1
00:00:01,375 --> 00:00:07,833
Welkom bij alweer het zevende webinar,
dit keer over compressoren en perslucht.

2
00:00:08,625 --> 00:00:12,208
Dit webinar is onderdeel
van een reeks van negen webinars.

3
00:00:12,666 --> 00:00:16,625
We hebben in het eerste webinar
gesproken over de wijziging

4
00:00:16,708 --> 00:00:21,541
in de wetgeving ten aanzien van
de verscherpte energiebesparingsplicht.

5
00:00:21,833 --> 00:00:24,750
In webinar twee
keken we naar de informatieplicht

6
00:00:24,833 --> 00:00:26,458
en de erkende maatregelen.

7
00:00:26,833 --> 00:00:29,791
In webinar drie keken we
naar de onderzoeksplicht.

8
00:00:29,875 --> 00:00:32,750
In webinar vier naar
ondersteuning en hulpmiddelen

9
00:00:32,833 --> 00:00:38,666
die bevoegd gezag heeft of kan krijgen om
de energiebesparingsplicht uit te voeren.

10
00:00:39,250 --> 00:00:43,000
In webinar vijf zijn we nader ingegaan
op de portefeuille-aanpak.

11
00:00:43,083 --> 00:00:47,041
In webinar zes ging het
over energielabel C voor kantoorgebouwen.

12
00:00:47,666 --> 00:00:53,791
We zijn nu beland bij webinar zeven,
de eerste van drie technische webinars.

13
00:00:55,041 --> 00:00:57,583
We gaan in
op compressoren en perslucht.

14
00:00:58,791 --> 00:01:03,000
Vanmiddag gaan we in op
elektrische aandrijfsystemen en motoren,

15
00:01:03,333 --> 00:01:07,166
en we sluiten vandaag af
met een webinar over technische isolatie.

16
00:01:07,708 --> 00:01:12,291
Zover is het nog niet, want eerst
gaat het over compressoren en perslucht.

17
00:01:13,041 --> 00:01:18,041
Aan tafel zitten twee mannen
die daar alles van weten,

18
00:01:18,125 --> 00:01:20,041
en die gaan zich introduceren.

19
00:01:20,291 --> 00:01:21,708
Jan, kan jij beginnen?

20
00:01:21,791 --> 00:01:23,583
Ja, mijn naam is Jan Grift.

21
00:01:23,666 --> 00:01:27,125
Ik werk al 40 jaar
als energieadviseur in de industrie.

22
00:01:28,916 --> 00:01:32,250
Ik ben senior-adviseur
bij BlueTerra Energy Experts.

23
00:01:32,500 --> 00:01:34,583
Dankjewel, Jan. David?

24
00:01:34,916 --> 00:01:36,791
Ik ben David Verster.

25
00:01:37,125 --> 00:01:41,958
Ik werk ook bij BlueTerra
en hou me onder andere bezig

26
00:01:42,958 --> 00:01:47,000
met het uitvoeren van EED's,
informatieplicht en onderzoeksplichten.

27
00:01:48,375 --> 00:01:51,833
Daarnaast doe ik ook
energie-optimalisaties

28
00:01:51,916 --> 00:01:53,916
bij bedrijven in de industrie.

29
00:01:54,375 --> 00:01:55,458
Dankjewel, David.

30
00:01:56,416 --> 00:02:00,458
Voor de deelnemers is het belangrijk
om je te realiseren

31
00:02:00,541 --> 00:02:04,833
dat je gedurende het webinar
ook vragen kan stellen.

32
00:02:05,125 --> 00:02:09,500
We hebben een aantal momenten
waarop we die vragen gaan beantwoorden.

33
00:02:10,957 --> 00:02:15,500
Sowieso worden de vragen
allemaal opgevangen in de greenroom,

34
00:02:16,125 --> 00:02:20,207
daar zitten mensen
die de vragen direct beantwoorden.

35
00:02:20,457 --> 00:02:23,292
Mocht het
een hele ingewikkelde vraag zijn,

36
00:02:24,250 --> 00:02:28,125
kunnen ze dat later doen
of de vraag doorsturen naar de helpdesk.

37
00:02:29,042 --> 00:02:32,042
Vragen die interessant zijn
voor het webinar

38
00:02:32,125 --> 00:02:37,167
en het bredere publiek worden
naar mijn tablet doorgestuurd

39
00:02:37,250 --> 00:02:43,417
en die kan ik in de loop
van het webinar aan de heren stellen.

40
00:02:43,500 --> 00:02:47,917
Zij kunnen de vraag beantwoorden,
dus aarzel niet om je vraag te stellen.

41
00:02:48,000 --> 00:02:50,625
De vragen zijn niet zichtbaar
voor anderen,

42
00:02:50,707 --> 00:02:54,207
dus stel je vraag
als er iets niet duidelijk is.

43
00:02:55,375 --> 00:02:56,582
Neem die ruimte.

44
00:02:57,875 --> 00:03:02,082
Jan, misschien kan jij laten zien
wat de inhoud van de presentatie wordt,

45
00:03:02,167 --> 00:03:06,375
voordat we doorgaan met
de eerste pollvraag die je al ziet staan.

46
00:03:06,457 --> 00:03:10,082
Ja, we geven een korte introductie
van BlueTerra.

47
00:03:10,167 --> 00:03:13,167
Daarna hebben we het
over het gebruik van perslucht.

48
00:03:13,250 --> 00:03:14,667
Waar zet je het voor in?

49
00:03:14,750 --> 00:03:18,457
Het rendement
van persluchtopwekking en gebruik.

50
00:03:19,000 --> 00:03:22,457
Dan keurmerken en de maatregelen.

51
00:03:22,542 --> 00:03:26,917
Het gaat er dan om welke maatregelen
er in de EML en DBO-lijsten staan.

52
00:03:27,417 --> 00:03:32,000
Tot slot gaan we aangeven
hoe je de ondernemer aanspreekt

53
00:03:32,082 --> 00:03:33,250
als toezichthouder.

54
00:03:34,417 --> 00:03:37,792
Hoe kan je in gesprek komen
over dit terrein?

55
00:03:37,875 --> 00:03:38,875
Zo is het.

56
00:03:38,957 --> 00:03:45,000
Het belooft een interessant webinar
te worden, dus blijf vooral hangen.

57
00:03:46,167 --> 00:03:49,167
We beginnen met de poll,
Jan, kan jij doorklikken?

58
00:03:50,417 --> 00:03:52,582
We hebben hier vijf pollvragen.

59
00:03:52,832 --> 00:03:57,457
Voor elke pollvraag heb je 30 seconden
de tijd om te antwoorden.

60
00:03:58,957 --> 00:04:02,707
De eerste pollvraag
verschijnt nu op jullie beeld.

61
00:04:06,832 --> 00:04:09,457
We komen er straks op terug,
wees niet bang.

62
00:04:10,082 --> 00:04:14,250
Jan zal ingaan
op wat BlueTerra precies doet.

63
00:04:14,957 --> 00:04:19,041
BlueTerra is een adviesbureau.

64
00:04:19,416 --> 00:04:24,375
Wij zijn nu met 23 mensen en groeien
jaarlijks met twee of drie mensen,

65
00:04:24,458 --> 00:04:25,458
dat gaat hard.

66
00:04:26,375 --> 00:04:30,166
We zijn al behoorlijk wat jaren bezig.

67
00:04:30,250 --> 00:04:33,125
Door allerlei fusies
is dit bedrijf ontstaan.

68
00:04:33,458 --> 00:04:38,458
Wij zijn vooral in de industrie werkzaam,
maar ook in de grote utiliteit

69
00:04:38,541 --> 00:04:42,083
en de glastuinbouw.

70
00:04:42,166 --> 00:04:43,875
Glastuinbouw is interessant,

71
00:04:43,958 --> 00:04:47,458
dat is de voorloper op energiegebied,
daar leer je veel van.

72
00:04:48,375 --> 00:04:51,833
Bij de grote zakelijke markt,
universiteiten en zekenhuizen,

73
00:04:51,916 --> 00:04:56,125
gaat het om tientallen megawatts
aan energiegebruik,

74
00:04:56,208 --> 00:04:58,833
dus dat is ook een interessante sector.

75
00:05:01,458 --> 00:05:05,166
Ik zie de antwoorden
langzaam binnenkomen.

76
00:05:05,791 --> 00:05:08,541
Even zien, de eerste twee zijn nu geweest.

77
00:05:08,958 --> 00:05:11,458
We gaan door,
want we hebben nog tijd.

78
00:05:11,541 --> 00:05:15,583
Ja, op dit moment maken we
masterplannen voor de industrie,

79
00:05:16,125 --> 00:05:19,916
om te kijken
hoe je van het aardgas af komt.

