite een elektrische lucht-water warmtepomp, 724 00:42:15,879 --> 00:42:20,500 naast de bestaande cv-installatie zodat je een soort hybride toepassing krijgt. 725 00:42:21,379 --> 00:42:25,959 In onze rekensom zijn we uitgegaan van 30 procent verwarmingsvermogen. 726 00:42:26,040 --> 00:42:29,750 Dus die warmtepomp heeft 30 procent van het verwarmingsvermogen, 727 00:42:29,830 --> 00:42:32,790 dit voorziet 60 procent van je warmtebehoefte. 728 00:42:32,879 --> 00:42:34,500 Dat betekent dat grotendeels 729 00:42:35,250 --> 00:42:39,830 jouw warmtebehoefte vanuit die warmtepomp kan worden ingevuld. 730 00:42:39,919 --> 00:42:41,879 Daar zitten ook de besparingen. 731 00:42:45,290 --> 00:42:48,629 Vanuit de huidige situatie geldt dat het dan wel zo is 732 00:42:48,709 --> 00:42:50,919 dat het gebouw voldoende geïsoleerd moet zijn. 733 00:42:51,000 --> 00:42:53,459 Je moet toch met relatief lage temperatuur 734 00:42:53,580 --> 00:42:56,169 een groot deel van het jaar kunnen verwarmen. 735 00:42:58,129 --> 00:43:01,919 En als je kijkt naar de randvoorwaarden die hierbij horen, 736 00:43:04,669 --> 00:43:07,129 dan moet je kleinverbruiker zijn voor gas. 737 00:43:08,830 --> 00:43:12,169 In de rekensommen zien we dat er enorme afhankelijkheid is 738 00:43:12,250 --> 00:43:14,879 van de verhouding gas- en elektriciteitsprijs. 739 00:43:14,959 --> 00:43:17,790 Want je gaat natuurlijk vooral het gas vervangen 740 00:43:17,879 --> 00:43:19,879 door verwarming met elektriciteit. 741 00:43:20,580 --> 00:43:24,790 Dat betekent dat tussen twee tariefgroepen gaat de terugverdientijd, 742 00:43:24,879 --> 00:43:28,959 in één keer, van 4,5 naar 37 jaar, of zo. 743 00:43:29,879 --> 00:43:33,459 Niet een klein beetje meer dan vijf jaar, maar heel veel meer. 744 00:43:33,540 --> 00:43:35,709 Er zit dus een grote gevoeligheid in. 745 00:43:36,040 --> 00:43:38,629 Ja, waar je dus wel rekening mee moet houden. 746 00:43:40,379 --> 00:43:45,290 Verder geldt hier dat je zo'n warmtepomp wel kwijt moet kunnen op je aansluiting. 747 00:43:45,379 --> 00:43:50,580 Als je een nieuwe aansluiting moet laten maken, dan levert dat extra kosten op, 748 00:43:50,669 --> 00:43:52,959 je terugverdientijd gaat dan achteruit. 749 00:43:53,040 --> 00:43:55,330 Hetzelfde voor het transportcapaciteit. 750 00:43:55,790 --> 00:43:59,629 Je energieleverancier moet het wel kunnen afleveren bij jou thuis. 751 00:44:00,540 --> 00:44:04,879 Voldoende ruimte is nodig, ook hier geldt weer de monumentale status. 752 00:44:05,080 --> 00:44:06,669 Ja, helder. 753 00:44:07,669 --> 00:44:12,129 Ja, volgens mij fijn om zo een paar voorbeelden te zien. 754 00:44:12,209 --> 00:44:15,000 Het zijn natuurlijk ook nieuwe maatregelen 755 00:44:15,080 --> 00:44:21,540 dus dit is, denk ik, goed om hier als toezichthouder kennis van te nemen. 756 00:44:23,379 --> 00:44:27,669 Maar goed, er komt natuurlijk heel wat op de toezichthouders af. 757 00:44:27,750 --> 00:44:31,040 Er wordt heel wat van hun kennis gevraagd, zoals genoemd. 758 00:44:32,919 --> 00:44:37,540 En ja, voor jou, Yorick, heb ik een vraag. 759 00:44:37,629 --> 00:44:40,830 Hoe gaan we eigenlijk om met deze maatregelen? 760 00:44:40,919 --> 00:44:44,709 Wat voor juridische consequenties kan dit eigenlijk hebben? 761 00:44:44,879 --> 00:44:46,879 Moeten OD's daar nog aan denken? 