80
00:05:20,125 --> 00:05:21,750
Dat is een centrale vraag.

81
00:05:22,791 --> 00:05:26,958
We maken masterplannen,
maar we doen nu veel energieonderzoeken.

82
00:05:27,041 --> 00:05:29,791
Uiteraard is dat een piek in het werk.

83
00:05:30,375 --> 00:05:32,833
Voor één december
klaar zijn lukt niet,

84
00:05:32,916 --> 00:05:36,000
maar we doen het
in overleg met het bevoegde gezag.

85
00:05:36,833 --> 00:05:41,666
De capaciteit van de adviesmarkt
is natuurlijk beperkt

86
00:05:42,166 --> 00:05:45,541
en daar kan je niet in één jaar
vier jaar aan werk

87
00:05:45,625 --> 00:05:47,625
op energiebesparingsgebied kwijt.

88
00:05:48,375 --> 00:05:49,375
Dus dat is mooi.

89
00:05:50,625 --> 00:05:53,583
Ik zie de antwoorden langzaam binnenkomen.

90
00:05:55,375 --> 00:05:58,250
Even kijken, de eerste vraag.

91
00:06:00,750 --> 00:06:05,166
Welk deel van het elektriciteitsgebruik
in de industrie gaat naar perslucht?

92
00:06:05,541 --> 00:06:11,833
Ik zie dat de meeste antwoorden
rond de 10 of 15 procent aangeven.

93
00:06:11,916 --> 00:06:13,208
Dat is 45 procent.

94
00:06:16,208 --> 00:06:20,583
De rest zegt of 5 tot 10 procent
of juist hoger, 15 tot 20 procent.

95
00:06:22,333 --> 00:06:27,166
Even kijken,
wat is het rendement van perslucht?

96
00:06:27,583 --> 00:06:31,000
Daar lijkt het overgrote deel

97
00:06:31,916 --> 00:06:35,541
te aarzelen tussen de 5 tot 25 procent.

98
00:06:37,041 --> 00:06:39,541
De 50 tot 75 procent is een klein deel,

99
00:06:39,625 --> 00:06:43,500
maar 5 tot 25 procent
loopt ongeveer gelijk op.

100
00:06:43,583 --> 00:06:46,000
We gaan de antwoorden straks delen.

101
00:06:46,833 --> 00:06:49,458
Wat zijn de lekkageverliezen
van perslucht?

102
00:06:50,541 --> 00:06:55,208
Daar zit ook ongeveer
het merendeel rond het midden,

103
00:06:55,375 --> 00:06:57,666
dus 15 procent of 30 procent.

104
00:06:58,583 --> 00:07:00,666
We gaan het straks zien.

105
00:07:02,958 --> 00:07:06,291
Hoeveel bespaar je op elektriciteit
als de aanzuigluchttemperatuur

106
00:07:06,375 --> 00:07:10,208
gemiddeld 15 graden lager is?

107
00:07:11,708 --> 00:07:14,375
Daar zie je dat het merendeel zegt

108
00:07:16,041 --> 00:07:19,375
dat het rond de 10 procent ligt.

109
00:07:22,666 --> 00:07:24,916
De laatste vraag wordt nu ingevuld.

110
00:07:25,083 --> 00:07:28,708
Dat is als je de druk
van zeven naar zes bar verlaagt,

111
00:07:31,083 --> 00:07:33,416
daar komen de antwoorden
nu van binnen.

112
00:07:35,750 --> 00:07:40,583
De meeste mensen
zeggen antwoord c, 7 procent.

113
00:07:40,666 --> 00:07:43,291
Misschien kunnen we er even naar kijken.

114
00:07:43,375 --> 00:07:45,458
Ik ben verrast dat het zo goed is.

115
00:07:45,541 --> 00:07:49,833
Ik zit hier kennelijk niet voor niets.

116
00:07:49,916 --> 00:07:53,083
Ja, precies.
-Ik ben blij verrast, moet ik zeggen.

117
00:07:53,250 --> 00:07:55,333
Kan je de antwoorden tonen?

118
00:07:56,000 --> 00:07:58,958
Het is afhankelijk
van welke bronnen je hanteert.

119
00:07:59,041 --> 00:08:04,791
Er zijn geen zware onderzoeken,
zeker voor de eerste van 10 of 15 procent.

120
00:08:04,875 --> 00:08:07,125
Straks gaat het over het rendement.

121
00:08:08,083 --> 00:08:11,791
Lekverliezen komt uit
eigen waarnemingen in het veld,

122
00:08:12,250 --> 00:08:15,208
zestig bedrijven
hebben lekverliezen beschikbaar.

123
00:08:15,541 --> 00:08:18,625
Gemiddeld 30 procent
met uitschieters van 50 procent,

124
00:08:18,708 --> 00:08:20,625
dat is heel veel.

125
00:08:21,708 --> 00:08:26,375
De besparing is 5 procent
als het 15 graden lager is,

126
00:08:26,458 --> 00:08:28,583
dus het loont om koud aan te zuigen.

127
00:08:29,500 --> 00:08:33,833
Hoeveel je bespaart op drukverlaging
ligt inderdaad rond de 7 procent.

128
00:08:35,083 --> 00:08:39,416
Met wat ik net van jou hoorde,
is er toch aardig goed gescoord.

129
00:08:39,500 --> 00:08:42,416
Ja, we hebben een goed
geïnformeerd publiek.

130
00:08:44,208 --> 00:08:48,958
Applaus voor jezelf, zou ik zeggen,
want dit is het hele nette score.

131
00:08:50,416 --> 00:08:55,583
We zijn natuurlijk heel benieuwd
naar de inhoud van perslucht

132
00:08:55,666 --> 00:08:57,000
en compressoren zelf.

133
00:08:57,541 --> 00:09:00,875
Ik zal een korte inleiding
geven over wat perslucht is

134
00:09:00,958 --> 00:09:02,125
en wat je tegenkomt.

135
00:09:02,208 --> 00:09:05,708
David zal het hebben over de maatregelen.

136
00:09:06,625 --> 00:09:10,041
Als we eerst kijken
waar perslucht voor gebruikt wordt,

137
00:09:10,125 --> 00:09:13,250
zijn het twee dingen: beweging en blazen.

138
00:09:13,958 --> 00:09:20,166
Beweging is kleppen,
motoren, rotatie en veel gereedschap.

139
00:09:20,250 --> 00:09:24,291
Vroeger werd persluchtgereedschap
toegepast omdat het minder makkelijk

140
00:09:24,375 --> 00:09:27,166
mee werd genomen,
niemand had een compressor.

141
00:09:27,708 --> 00:09:31,041
Je hebt tegenwoordig
voor 100 euro een compressor.

142
00:09:31,875 --> 00:09:35,000
Ze gaan nu over
op hoogfrequent gereedschap.

143
00:09:35,625 --> 00:09:40,375
Ook membraampompen en dat soort dingen
worden allemaal aangedreven met perslucht.

144
00:09:41,583 --> 00:09:44,625
Die functies
kennen elektrische alternatieven,

145
00:09:44,708 --> 00:09:46,375
maar die zijn vaak duurder.

146
00:09:46,875 --> 00:09:48,916
Waar wordt perslucht voor gebruikt?

147
00:09:49,000 --> 00:09:52,458
Het heeft een blaasfunctie,
elk bedrijf heeft blaaspistolen.

148
00:09:52,958 --> 00:09:55,916
Vanuit Arbo-overwegingen
moet je dat niet doen,

149
00:09:56,000 --> 00:09:58,833
want je zit stof te verplaatsen.

150
00:09:58,916 --> 00:10:02,666
Het stof komt in je longen
en de verdeelkasten terecht.

151
00:10:02,750 --> 00:10:06,166
Het kan tot storingen leiden
en het maakt herrie.

152
00:10:07,541 --> 00:10:10,666
Dichtbij je ogen
kan het gevaar opleveren.

153
00:10:12,666 --> 00:10:15,416
Gebruik de blaaspistolen liever niet.

154
00:10:16,625 --> 00:10:23,166
Voor spuitpistolen voor lak en moffel
zijn ook goede alternatieven

155
00:10:23,250 --> 00:10:25,041
met hoge druk lakken.

156
00:10:26,166 --> 00:10:28,458
Pneumatische transport
is een grote gebruiker.

157
00:10:29,541 --> 00:10:32,458
Zelfs stofzuigers werken
met een soort venturi

158
00:10:32,541 --> 00:10:35,125
waardoor ze
met perslucht aangedreven worden.

159
00:10:36,125 --> 00:10:39,166
Veel blazen met luchtmes
om dingen te drogen

160
00:10:40,125 --> 00:10:43,750
en blaasmondjes om dingen te richten,
dat heb ik veel gezien.