762 00:44:48,169 --> 00:44:50,709 Ja, ik had er ook een slide over voorbereid. 763 00:44:53,419 --> 00:44:54,750 Het volgende voorbeeld. 764 00:44:55,040 --> 00:44:57,919 Die kunnen we die zo meteen nog doen. -Ja. 765 00:44:59,830 --> 00:45:03,330 Zoals genoemd, hebben we de nieuwe EML die geïntroduceerd is, 766 00:45:03,419 --> 00:45:05,169 die in het activiteitenbesluit 767 00:45:05,250 --> 00:45:08,459 of in de activiteitenregeling eigenlijk gepubliceerd is. 768 00:45:08,540 --> 00:45:13,580 En dat kan wel effect hebben op lopende toezicht- en handhavingszaken. 769 00:45:14,500 --> 00:45:17,580 Er zijn omgevingsdiensten die voor de actualisatie 770 00:45:17,669 --> 00:45:20,000 al controles hebben gedaan bij bedrijven 771 00:45:20,080 --> 00:45:24,129 en EML maatregelen hebben geconstateerd die nog niet uitgevoerd zijn. 772 00:45:24,209 --> 00:45:27,879 Er zou bijvoorbeeld deze maand weer een hercontrole zijn. 773 00:45:28,580 --> 00:45:31,379 Als je daar nu langskomt, moet je wel goed kijken 774 00:45:31,459 --> 00:45:33,830 welke maatregelen heb je toen geconstateerd? 775 00:45:33,919 --> 00:45:35,790 Hoe werden ze toen opgeschreven? 776 00:45:35,879 --> 00:45:38,750 Hoe verhoudt zich dit tot de huidige maatregelen? 777 00:45:38,830 --> 00:45:41,290 Want er zijn randvoorwaarden gewijzigd. 778 00:45:41,379 --> 00:45:44,129 Sommige maatregelen komen zelfs niet meer terug. 779 00:45:44,790 --> 00:45:48,919 Die maatregelen die je toen geconstateerd hebt, kun je niet meer eisen. 780 00:45:50,379 --> 00:45:53,830 Toen de geactualiseerde energiebesparingsplicht is ingegaan, 781 00:45:53,919 --> 00:45:56,540 is gelijk de nieuwe EML van kracht gegaan, 782 00:45:56,629 --> 00:45:59,790 de oude EML is direct vervallen, zonder overgangsrecht. 783 00:46:00,250 --> 00:46:02,669 Dus het is belangrijk bij oude controles, 784 00:46:02,750 --> 00:46:05,500 hoe verhoudt zich dat tot de nieuwe EML? 785 00:46:05,580 --> 00:46:09,750 Daar kan je ook de transponeringstabel van Jac, voor gebruiken. 786 00:46:09,830 --> 00:46:12,750 Kan die en die maatregel van deze lijst? 787 00:46:12,830 --> 00:46:15,419 Waar kan ik die terugvinden op de nieuwe EML? 788 00:46:16,290 --> 00:46:18,830 Zijn de randvoorwaarden nog van toepassing dan kun je door. 789 00:46:18,919 --> 00:46:22,209 Maar als er één afvalt, dan bestaat die gewoon niet meer. 790 00:46:22,459 --> 00:46:23,459 Dus let daarop. 791 00:46:23,750 --> 00:46:27,000 Het tweede stuk wat belangrijk is, is dat we 1 januari, 792 00:46:27,080 --> 00:46:29,379 de Omgevingswet krijgen. 793 00:46:29,459 --> 00:46:32,080 Zoals in de vorige webinar, al even gezegd. 794 00:46:32,169 --> 00:46:34,879 Specifiek voor handhaving is wel overgangsrecht 795 00:46:34,959 --> 00:46:37,879 tussen het activiteitenbesluit en de Omgevingswet. 796 00:46:37,959 --> 00:46:44,250 Dus als jij nu al handhaving inzet, nu al een besluit neemt voor een voornemen 797 00:46:44,330 --> 00:46:47,629 of een last onder dwangsom, dan kan je die gewoon afmaken 798 00:46:47,709 --> 00:46:50,709 onder het activiteitenbesluit, dus ook na 1 januari. 799 00:46:50,790 --> 00:46:53,000 Maar dat gaat dus over de huidige EML. 800 00:46:53,750 --> 00:46:57,669 Deze twee zijn echt belangrijk de komende tijd voor toezichthouders. 