161
00:10:44,333 --> 00:10:47,083
Dit zijn functies
waar alternatieven voor zijn.

162
00:10:49,958 --> 00:10:52,375
Blazen is een hele grote gebruiker.

163
00:10:54,791 --> 00:10:58,625
In een persluchtruimte bij een bedrijf
zie je een bordje staan

164
00:10:58,708 --> 00:11:03,000
dat je gehoorbescherming op moet,
want het is nogal rumoerig.

165
00:11:03,291 --> 00:11:07,791
Je stapt de ruimte binnen
en dan zie je een rechthoekige kast staan.

166
00:11:07,875 --> 00:11:12,291
Daar zit een compressor in met een display
waarop je alles kan aflezen.

167
00:11:12,875 --> 00:11:16,458
Een groot voorraadvat zie je meestal ook.

168
00:11:16,916 --> 00:11:21,500
Ook een droger om perslucht te drogen,
want als je het niet droogt,

169
00:11:21,583 --> 00:11:23,500
condenseert het in de leidingen.

170
00:11:23,666 --> 00:11:30,666
Je krijg dan corrosie of zelfs waterslag
als water ophoopt en er perslucht op komt,

171
00:11:30,750 --> 00:11:33,458
dan kan het met kracht
vooruit worden gedrukt.

172
00:11:34,875 --> 00:11:37,500
Omdat je water condenseert
en af moet voeren,

173
00:11:37,583 --> 00:11:41,041
zit er olie in voor de smering
en koeling van de compressor.

174
00:11:41,458 --> 00:11:45,041
Daar zit een waterafscheider in,
meestal een klein doosje.

175
00:11:45,125 --> 00:11:46,500
Hoe ziet dat eruit?

176
00:11:48,500 --> 00:11:51,541
De garagecompressor
is een klein ding met een tank.

177
00:11:51,791 --> 00:11:53,958
De grotere is de schottencompressor.

178
00:11:54,041 --> 00:11:56,416
Nog groter zijn de schroefcompressoren.

179
00:11:56,875 --> 00:11:59,291
Er zijn grotere
in de chemische industrie,

180
00:11:59,375 --> 00:12:02,000
dat zijn meestal
centrifugale compressoren.

181
00:12:02,083 --> 00:12:05,500
Dat zijn hele grote installaties.
-Meestal zie je een kast.

182
00:12:05,583 --> 00:12:09,291
Meestal zie je de rechter en de middelste,
en bij kleine bedrijven

183
00:12:09,375 --> 00:12:11,041
de zuigcompressor.

184
00:12:13,291 --> 00:12:15,208
Het rendement werd al besproken.

185
00:12:15,291 --> 00:12:16,666
Ja, dat is belabberd.

186
00:12:17,708 --> 00:12:20,708
Met het mechanisch rendement

187
00:12:21,666 --> 00:12:24,583
hou je tussen de
5 en 10 procent over.

188
00:12:24,666 --> 00:12:27,291
Dat is afhankelijk
van de opzet van je systeem

189
00:12:27,625 --> 00:12:30,625
en hoe fel je bent
op het bestrijden van lekverlies.

190
00:12:31,000 --> 00:12:33,583
Je begint met
een motorverlies van 5 procent.

191
00:12:34,125 --> 00:12:36,750
Perslucht wordt gecomprimeerd,
er komt warmte vrij.

192
00:12:36,833 --> 00:12:41,125
Soms brand je je vingers aan
een fietsventiel als je je band oppompt.

193
00:12:41,416 --> 00:12:43,875
Dat wordt heet,
je moet de hitte afvoeren.

194
00:12:45,125 --> 00:12:48,333
Dat gebeurt voor een groot deel
bij de compressor zelf.

195
00:12:50,458 --> 00:12:54,083
De warmte wordt meestal
in de compressorruimte gelaten

196
00:12:54,166 --> 00:12:55,458
of soms afgeblazen.

197
00:12:55,666 --> 00:12:59,166
Dat is een groot verlies,
dus je houdt netto niet veel over.

198
00:12:59,333 --> 00:13:01,375
We hadden het al over lekverliezen.

199
00:13:01,458 --> 00:13:04,291
Die zit, als het goed is,
tussen 5 en 10 procent,

200
00:13:04,375 --> 00:13:07,166
maar de meeste bedrijven zitten wel hoger.

201
00:13:07,541 --> 00:13:09,083
Stel, het is 30 procent.

202
00:13:09,375 --> 00:13:14,708
Het gereedschap zelf is niet perfect
en heeft ook verlies door lekverliezen.

203
00:13:16,916 --> 00:13:20,541
Daar heb je ook een verlies,
dus dan hou je niet veel over.

204
00:13:20,666 --> 00:13:24,166
Vergelijkend met elektrisch gereedschap,
zit het veel hoger.

205
00:13:25,166 --> 00:13:30,666
Het is energetisch gezien
geen geweldige energiedrager,

206
00:13:32,458 --> 00:13:36,458
vandaar dat een alternatief zoeken
misschien beter is.

207
00:13:36,541 --> 00:13:38,000
Of warmte hergebruiken.

208
00:13:38,583 --> 00:13:42,041
Als je naar elektrische verwarming wil,
maakt het niet uit.

209
00:13:44,250 --> 00:13:49,000
Je bent me voor,
want hergebruik is het volgende plaatje.

210
00:13:49,208 --> 00:13:52,708
Je kan warmteterugwinning
op persluchtcompressoren plaatsen.

211
00:13:52,791 --> 00:13:54,750
Dat kan met compacte blokjes.

212
00:13:54,833 --> 00:13:58,166
Vaak kan het al ingebouwd worden
in de compressor zelf

213
00:13:59,125 --> 00:14:02,208
of bij een extern blok,
waarmee je dus bijvoorbeeld

214
00:14:02,291 --> 00:14:04,000
schoonmaakwater voorverwarmt.

215
00:14:04,416 --> 00:14:08,250
Dat kan na 80 graden,
dus een groot deel van die warmte

216
00:14:08,333 --> 00:14:09,333
kan je benutten.

217
00:14:09,958 --> 00:14:11,166
Daar liggen kansen.

218
00:14:11,916 --> 00:14:14,458
Dit zijn twee plaatjes, intern en extern.

219
00:14:14,541 --> 00:14:18,000
Eentje is ingebouwd
en de ander is een extern doosje

220
00:14:18,083 --> 00:14:19,666
dat je later kan toevoegen.

221
00:14:21,166 --> 00:14:24,041
Sommige merken
kunnen het later nog inbouwen.

222
00:14:25,916 --> 00:14:31,000
De persluchtdrogers komen
het meeste voor als vriesdroger.

223
00:14:31,083 --> 00:14:34,875
Het zijn koeldrogers,
want je wil geen bevroren water hebben.

224
00:14:36,375 --> 00:14:40,791
Bij sommige gevallen,
als je extreem lage drukpunten hebt

225
00:14:40,875 --> 00:14:44,791
of hele grote systemen,
komen ook absorptiedrogers voor.

226
00:14:44,875 --> 00:14:48,333
Het is goed om na te vragen
hoe die regeneratie plaatsvindt.

227
00:14:48,541 --> 00:14:52,750
Als de regeneratie met perslucht
plaatsvindt, verlies je zo 30 procent

228
00:14:52,833 --> 00:14:56,333
van je perslucht in je persluchtruimte.

229
00:14:56,833 --> 00:14:59,375
Dat is dan erg kostbaar.

230
00:15:00,083 --> 00:15:03,541
Regenereren met externe lucht
zoals je in het midden ziet,

231
00:15:03,625 --> 00:15:06,375
met een blowertje
die de regeneratie verzorgt,

232
00:15:06,458 --> 00:15:08,583
is beter omdat het lage druk is.

233
00:15:09,500 --> 00:15:12,875
De middelste?
-Ja, het ronde ding in het midden.

234
00:15:13,666 --> 00:15:17,291
Bij de rechter gaat het via restwarmte
van de compressor zelf.

235
00:15:17,375 --> 00:15:19,875
Je gebruikt dat niet
om water op te warmen,

236
00:15:19,958 --> 00:15:21,541
maar voor de regeneratie.

237
00:15:21,625 --> 00:15:22,916
Ook een mooi systeem.

238
00:15:25,500 --> 00:15:27,083
De olie-waterafscheiding.

239
00:15:27,166 --> 00:15:31,250
Energetisch stelt het niets voor,
maar weet dat er ook olie

240
00:15:31,333 --> 00:15:32,625
afgevoerd moet worden.

241
00:15:35,208 --> 00:15:40,916
Kijkend naar de persluchtruimte zie je
veel kanaalwerken rond de compressor.

242
00:15:41,000 --> 00:15:43,166
Je wil vanaf buiten aanzuigen.

243
00:15:43,875 --> 00:15:48,375
Zorg dat de aanvoer van de compressor
dichtbij een luik in de buitenwand zit,

244
00:15:48,708 --> 00:15:50,916
zodat je de buitenlucht aanzuigt.

245
00:15:51,375 --> 00:15:56,208
Ik zie compressoren in een ketelhuis staan
waar het 30 graden is, dat is onhandig.

246
00:15:56,458 --> 00:15:58,708
De buitentemperatuur
is gemiddeld tien graden,

247
00:15:58,791 --> 00:16:04,375
dus je bespaart al gauw procenten
op je energie en elektriciteit.

248
00:16:04,458 --> 00:16:06,500
Je neemt ook meer water mee.

249
00:16:07,291 --> 00:16:09,916
Zie een compressor
als een luchthapmachine.

250
00:16:10,000 --> 00:16:14,375
Hij pakt een bepaald volume,
comprimeert dat en levert het af.

251
00:16:14,916 --> 00:16:19,750
Als het koud is,
heb je meer massastroom en gaat het beter.

252
00:16:20,625 --> 00:16:25,500
Veel bedrijven gebruiken de warmte
van de compressor om de hal te verwarmen.

253
00:16:26,291 --> 00:16:29,875
Als het een magazijn is,
is het een paar honderd uur per jaar.

254
00:16:30,333 --> 00:16:32,583
Het is nuttig, maar gebruik het liever

255
00:16:32,666 --> 00:16:34,875
voor iets wat contant warmte gebruikt.

256
00:16:36,291 --> 00:16:38,791
Een warmtewisselaar
in het luchtkanaal kan,

257
00:16:38,875 --> 00:16:44,000
maar dan bereik je geen hoge temperatuur
als met een blok in de compressor zelf.

258
00:16:44,875 --> 00:16:47,583
Je moet zorgen
dat de ruimte vorstvrij blijft.

259
00:16:47,708 --> 00:16:50,416
Soms gebruiken ze het
in de winter om de ruimte

260
00:16:50,500 --> 00:16:54,208
op temperatuur te houden,
het condensaat moet niet bevriezen.

261
00:16:56,791 --> 00:16:59,083
Persluchtlekkage,
daar ging het al over.

262
00:17:00,541 --> 00:17:03,583
Je kan het op een grafiekje aflezen.

263
00:17:04,166 --> 00:17:08,166
Stel, je hebt een roestgat
van tien millimeter, wat verlies je dan?

264
00:17:08,833 --> 00:17:13,250
Dat is een equivalent
van 36 elektrische kilowatt aan opwekking.

265
00:17:13,583 --> 00:17:17,291
Als je dat hele jaar door hebt
met 20 cent per kilowattuur,

266
00:17:17,375 --> 00:17:19,833
praat je over 63.000 euro per jaar.

267
00:17:20,666 --> 00:17:22,708
Ik heb dit gehad bij een bedrijf.

268
00:17:22,791 --> 00:17:26,541
Meet op hoeveel je verliest
als je een nieuwe compressor wil.

269
00:17:27,208 --> 00:17:29,250
Ik kijk eerst naar de lekverliezen.

270
00:17:29,833 --> 00:17:34,208
Je doet dat met een stopwatch
en kijkt hoeveel procent van de tijd

271
00:17:34,291 --> 00:17:37,750
een compressor draait,
dat kan je met een stopwatch meten.

272
00:17:37,833 --> 00:17:42,125
Die man stond klaar en dat ding ging aan,
maar hij ging niet meer uit.

273
00:17:42,208 --> 00:17:45,708
Er was één compressor
van die set van vijf die bestemd was

274
00:17:45,791 --> 00:17:49,041
om de lekverliezen te compenseren,
en die trok het niet.

275
00:17:50,291 --> 00:17:53,291
Ze liepen met
een ultrasoonmeting door het bedrijf

276
00:17:53,375 --> 00:17:57,500
en hebben inderdaad een grote roestgat
bovenin de nok gevonden.

277
00:17:57,583 --> 00:18:01,000
Normaal hoor je het niet
door de vele herrie binnen.

278
00:18:01,875 --> 00:18:05,875
Toen het gat gedicht werd,
was een extra compressor niet meer nodig.

279
00:18:05,958 --> 00:18:08,125
Dat was een mooie besparing.
-Ja.

280
00:18:10,041 --> 00:18:14,583
Lekdetectie, vroeger was het kostbaar,
maar nu heb je voor 2.000 euro

281
00:18:14,666 --> 00:18:17,625
een ultrasooninstrument.

282
00:18:17,708 --> 00:18:19,750
Daarmee loop je door het bedrijf.

283
00:18:20,708 --> 00:18:24,166
Er heerst geluidsnelheid in een gat.

284
00:18:24,250 --> 00:18:28,041
Bij een bepaalde drukverhouding
zit er geluidssnelheid in het gat.

285
00:18:28,125 --> 00:18:30,666
Het maakt een heel hoog
en met de blote oren,

286
00:18:30,750 --> 00:18:33,875
zeker voor ouderen, niet te horen geluid.

287
00:18:33,958 --> 00:18:37,125
Met ultrasoondetectie
wordt het ultrasoongeluid omgezet

288
00:18:37,208 --> 00:18:38,458
in een hoorbare toon.

289
00:18:38,791 --> 00:18:42,583
Je kan met koptelefoon en richtapparaat
door het bedrijf lopen,

290
00:18:42,958 --> 00:18:44,791
en dan zie je waar het lek zit.

291
00:18:45,208 --> 00:18:46,750
Je gaat langs de leidingen?

292
00:18:47,083 --> 00:18:50,041
Ja, je loopt door het bedrijf
en dan hoor je iets.

293
00:18:50,125 --> 00:18:53,000
Je zoekt waar het zit
en hangt er een labeltje aan

294
00:18:53,083 --> 00:18:54,625
zodat er iets gebeurt.

295
00:18:55,250 --> 00:19:00,208
Ik ken ook iemand die een gat
in de persluchtleidingen

296
00:19:00,291 --> 00:19:02,583
van een persluchtblaaspistool ontdekte.

297
00:19:03,083 --> 00:19:06,416
De bedrijfsleider
haalde er een stanleymes doorheen

298
00:19:06,500 --> 00:19:08,750
omdat hij het lek niet wilde hebben.

299
00:19:09,000 --> 00:19:11,583
Het moest eerst gerepareerd worden.

300
00:19:11,666 --> 00:19:12,958
Dat was rigoureus.

301
00:19:13,333 --> 00:19:17,333
Je hebt nu ook visuele systemen,
dat zijn ultrasoon-instrumenten

302
00:19:17,416 --> 00:19:22,875
die ook gelijk weergeven
hoeveel energie verloren gaat met het lek.

303
00:19:23,250 --> 00:19:27,166
Je kan ook zien wat de noodzaak is
om gelijk actie te ondernemen.

304
00:19:27,541 --> 00:19:31,625
Zowel voor ondernemer
als omgevingsdienst is dit handig?

305
00:19:31,708 --> 00:19:34,958
De meeste leveranciers
bieden dat periodiek aan.

306
00:19:35,041 --> 00:19:39,166
Als je geen mankracht hebt,
kan je dat periodiek inzetten.

307
00:19:39,250 --> 00:19:42,250
Dat adviseren wij ook,
want de technische dienst

308
00:19:42,333 --> 00:19:46,041
is zwaar belast met brandjes blussen
en dit er dan bij inschiet.

309
00:19:46,500 --> 00:19:52,458
Ze kunnen twee keer per jaar langskomen
om een rondje te maken en te labelen.

310
00:19:52,541 --> 00:19:55,833
Je krijgt een keurig rapportje
en kan daarna aan de slag

311
00:19:55,916 --> 00:19:58,500
om de lekkage geleidelijk te verhelpen.

312
00:20:00,250 --> 00:20:01,958
Toerengeregelde compressoren.

313
00:20:03,208 --> 00:20:07,583
Toerenregeling wordt overal toegepast,
ook op pompen en compressoren.

314
00:20:08,083 --> 00:20:11,750
Let op, in vollast vraagt
die vermogenselektronica

315
00:20:11,833 --> 00:20:13,333
een paar procent extra.

316
00:20:13,416 --> 00:20:16,666
Als een compressor altijd
in vollast nullast draait,

317
00:20:17,333 --> 00:20:19,500
is een toerenregeling niet zo handig.

318
00:20:19,583 --> 00:20:23,458
Ze draaien echt goed tussen
de 50 en 100 procent van de belasting,

319
00:20:23,541 --> 00:20:25,125
dan leveren ze winst op.