801 00:46:57,750 --> 00:47:02,080 Want er zijn best wel wat controles al geweest, nog voor de actualisatie 802 00:47:02,169 --> 00:47:04,669 van de energiebesparingsplicht en die hercontroles die nu komen, 803 00:47:04,750 --> 00:47:06,709 daar zit dus wel een verschil in. 804 00:47:06,790 --> 00:47:10,250 Veel zullen overeenkomen, of nog steeds van toepassing zijn. 805 00:47:10,330 --> 00:47:13,500 Maar een aantal waar dat misschien net niet meer zo is. 806 00:47:14,129 --> 00:47:19,459 Ja, even nog een vraag van één van de kijkers. 807 00:47:19,540 --> 00:47:22,580 Die zegt, gaat de EML inhoudelijk ook nog veranderen? 808 00:47:22,669 --> 00:47:26,419 Als in 2027 de terugverdientijd naar zeven jaar wordt verhoogd? 809 00:47:27,500 --> 00:47:31,080 Komen er dan maatregelen bij die eerst niet aan de orde waren? 810 00:47:32,669 --> 00:47:36,500 We hebben die exercitie ook op dit pakket aan maatregelen gedaan. 811 00:47:36,580 --> 00:47:43,290 En dan zie je dat ongeveer 10 procent extra maatregelen naar boven komen. 812 00:47:43,540 --> 00:47:45,709 We hebben best een aantal maatregelen 813 00:47:45,790 --> 00:47:48,750 waarvan we te lange terugverdientijden constateren. 814 00:47:50,040 --> 00:47:51,629 Bij de grens op zeven jaar, 815 00:47:51,709 --> 00:47:54,830 dan komen er ongeveer 15 tot 20 maatregelen bij. 816 00:47:55,290 --> 00:47:57,379 En een ander belangrijk effect is dat de toepasselijkheid 817 00:47:57,459 --> 00:48:00,129 van die maatregelen eerder aan de orde is. 818 00:48:00,209 --> 00:48:04,040 Dus bij minder draaiuren of bij minder bedrijfstijd, 819 00:48:04,709 --> 00:48:07,000 verdient de maatregel zich dan terug? 820 00:48:07,080 --> 00:48:09,919 We weten ook niet wat de energieprijs is in 2027, 821 00:48:10,000 --> 00:48:11,919 op dat moment, ga je met nieuwe prijzen doorrekenen. 822 00:48:12,000 --> 00:48:14,419 Het zou zomaar kunnen dat die hoger zijn. 823 00:48:15,379 --> 00:48:18,540 De exercitie is steeds opnieuw gedaan met telkens hetzelfde verschijnsel, 824 00:48:18,629 --> 00:48:23,129 met al die verschillende tarieven, steeds gaat het om ongeveer 10, 15 procent. 825 00:48:23,209 --> 00:48:26,959 Ja, en Julian in het voorgesprek zei je ook nog, 826 00:48:27,669 --> 00:48:31,250 we zijn nog bezig met een aantal kleine wijzigingen voor EMLs. 827 00:48:31,330 --> 00:48:35,330 Ja, klopt, we wijzigen het EML nog bij zes maatregelen. 828 00:48:36,000 --> 00:48:39,250 Maar dat zijn hele minuscule, kleine wijzigingen. 829 00:48:39,919 --> 00:48:41,459 Punten, komma's et cetera. 830 00:48:41,540 --> 00:48:42,790 Alleen bij GC4. 831 00:48:42,879 --> 00:48:47,080 Een maatregel waarbij de leiding die moet isoleren, verwarmde leidingen, 832 00:48:47,209 --> 00:48:51,040 daar voegen we nog een stukje tekst toe. 833 00:48:51,500 --> 00:48:55,580 En verduidelijken echt de maatregel, zodat het bevoegd gezag, de OD's 834 00:48:56,209 --> 00:48:58,580 daar ook beter op kunnen handhaven. 835 00:48:58,669 --> 00:49:01,290 En dat is ook binnengekomen naar aanleiding van reactie van een OD, 836 00:49:01,459 --> 00:49:03,000 dus daar zijn we blij mee. 837 00:49:03,080 --> 00:49:04,500 Dat hebben we aangepast. 