320
00:20:25,208 --> 00:20:28,541
Je kan daarmee
het aantal nullast-uren beperken.

321
00:20:28,625 --> 00:20:32,375
Zet het wel slim in en zet geen
tien toerengeregelde compressoren

322
00:20:32,458 --> 00:20:34,375
naast elkaar, dat heeft geen zin.

323
00:20:35,666 --> 00:20:36,875
Dit is een voorbeeld?

324
00:20:36,958 --> 00:20:41,375
Ja, als je een meting hebt gedaan
van een persluchtpatroon

325
00:20:41,458 --> 00:20:46,416
in een week,
en je gaat die metingen dan ordenen…

326
00:20:46,500 --> 00:20:50,083
Met links de hoge en rechts de lage waarde
heb je een belastingsduurcurve

327
00:20:50,166 --> 00:20:53,166
met horizontaal de uren
en verticaal de vraag.

328
00:20:53,666 --> 00:20:56,583
Je kan dan gaan puzzelen
met wat er goed in past.

329
00:20:57,041 --> 00:21:00,708
De rode is een toerengeregelde compressor,
die kan de vraag

330
00:21:00,791 --> 00:21:05,041
al een behoorlijk deel
van de tijd zelfstandig aan.

331
00:21:05,208 --> 00:21:08,958
Als hij tekort komt,
zet je de oranje compressor erbij,

332
00:21:09,041 --> 00:21:10,041
die is kleiner.

333
00:21:10,458 --> 00:21:13,041
Kom je nog tekort,
zet je eerst de groene bij

334
00:21:13,125 --> 00:21:15,875
en daarna start de oranje compressor weer.

335
00:21:15,958 --> 00:21:20,958
Op die manier kan je zorgen
dat de rode toerengeregelde compressor

336
00:21:21,666 --> 00:21:24,583
netjes tussen
de 50 en 100 procent kan draaien.

337
00:21:26,166 --> 00:21:29,583
Energetisch gezien
is dit een optimale invulling

338
00:21:29,666 --> 00:21:33,125
van het aantal compressoren
met de bijbehorende capaciteit.

339
00:21:35,750 --> 00:21:39,875
Voor de specificaties
zijn er allemaal normen, ook van KMGN.

340
00:21:40,500 --> 00:21:44,250
Er zijn meerdere specificaties,
maar wat dan opvalt

341
00:21:44,333 --> 00:21:49,500
is dat ik soms offertes zie
van de levering plus of min 5 procent,

342
00:21:49,791 --> 00:21:52,500
en elektriciteitsgebruik
plus of min 5 procent.

343
00:21:52,791 --> 00:21:57,666
Als je een grote compressor hebt,
loont een afnametest.

344
00:21:57,750 --> 00:21:59,916
Levert het wat het moet leveren?

345
00:22:00,041 --> 00:22:03,583
Met de marge neem ik geen genoegen,
dat kan interessant zijn.

346
00:22:03,666 --> 00:22:06,583
Voor de ondernemer
is het belangrijk om te vragen.

347
00:22:06,666 --> 00:22:07,750
Ja, verifieer het.

348
00:22:08,041 --> 00:22:12,541
Als het systeem met name veel draait
met grote machines loont het.

349
00:22:16,500 --> 00:22:19,208
We hebben nog een toelichtende vraag,

350
00:22:19,291 --> 00:22:24,708
want iemand had een vraag met betrekking
tot die verschillende systemen.

351
00:22:24,916 --> 00:22:27,208
Wat wordt er bedoeld met regeneratie?

352
00:22:27,291 --> 00:22:28,583
Kan je dat uitleggen?

353
00:22:28,666 --> 00:22:32,416
Ja, als je een absorptiekolom hebt
waarbij waterdamp

354
00:22:32,750 --> 00:22:37,000
uit de lucht onttrekt,
dan is de absorptiekolom verzadigd.

355
00:22:38,666 --> 00:22:40,166
Er zijn twee kolommen.

356
00:22:40,250 --> 00:22:43,791
De ene haalt de damp eruit
en de andere regenereert.

357
00:22:44,708 --> 00:22:46,791
Je regenereert het met warme lucht,

358
00:22:47,541 --> 00:22:52,291
en door de warmte die je toevoegt
kan je die waterdamp

359
00:22:52,375 --> 00:22:54,166
uit het absorptiemiddel halen.

360
00:22:55,083 --> 00:22:56,625
Dat is regeneratie.

361
00:22:57,416 --> 00:22:59,791
Kan je die warmte weer hergebruiken?

362
00:22:59,875 --> 00:23:01,875
Nou, niet echt.

363
00:23:02,666 --> 00:23:06,083
Je kan het hergebruiken,
maar dat wordt niet echt gedaan.

364
00:23:06,166 --> 00:23:09,416
Het is vochtige lucht
met een lage temperatuur.

365
00:23:09,500 --> 00:23:10,875
Daar haal je niets uit.

366
00:23:13,583 --> 00:23:18,708
We hebben weer een pollvraag,
dit keer zijn het er drie.

367
00:23:22,041 --> 00:23:23,083
Even kijken.

368
00:23:24,416 --> 00:23:26,875
Wacht, er komt nog
een andere vraag binnen.

369
00:23:27,708 --> 00:23:31,625
Bij wat voor werkzaamheden
kan ik vollast-belasting verwachten

370
00:23:31,708 --> 00:23:34,375
waarbij toerenregeling minder nut heeft?

371
00:23:34,708 --> 00:23:37,958
Dat heeft met het plaatje
van net te maken.

372
00:23:38,041 --> 00:23:42,916
Deze groene en oranje compressoren
zijn aan/uit-systemen

373
00:23:43,333 --> 00:23:45,666
en die draaien alleen maar op vollast.

374
00:23:45,750 --> 00:23:47,791
Ja, op hun efficiënte manier.

375
00:23:48,958 --> 00:23:52,000
Omdat je niet
de vermogenselektronica erop hebt

376
00:23:52,083 --> 00:23:56,375
die ook een paar procent energie vraagt,
hebben ze een hoger rendement

377
00:23:56,458 --> 00:24:01,291
dan een toerengeregelde compressor
op vollast.

378
00:24:02,125 --> 00:24:08,541
De toeren gebruik je om het rode vlak,
de lasten, te regelen.

379
00:24:08,625 --> 00:24:15,166
De anderen gebruik je alleen nog vollast
waar de pieken ontstaan.

380
00:24:16,041 --> 00:24:19,250
Het voordeel is
dat je de bandbreedte van je druk

381
00:24:19,333 --> 00:24:22,416
veel kleiner kan maken
met een slimme regeling.

382
00:24:24,000 --> 00:24:26,833
Vaak wordt er een half bar
per compressor gedaan,

383
00:24:26,916 --> 00:24:32,583
dan wek je gemiddeld 0,75 bar teveel op.

384
00:24:32,666 --> 00:24:35,458
De toerenregeling
kan een smalle bandbreedte

385
00:24:35,541 --> 00:24:38,416
voor regelingen aanhouden
waardoor je winst maakt.

386
00:24:40,333 --> 00:24:44,166
Vaak staan er bijvoorbeeld
drie compressoren naast elkaar.

387
00:24:44,750 --> 00:24:50,000
Eén van die drie is frequentiegeregeld
om dat vlak op te vangen,

388
00:24:50,083 --> 00:24:51,541
die variabiliteit.

389
00:24:52,083 --> 00:24:56,083
De andere twee schakelen
of volledig uit of volledig aan.

390
00:24:56,333 --> 00:24:59,375
Bij een bedrijf waar
drie frequentiegeregelden

391
00:24:59,458 --> 00:25:04,375
naast elkaar staan,
zou je kunnen zeggen dat het beter is

392
00:25:04,458 --> 00:25:07,708
om twee niet-frequentiegeregelden
te hebben.

393
00:25:07,791 --> 00:25:10,916
Ze moeten wel alle drie
op hetzelfde netwerk zitten.

394
00:25:14,583 --> 00:25:18,666
We gaan even naar de pollvraag,
want we hebben er drie.

395
00:25:18,958 --> 00:25:24,583
Ook hier heeft u weer een halve minuut
voor het beantwoorden

396
00:25:24,666 --> 00:25:26,666
van deze drie vragen.

397
00:25:27,541 --> 00:25:29,250
Je ziet ze nu verschijnen.

398
00:25:29,333 --> 00:25:32,666
Wat is het rendement
van toerengeregelde compressoren

399
00:25:32,750 --> 00:25:35,875
bij vollast ten opzichte van
niet-toerengeregelde compressoren?

400
00:25:35,958 --> 00:25:40,750
Daar kan je dan hoger,
gelijk of lager op antwoorden.