838 00:49:05,419 --> 00:49:09,000 Wat dat betreft ook fijn dat de OD's natuurlijk zelf aangeven, 839 00:49:09,080 --> 00:49:13,209 als er dingen zijn waar ze tegenaan lopen, dat ze aan de bel trekken, 840 00:49:13,290 --> 00:49:16,330 dan wel bij IPLO, dan wel bij jullie zelf als EZK. 841 00:49:16,540 --> 00:49:18,580 Goed om aan te geven, die wijziging, 842 00:49:18,669 --> 00:49:22,419 die zou binnen één of twee weken, gepubliceerd worden. 843 00:49:22,500 --> 00:49:24,330 Dus dat is best wel snel. 844 00:49:24,419 --> 00:49:26,830 Ja, zeker. -Ja. 845 00:49:27,330 --> 00:49:30,250 En we hebben de hele tijd over de actualisatie nu. 846 00:49:30,330 --> 00:49:34,830 Maar dat vraagt natuurlijk ook voor de werkzaamheden van de OD, 847 00:49:34,919 --> 00:49:35,959 het een en ander. 848 00:49:36,040 --> 00:49:37,830 Een toelichting, Arnoud? 849 00:49:37,919 --> 00:49:41,169 Ja, we gaan digitaal een beetje opschalen. 850 00:49:41,540 --> 00:49:46,459 Als het goed is, als het loket van RVO voor ons opengesteld wordt, 851 00:49:46,540 --> 00:49:48,040 is er een digitale verbinding. 852 00:49:48,129 --> 00:49:50,959 Dat we alles kunnen inlezen in ons systeem. 853 00:49:51,379 --> 00:49:55,669 Dat maakt ons werk veel makkelijker en betrouwbaarder, denk ik. 854 00:49:57,879 --> 00:50:00,629 We moeten wel nog even weer de schoolbanken in 855 00:50:00,709 --> 00:50:03,290 om de nieuwe systematiek van de Omgevingswet 856 00:50:03,379 --> 00:50:06,000 en de EML echt goed tussen de oren te krijgen. 857 00:50:07,169 --> 00:50:09,040 Dus we zijn nog lang niet klaar. 858 00:50:10,040 --> 00:50:15,040 Maar als je het van bovenaf bekijkt, zoveel verandert er niet aan wat we doen. 859 00:50:15,129 --> 00:50:16,459 Je gaat naar een bedrijf, je loopt de ronde, 860 00:50:16,540 --> 00:50:19,419 je doet een gesprek, je komt tot de conclusie. 861 00:50:20,000 --> 00:50:22,580 Dat is eigenlijk in de bottomline wat het is. 862 00:50:22,709 --> 00:50:26,580 Ja, dus uiteindelijk is het een kwestie van ook gewoon doen. 863 00:50:26,669 --> 00:50:30,379 Ja. -Ja. En ook met elkaar bespreken. 864 00:50:31,080 --> 00:50:35,830 Ja. We hebben nog even wat tijd, dus misschien toch nog wel aardig 865 00:50:35,919 --> 00:50:38,500 om naar de spouwmuur en de vleermuis te gaan. 866 00:50:38,580 --> 00:50:40,669 Nog een andere diersoort. 867 00:50:41,169 --> 00:50:45,919 Ja, het is een mooi voorbeeld van hoe afhankelijk je bent 868 00:50:46,000 --> 00:50:50,000 van de omstandigheden buiten jouw invloedssfeer. 869 00:50:50,540 --> 00:50:53,879 Naar de aanleiding van de uitspraak van de Raad van State, 870 00:50:53,959 --> 00:51:00,379 begin van de zomer over spouwmuurisolatie en vleermuizen. 871 00:51:00,459 --> 00:51:04,129 Het was wel met name gericht op woningbouw. 872 00:51:04,209 --> 00:51:07,629 Maar dat was voor ons wel een signaal om te kijken, 873 00:51:08,000 --> 00:51:12,580 voldoet de formulering zoals we die nu in de erkende maatregelen hebben zitten, 874 00:51:12,669 --> 00:51:16,250 voldoet die wel aan de eisen, zoals die nu, 875 00:51:16,330 --> 00:51:19,500 als gevolg van de uitspraak van de Raad van State zijn? 876 00:51:20,830 --> 00:51:24,419 Er staat hier in de tekst, even kijken. 877 00:51:24,540 --> 00:51:29,919 In de randvoorwaarden hebben we opgenomen, 878 00:51:30,000 --> 00:51:32,709 er is geen steiger nodig voor het aanbrengen van isolatie. 879 00:51:32,790 --> 00:51:34,709 Dat is op zich een die losstaat. 880 00:51:34,790 --> 00:51:38,459 Maar er is geen nieuw onderzoek nodig in het kader van de Wet natuurbescherming. 