401
00:25:42,500 --> 00:25:47,125
Dan komen we daarna nog bij de vraag:
hoeveel van het elektriciteitsverbruik

402
00:25:47,208 --> 00:25:50,208
van de compressor komt
als bruikbare restwarmte vrij

403
00:25:50,625 --> 00:25:52,333
om koud water te verwarmen?

404
00:25:54,166 --> 00:25:56,875
Die komt zo in beeld, denk ik.

405
00:25:58,708 --> 00:26:02,000
En dan als laatste,
welke Arbo-technische aspecten

406
00:26:02,083 --> 00:26:04,416
horen bij het gebruik van perslucht?

407
00:26:06,083 --> 00:26:10,583
In de tussentijd heb ik een vraag,
terwijl iedereen aan het antwoorden is,

408
00:26:10,958 --> 00:26:12,458
en die is wel bijzonder.

409
00:26:12,958 --> 00:26:18,875
Iemand vraagt: wat kost het reduceren
van 300 bar naar 8 bar globaal?

410
00:26:19,416 --> 00:26:21,625
Ik ben dit laatst tegengekomen.

411
00:26:21,708 --> 00:26:24,625
Het waren trouwens compressoren
voor ademlucht.

412
00:26:25,833 --> 00:26:30,500
Driehonderd bar is extreem veel.

413
00:26:30,583 --> 00:26:34,333
Ik vraag me af
of dat niet al bijna vloeibaar is,

414
00:26:34,416 --> 00:26:36,625
want dat is heel veel.

415
00:26:36,708 --> 00:26:42,416
Gaat dit niet om het opslaan van lucht
in een ziekenhuis met zuurstoftanks?

416
00:26:43,666 --> 00:26:47,250
Dat zijn waarschijnlijk de zuurstoftanks
waar het vloeibaar is

417
00:26:47,625 --> 00:26:48,958
en wordt geëxpandeerd.

418
00:26:49,041 --> 00:26:53,791
We hebben wel eens gekeken of je daar
met een expansie iets uit kan halen.

419
00:26:54,750 --> 00:27:00,250
Het is relatief weinig vermogen,
dus daar kan je niet veel uithalen.

420
00:27:01,000 --> 00:27:03,958
In principe is er voor die expansie

421
00:27:05,500 --> 00:27:10,541
ook warmte nodig,
want door die expansie koelt het af.

422
00:27:10,791 --> 00:27:15,875
Als er in de buurt koeling nodig is,
kan je daar wel

423
00:27:15,958 --> 00:27:18,333
een stukje koeling mee realiseren.

424
00:27:18,958 --> 00:27:22,916
Om daar met een turbine bijvoorbeeld
elektriciteit van te maken, is…

425
00:27:28,291 --> 00:27:29,541
Zuurstof is duur,

426
00:27:29,875 --> 00:27:33,958
maar uit die hoeveelheden
kan je geen tientallen kilowatts

427
00:27:34,041 --> 00:27:35,416
elektriciteit halen.

428
00:27:36,958 --> 00:27:40,166
Als het in de buurt zit
en het past in het koelsysteem

429
00:27:40,250 --> 00:27:44,041
kan je, omdat voor die expansie
wel warmte nodig is,

430
00:27:44,125 --> 00:27:45,958
koeling wel realiseren.

431
00:27:46,541 --> 00:27:49,916
Het is wel een lucky shot
als dat allemaal technisch lukt.

432
00:27:51,791 --> 00:27:53,708
Het moet passen.
-Ja.

433
00:27:53,791 --> 00:27:58,333
Dan moet die koelruimte
ernaast een soort medicijnenopslag zijn.

434
00:28:01,625 --> 00:28:06,583
Ik ga even kijken,
want ik zie dat de vragen

435
00:28:07,083 --> 00:28:09,333
inmiddels beantwoord zijn.

436
00:28:10,291 --> 00:28:11,666
We gaan weer terug.

437
00:28:14,708 --> 00:28:18,458
Even zien, wat is het rendement
van toerengerelateerden?

438
00:28:18,541 --> 00:28:21,208
Je kan de antwoorden alvast laten zien.

439
00:28:22,625 --> 00:28:28,583
Het is grappig, 45 procent zegt hoger,
35 procent zegt lager

440
00:28:28,666 --> 00:28:30,250
en 20 procent zegt gelijk.

441
00:28:32,958 --> 00:28:34,416
Het is net gezegd.

442
00:28:34,500 --> 00:28:37,125
Dit was een toetsvraag,
hebben jullie opgelet?

443
00:28:38,416 --> 00:28:41,958
Bij vermogenselektronica
heb je meer elektriciteit nodig,

444
00:28:42,041 --> 00:28:45,625
want vermogenselektronica
wordt warm en vraagt energie.

445
00:28:45,708 --> 00:28:49,000
Haal je die eraf,
en is het geen toerengeregelde machine,

446
00:28:49,083 --> 00:28:50,416
is het net iets minder.

447
00:28:50,500 --> 00:28:52,916
Het gaat om procenten
en het is niet veel,

448
00:28:53,000 --> 00:28:55,583
maar het is goed
om te snappen hoe het werkt.

449
00:28:56,125 --> 00:28:59,750
Het is ook een instinker,
want uiteindelijk zeggen jullie

450
00:28:59,833 --> 00:29:02,291
dat het juist handig is om te gebruiken.

451
00:29:02,750 --> 00:29:06,083
We zeggen niet dat je
het op volle toeren moet doen.

452
00:29:06,166 --> 00:29:08,000
Het gaat hier om vollast.

453
00:29:08,083 --> 00:29:13,791
Precies, de mensen
die voor hoger hebben gekozen,

454
00:29:13,875 --> 00:29:16,416
hebben dat misschien even niet gezien.

455
00:29:21,083 --> 00:29:25,166
De tweede ging over elektriciteitsgebruik
van een compressor.

456
00:29:27,041 --> 00:29:30,875
Hoeveel nuttige restwarmte komt eruit
om koud water te verwarmen?

457
00:29:31,250 --> 00:29:33,625
Even kijken, 80 procent.

458
00:29:33,708 --> 00:29:35,666
Dat vind ik heel netjes.

459
00:29:35,833 --> 00:29:37,458
Dat hebben ze goed gedaan.

460
00:29:39,250 --> 00:29:41,833
En die Arbo-technische maatregelen.

461
00:29:41,916 --> 00:29:46,125
Ik heb het al gezegd,
gehoorbeschadiging, longbeschadiging

462
00:29:46,333 --> 00:29:49,416
stof en oogletsel.

463
00:29:51,541 --> 00:29:55,458
Er wordt ook wel eens gestoeid
met een persluchtpistool,

464
00:29:55,541 --> 00:29:57,916
om iemand even te laten schrikken.

465
00:29:58,291 --> 00:30:00,416
Er zijn ernstige ongevallen gebeurd.

466
00:30:00,500 --> 00:30:03,125
Als je het op iemand zet
aan de achterkant,

467
00:30:03,208 --> 00:30:06,875
kan het zelfs
voor de darm nog iets opleveren.

468
00:30:07,333 --> 00:30:10,208
Ook explosies,
want ze staan onder druk.

469
00:30:13,833 --> 00:30:18,166
Elk antwoord was goed,
dat heeft iedereen goed beantwoord.

470
00:30:18,250 --> 00:30:19,500
Wees daar bewust van.

471
00:30:20,375 --> 00:30:24,625
Het is wel logisch
dat de meesten gehoorbeschadiging zeiden,

472
00:30:24,708 --> 00:30:27,541
want ik denk dat je
in dit geval moest kiezen.

473
00:30:28,791 --> 00:30:33,375
Ze hebben het weggehaald,
er stond 'meerdere antwoorden mogelijk'.

474
00:30:36,750 --> 00:30:40,208
Alle antwoorden zijn goed,
dus iedereen had het goed.

475
00:30:44,916 --> 00:30:46,500
De vragen hebben we gedaan.

476
00:30:46,666 --> 00:30:49,458
Ik heb geen aanvullende vragen
binnengekregen,

477
00:30:49,625 --> 00:30:51,541
dus we kunnen door.

478
00:30:52,208 --> 00:30:53,333
David?
-Ja.

479
00:30:53,750 --> 00:30:57,458
Ik zal iets vertellen
over de EML-maatregelen.

480
00:30:58,291 --> 00:31:03,083
Ik neem de maatregelen
die in de EML-lijst staan met jullie door.

481
00:31:04,000 --> 00:31:07,166
We beginnen met het vergroten
van de persluchtbuffer.

482
00:31:08,083 --> 00:31:13,666
Ik heb voor de uitleg rechtsboven
een klein tabelletje staan

483
00:31:13,750 --> 00:31:17,791
waarin je kan zien
of er een TBO-maatregel van belang is,

484
00:31:18,083 --> 00:31:22,875
of die op basis van bedrijfstijd
een criterium heeft

485
00:31:23,708 --> 00:31:26,958
of vervanging
bij een zelfstandig moment heeft.

486
00:31:27,041 --> 00:31:28,666
Dat zie je aan die vinkjes.

487
00:31:29,125 --> 00:31:35,083
Je kan zien of er een regelgeving
rondom ATEX van belang is.

488
00:31:35,666 --> 00:31:39,916
ATEX heeft te maken
met explosiegevaarlijke omgevingen.

489
00:31:41,333 --> 00:31:44,083
Je ziet of er
een technische randvoorwaarde is

490
00:31:44,166 --> 00:31:48,500
en of er een vermogencriterium is,

491
00:31:49,208 --> 00:31:52,416
dus of een maatregel
bij een bepaald vermogen geld past.

492
00:31:55,583 --> 00:31:57,416
Terug naar de persluchtbuffer.

493
00:31:58,291 --> 00:32:03,083
Je past de persluchtbuffer toe
om de nullast-uren te reduceren.

494
00:32:03,708 --> 00:32:06,458
Zoals je hier ziet,
heeft het bovenste plaatje

495
00:32:06,541 --> 00:32:09,375
geen of een kleine persluchtbuffer.

496
00:32:09,750 --> 00:32:13,125
Op het onderste plaatje
is een persluchtbuffer toegepast.

497
00:32:13,416 --> 00:32:20,416
Zoals je ziet is het totale vlak,
het hele gele stuk aan de onderkant

498
00:32:20,875 --> 00:32:24,708
waar stilstand staat,
is in het bovenste plaatje

499
00:32:24,791 --> 00:32:29,750
een stuk meer geel
dan in het onderste plaatje.

500
00:32:29,833 --> 00:32:34,208
Onderin staat de compressor meer uit
dan in het bovenste plaatje.

501
00:32:34,458 --> 00:32:37,500
Dat heeft te maken met die nullast-uren.

502
00:32:37,583 --> 00:32:40,916
Ze leveren allebei
dezelfde hoeveelheid perslucht.

503
00:32:42,666 --> 00:32:45,375
Een compressor moet afschakelen
op het moment

504
00:32:45,458 --> 00:32:50,125
dat hij de juiste druk heeft behaald
en niet extra hoeft te leveren.

505
00:32:51,458 --> 00:32:55,583
Hij moet daardoor even afkoelen,
waardoor hij een tijdje doordraait

506
00:32:55,666 --> 00:32:57,833
maar geen werk verricht.

507
00:32:59,041 --> 00:33:02,708
Dat wil je zoveel mogelijk reduceren.

508
00:33:03,041 --> 00:33:08,541
Je wil zorgen dat de momenten waarop je
perslucht aan het produceren bent

509
00:33:08,625 --> 00:33:13,375
bij elkaar gaat bundelen
waardoor je die nullast-stukjes reduceert.

510
00:33:13,916 --> 00:33:18,250
De nullast is groot,
die is vaak 30 procent van de vollast.

511
00:33:20,458 --> 00:33:26,250
Als je niets levert, gebruik nog steeds
tussen de 20 tot 35 procent

512
00:33:26,333 --> 00:33:28,000
van het elektrisch vermogen.

513
00:33:30,125 --> 00:33:35,958
Vaak kan je dit soort dingen horen
aan de compressor

514
00:33:36,041 --> 00:33:40,791
die op een gegeven moment
naar een wat hogere toon gaat.

515
00:33:40,875 --> 00:33:43,416
Bij belasting hoor je een doffe klank.

516
00:33:43,500 --> 00:33:46,416
Als hij niet belast wordt,
is het een hogere klank.

517
00:33:46,500 --> 00:33:49,666
De niet-belaste momenten
zijn de nullast-momenten.

518
00:33:49,958 --> 00:33:52,750
Je kan het vaak ook
in het managementsysteem

519
00:33:52,833 --> 00:33:57,416
van je perslucht aflezen in het vermogen.

520
00:34:00,666 --> 00:34:05,416
De maatregel gaat in
als je vijftien minuten

521
00:34:05,500 --> 00:34:11,083
per bedrijfsuur nullast draait,
dan is deze maatregel van toepassing.

522
00:34:13,125 --> 00:34:16,083
Een alternatief hierop,
zoals al is beschreven,

523
00:34:16,583 --> 00:34:21,833
is het toepassen van
de frequentiegeregelde persluchtcompressor

524
00:34:22,125 --> 00:34:28,166
die de verschillen in druk,
het bufferen van die tank,

525
00:34:28,458 --> 00:34:33,041
opvangt door
juist ook in deellast te kunnen draaien.

526
00:34:33,625 --> 00:34:36,750
Daarmee voorkom je
dat je een aan/uit-effect krijgt

527
00:34:37,125 --> 00:34:41,958
en krijg je veel meer dat hij naar
een lager vermogen kan regelen

528
00:34:42,041 --> 00:34:45,583
en dus ook een lagere hoeveelheid
perslucht kan produceren.

529
00:34:48,625 --> 00:34:52,458
De volgende maatregel is het toepassen
van een tijdschakelaar.

530
00:34:52,916 --> 00:34:59,083
Deze reduceert verliezen in je netwerk
buiten de bedrijfstijden.

531
00:35:00,166 --> 00:35:02,750
Deze kunnen op twee plekken
geplaatst worden.

532
00:35:02,833 --> 00:35:07,083
Allereerst direct
bij de persluchtinstallatie om,

533
00:35:07,666 --> 00:35:12,250
wanneer het bedrijf gesloten is,
het complete netwerk af te sluiten.

534
00:35:12,916 --> 00:35:17,500
Hij kan bijvoorbeeld ook op deelnetwerken,
kleine aftakkingen van het netwerk,

535
00:35:17,583 --> 00:35:21,666
waardoor je een hele groep installaties
kan afschakelen van perslucht

536
00:35:21,750 --> 00:35:23,833
als ze niet in gebruik zijn.

537
00:35:24,416 --> 00:35:28,625
Daardoor kan de rest van het systeem
nog wel in bedrijf blijven.

538
00:35:29,041 --> 00:35:33,833
Het gaat echt om de lekverliezen
die je constant hebt in je netwerk

539
00:35:34,250 --> 00:35:36,791
af te kunnen schakelen.

540
00:35:38,083 --> 00:35:43,208
Zoals je ziet in deze twee plaatjes,
kunnen ze er verschillend uitzien.

541
00:35:43,291 --> 00:35:46,291
Over het algemeen
zien ze eruit als een klep

542
00:35:46,375 --> 00:35:51,750
met een soort elektrisch gestuurd boxje.

543
00:35:52,166 --> 00:35:58,041
Je hebt ze met en zonder display,
dat is afhankelijk van de leverancier.

544
00:36:00,500 --> 00:36:05,250
De volgende is het toepassen
van een flow-drukregelaar.

545
00:36:06,250 --> 00:36:10,583
Deze zorgt ervoor dat de druk
in het netwerk constant blijft.

546
00:36:13,166 --> 00:36:16,083
Het voordeel hiervan is
dat je persluchtgereedschap

547
00:36:16,166 --> 00:36:21,958
of installaties niet meer
perslucht gebruiken dan nodig,

548
00:36:22,625 --> 00:36:25,125
want ze werken bijvoorbeeld op zes bar.

549
00:36:25,208 --> 00:36:28,458
Als je er zeven bar op zet,
gebruiken ze meer perslucht.

550
00:36:28,833 --> 00:36:32,666
Naast de verliezen in je netwerk
door de hogere druk,

551
00:36:32,958 --> 00:36:37,000
neemt ook de uitstroom van lucht toe.

552
00:36:38,166 --> 00:36:42,125
Zoals ik in de plaatjes liet zien,
komen ze in twee varianten voor.

553
00:36:44,041 --> 00:36:47,750
Het plaatje wat in het midden staat,
is alleen een drukregelaar

554
00:36:47,833 --> 00:36:51,000
en die andere is met een olietoevoer.

555
00:36:51,750 --> 00:36:54,291
Dat is een soort combinatieventiel.

556
00:36:57,500 --> 00:37:00,666
Ik laat even zien
dat er twee varianten bestaan.

557
00:37:03,291 --> 00:37:06,750
De volgende is
het plaatsen van een luchtkanaal.

558
00:37:07,458 --> 00:37:13,208
Bij perslucht is het belangrijk
om die koude lucht aan te zuigen,

559
00:37:13,291 --> 00:37:15,625
zoals Jan al beschreef.