881 00:51:38,540 --> 00:51:41,209 En dat betekent dat de beschermde diersoorten 882 00:51:41,290 --> 00:51:44,669 zoals vleermuizen, zwaluwen maar ook mussen. 883 00:51:46,830 --> 00:51:53,169 Dat je onderzoek doet of in jouw spouw nestelplaatsen 884 00:51:53,250 --> 00:51:55,419 van die beschermde dieren zijn. 885 00:51:58,330 --> 00:52:02,669 Als dat het geval is, dan betekent dat dus dat je onderzoek moet gaan doen, 886 00:52:02,750 --> 00:52:07,169 ecologisch onderzoek moet laten uitvoeren en dat je maatregelen moet nemen 887 00:52:07,250 --> 00:52:12,169 om te voorkomen dat die dieren verjaagd 888 00:52:12,290 --> 00:52:13,959 of verstoord worden. -Ja. 889 00:52:15,419 --> 00:52:20,129 We hebben daarover contact gehad met LNV en geconcludeerd dat deze formulering, 890 00:52:20,209 --> 00:52:23,209 in de zin van, dat er geen nieuw onderzoek nodig is, 891 00:52:23,290 --> 00:52:24,790 dat die kan blijven staan. 892 00:52:25,040 --> 00:52:30,290 Want in sommige gevallen, heb je op gemeentelijk of gebiedsniveau 893 00:52:30,379 --> 00:52:33,580 al gebiedsgericht onderzoek beschikbaar, waaruit blijkt 894 00:52:33,669 --> 00:52:38,459 dat die dieren er niet aanwezig zijn of anderszins er geen probleem is. 895 00:52:38,879 --> 00:52:40,919 Maar het is een vrij kritisch punt. 896 00:52:41,000 --> 00:52:45,040 Op het moment dat je constateert dat jouw spouwmuur niet geïsoleerd is 897 00:52:45,129 --> 00:52:48,750 en er zitten wel ergens gaten in jouw muur. 898 00:52:48,830 --> 00:52:52,290 Dan weet je bijna zeker dat er nestelplaatsen kunnen zijn 899 00:52:52,540 --> 00:52:54,879 voor beschermde diersoorten. 900 00:52:55,040 --> 00:52:59,209 Dat betekent dus dat je in de planning van de uitvoering van maatregelen 901 00:52:59,290 --> 00:53:02,040 wel met dat soort aspecten rekening moet houden. 902 00:53:02,129 --> 00:53:06,129 Ecologisch onderzoek zorgt ervoor dat de terugverdientijd van de maatregel 903 00:53:06,209 --> 00:53:07,790 boven die vijf jaar komt. 904 00:53:07,879 --> 00:53:14,000 Ja, de kosten die je daarvoor maakt, zijn dusdanig hoog. 905 00:53:14,080 --> 00:53:16,080 Dat heeft geen zin meer. Nee. 906 00:53:16,169 --> 00:53:19,290 Ben jij al zoiets tegengekomen in de praktijk, Arnoud? 907 00:53:19,459 --> 00:53:20,830 Nee. 908 00:53:20,919 --> 00:53:23,750 Het was wel een groot ding, ook in de pers. 909 00:53:23,830 --> 00:53:27,129 In de praktijk wordt er nauwelijks rekening mee gehouden. 910 00:53:27,209 --> 00:53:28,209 Dat is het beeld. 911 00:53:28,290 --> 00:53:31,669 Er zijn een paar provincies die daarin vooroplopen. 912 00:53:33,040 --> 00:53:34,040 Maar ja. 913 00:53:35,879 --> 00:53:36,879 Een nieuw aspect. 914 00:53:36,959 --> 00:53:42,169 Het is wel een belangrijk aspect, natuurlijk. 915 00:53:42,250 --> 00:53:47,419 Want de vogelstand zit er ook niet heel florissant bij. 916 00:53:47,750 --> 00:53:49,459 Het is heel belangrijk voor de toezichthouder 917 00:53:49,540 --> 00:53:51,040 om deze randvoorwaarden in het oog te hebben 918 00:53:51,129 --> 00:53:52,250 als je bij bedrijven langskomt. 919 00:53:52,330 --> 00:53:55,000 Dus niet overal ongeïsoleerde spouw, 920 00:53:55,080 --> 00:53:57,419 gelijk spouwmuurisolatie maatregel voorschrijven. 921 00:53:57,500 --> 00:54:01,209 Maar echt kijken of dit niet in de weg staat als randvoorwaarde. 922 00:54:01,290 --> 00:54:04,000 En kunnen ze dan bijvoorbeeld bij een gemeente 923 00:54:04,080 --> 00:54:06,790 of bij een provincie dan navraag doen? 924 00:54:06,879 --> 00:54:09,379 Ja, bij bij de gemeente kun je navraag doen. 925 00:54:09,500 --> 00:54:10,500 Oh ja. 926 00:54:11,629 --> 00:54:14,540 Zij zullen dan weten wat de stand van zaken is, 927 00:54:14,629 --> 00:54:16,459 wat de situatie is ter plaatse. 928 00:54:16,540 --> 00:54:18,080 De situatie kan voorkomen. 929 00:54:18,169 --> 00:54:20,169 De ene gemeente heeft wel een plan 930 00:54:20,250 --> 00:54:21,879 maar de andere gemeenten wellicht niet. 931 00:54:21,959 --> 00:54:26,959 En dat is een lastige situatie, met deze uitspraak die heel recent was. 932 00:54:27,379 --> 00:54:32,000 Er zijn isolatiebedrijven die precies weten hoe ze dit probleem moeten aanpakken 933 00:54:32,879 --> 00:54:36,040 Ja precies, de sector zelf natuurlijk ook. 934 00:54:36,459 --> 00:54:38,750 Ja, dat is ook wel fijn. 935 00:54:39,419 --> 00:54:42,580 Goed, dan zijn we zo goed als aan het einde gekomen 936 00:54:42,669 --> 00:54:44,290 van onze tweede sessie. 937 00:54:46,040 --> 00:54:49,169 Ik wil jullie allemaal bedanken voor jullie input 938 00:54:49,250 --> 00:54:52,080 en voor wat jullie hebben ingebracht. 939 00:54:52,830 --> 00:54:55,709 Ik loop nog even het rijtje van de webinars langs. 940 00:54:55,790 --> 00:54:59,709 Ik kan niet vaak genoeg benadrukken dat we er negen hebben. 941 00:55:00,419 --> 00:55:04,040 Dus we hebben de webinar over de wijziging van de wetgeving 942 00:55:04,129 --> 00:55:08,330 en de aanscherping van energiebesparingsplicht eerder gehad. 943 00:55:10,080 --> 00:55:12,169 Straks komt nog de onderzoeksplicht. 944 00:55:12,250 --> 00:55:15,830 Morgenochtend de ondersteuning en de beschikbare middelen 945 00:55:15,919 --> 00:55:19,959 voor de omgevingsdiensten om de energiebesparingsplicht 946 00:55:20,040 --> 00:55:22,080 ook goed en adequaat uit te voeren. 947 00:55:22,169 --> 00:55:26,330 Vervolgens de portefeuilleaanpak Energielabel-C voor kantoren morgen. 948 00:55:27,129 --> 00:55:30,290 En dan woensdag, zoals genoemd, de technische webinars. 949 00:55:30,379 --> 00:55:34,209 Compressoren en perslucht, elektrische aandrijfsystemen en motoren 950 00:55:34,290 --> 00:55:36,879 en de technische isolatie als laatste. 951 00:55:37,669 --> 00:55:40,379 Maar dan is het woensdag einde van de middag. 952 00:55:40,459 --> 00:55:41,750 Zover is het nog niet. 953 00:55:42,750 --> 00:55:44,959 Wat ik nog wil zeggen, mocht je niet 954 00:55:45,040 --> 00:55:48,669 in de gelegenheid zijn geweest om de webinars te kunnen volgen, 955 00:55:48,750 --> 00:55:51,250 dan komen ze ook op de IPLO website terug. 956 00:55:51,830 --> 00:55:55,669 Daar komt in de loop van de komende weken een link te staan 957 00:55:55,750 --> 00:55:57,629 waarop alles terug te zien is. 958 00:55:57,709 --> 00:56:02,000 Als je niet kan aansluiten, geen ramp, je kunt het altijd nog terugkijken. 959 00:56:03,290 --> 00:56:06,209 Volgens mij heb ik alles gezegd wat ik moet zeggen. 960 00:56:06,290 --> 00:56:07,459 Dank voor jullie aandacht. 961 00:56:07,540 --> 00:56:10,129 Ik hoop dat het een interessante webinar was. 962 00:56:10,209 --> 00:56:14,330 En we zien jullie graag terug bij de volgende. Bedankt voor het kijken.