560
00:37:17,083 --> 00:37:20,833
Vaak is dat te zien
aan een groot ventilatiekanaal

561
00:37:21,166 --> 00:37:26,958
wat op of aan de zijkant
van de persluchtinstallatie zit.

562
00:37:27,291 --> 00:37:32,166
Het is belangrijk om even te bedenken
dat er altijd een aanvoer

563
00:37:32,750 --> 00:37:34,791
en een afvoer van de warmte is.

564
00:37:34,958 --> 00:37:38,958
Vaak is de afvoer al wel geregeld,
maar haalt hij de aanvoer

565
00:37:40,083 --> 00:37:42,083
nog uit dezelfde ruimte.

566
00:37:42,791 --> 00:37:48,166
Die zit meestal aan de achterkant
of zijkant van je persluchtcompressor,

567
00:37:49,041 --> 00:37:52,750
en het is goed
om daar even naar te kijken.

568
00:37:52,833 --> 00:37:57,541
Als je erover twijfelt,
kan je het vaak zien met je hand.

569
00:37:57,958 --> 00:38:02,875
Er zit een groot rooster
aan de zijkant van je persluchtcompressor.

570
00:38:03,125 --> 00:38:04,625
Hou je hand ertegenaan,

571
00:38:04,708 --> 00:38:08,000
dan voel je
de lucht erdoorheen gezogen worden.

572
00:38:08,333 --> 00:38:11,375
Als dat het geval is,
betekent het dat de lucht

573
00:38:11,458 --> 00:38:14,208
uit de ruimte wordt aangezogen,
niet van buiten.

574
00:38:14,291 --> 00:38:18,958
Als je geen vierkant rooster kan vinden
of een rooster

575
00:38:19,041 --> 00:38:25,791
waar je lucht uit voelt stromen,
betekent het dat je wel

576
00:38:25,875 --> 00:38:29,333
een buitenluchtaanzuiging hebt toegepast.

577
00:38:31,708 --> 00:38:35,666
Dan het gebruik
van zuinige persluchtgereedschappen.

578
00:38:35,791 --> 00:38:39,000
Zoals al eerder gezegd,
bestaan er blaaspistolen.

579
00:38:39,333 --> 00:38:42,958
Daar heb je ook
een energiezuinigere variant van,

580
00:38:43,291 --> 00:38:45,250
die zuigt valse lucht aan.

581
00:38:45,333 --> 00:38:48,208
Daardoor heb je meer luchtverplaatsing

582
00:38:48,291 --> 00:38:50,791
voor dezelfde hoeveelheid
persluchtgebruik.

583
00:38:51,958 --> 00:38:55,875
Zoals ik daaronder heb laten zien,
heb je ook kleine luchtmessen.

584
00:38:55,958 --> 00:38:59,625
Je hebt dan
een diffusere verdeling van je perslucht.

585
00:39:00,000 --> 00:39:06,291
Je kan dan
een iets groter oppervlak blazen.

586
00:39:10,791 --> 00:39:15,458
De volgende is het toepassen
van elektrisch handgereedschap

587
00:39:15,541 --> 00:39:17,625
in plaats van persluchtgereedschap.

588
00:39:18,458 --> 00:39:22,666
Voor veel persluchttoepassingen
is er een elektrisch alternatief.

589
00:39:25,833 --> 00:39:31,416
Voor de blaaspistolen op perslucht
bestaan er ook handblowers.

590
00:39:31,500 --> 00:39:34,541
Dat is een elektrisch ventilatortje

591
00:39:35,166 --> 00:39:38,833
die lucht blaast.

592
00:39:38,916 --> 00:39:43,791
Als je ergens stof
uit kleine gaatjes wil blazen,

593
00:39:44,708 --> 00:39:46,666
kan dat ook met een blower.

594
00:39:48,333 --> 00:39:51,791
Je hebt bijvoorbeeld nietpistolen
die op perslucht werken,

595
00:39:52,083 --> 00:39:54,458
daar zijn ook elektrische varianten van.

596
00:39:54,833 --> 00:39:57,458
Die gebruiken aanzienlijk minder energie.

597
00:39:57,666 --> 00:40:02,791
Hetzelfde als boor- en schuurmachines,
die zijn al wel vaak geëlektrificeerd.

598
00:40:03,708 --> 00:40:08,708
Als dat voorkomt, is het effectiever
om het elektrisch toe te passen.

599
00:40:12,083 --> 00:40:16,500
Dan heb je nog het gebruik van een blower
voor het schoonblazen,

600
00:40:17,875 --> 00:40:22,041
zoals op het plaatje linksboven.

601
00:40:22,541 --> 00:40:27,750
Dat is een transportband
met luchtmessen erboven,

602
00:40:28,166 --> 00:40:34,083
bijvoorbeeld voor het droogblazen
van flesjes, blikjes en potjes

603
00:40:34,166 --> 00:40:36,291
die in een kartonnen doos gaan.

604
00:40:39,875 --> 00:40:43,875
Als je die met perslucht blaast,
kost het veel meer energie

605
00:40:43,958 --> 00:40:45,250
dan met een blower.

606
00:40:45,625 --> 00:40:50,250
Een blower zoals linksonder
bestaat uit een strip

607
00:40:50,333 --> 00:40:52,375
waar lucht doorheen geblazen wordt.

608
00:40:53,666 --> 00:40:55,958
De blower wordt op een lagere druk

609
00:40:56,833 --> 00:41:02,916
van maximaal één bar gegenereerd.

610
00:41:03,000 --> 00:41:08,000
Het is lokaal bij de transportband,
dus je hebt die elektromotor daar staan.

611
00:41:09,333 --> 00:41:15,541
Je hebt, zoals ik eerder al vertelde,
in plaats van een blaaspistool

612
00:41:15,625 --> 00:41:19,250
een handblower waarmee je kan blazen.

613
00:41:20,875 --> 00:41:24,583
Dan heb je nog
het toepassen van regelkleppen,

614
00:41:24,958 --> 00:41:29,750
dat kan pneumatisch
met perslucht of elektrisch.

615
00:41:31,708 --> 00:41:36,791
Het nadeel van die persluchtkleppen
is dat ze een constante lekverlies hebben.

616
00:41:36,875 --> 00:41:39,875
Er staat druk op,
dus ze lekken altijd een beetje.

617
00:41:39,958 --> 00:41:45,208
In het netwerk
kunnen wat lekverliezen zitten.

618
00:41:46,750 --> 00:41:52,500
Als je kijkt naar een elektrische klep,
hebben die een veel lager sluipverbruik.

619
00:41:54,125 --> 00:41:57,541
Tijdens het regelen
verbruiken ze minder elektriciteit.

620
00:41:57,625 --> 00:42:01,000
Ze zijn vaak duurder,
maar je krijgt dat wel terug.

621
00:42:07,083 --> 00:42:08,208
Dankjewel, David.

622
00:42:09,166 --> 00:42:13,666
Er zijn een aantal vragen binnengekomen,
laten we daar even tijd voor nemen.

623
00:42:14,583 --> 00:42:18,250
De eerste is: hoe herken
of zie ik dat de persluchtinstallatie

624
00:42:18,333 --> 00:42:22,041
minimaal vijftien minuten
per bedrijfsuur in nullast draait?

625
00:42:22,708 --> 00:42:26,625
Controleer je dat
als je er een uur bij blijft staan,

626
00:42:26,708 --> 00:42:28,708
of kan dat ook anders?

627
00:42:30,458 --> 00:42:33,125
Dit is een voorbeeld,

628
00:42:33,208 --> 00:42:36,541
die vijftien minuten staan
in de EML-lijst.

629
00:42:38,125 --> 00:42:41,666
Je kan er ook
een kwartier naast gaan staan

630
00:42:42,708 --> 00:42:46,250
en timen hoe vaak hij aan en uit gaat.

631
00:42:46,333 --> 00:42:51,291
Vaak als hij veel nullast-uren heeft,
zal hij in een kwartier tijd

632
00:42:51,625 --> 00:42:58,291
ook regelmatig op- en af schakelen
van volledig aan naar volledig uit.

633
00:43:00,250 --> 00:43:03,958
Je kan dit ook
op kwartierbasis vaststellen.

634
00:43:05,625 --> 00:43:10,541
Het makkelijkste,
en veel bedrijven hebben dat ook,

635
00:43:10,625 --> 00:43:14,916
is een persluchtsysteem
waar een display op zit

636
00:43:15,000 --> 00:43:21,916
waarmee je kan teruglezen
wat het aantal inschakelingen is geweest.

637
00:43:22,000 --> 00:43:23,791
Dat zie je op de kast terug?

638
00:43:23,875 --> 00:43:27,458
Ja, maar als dat er niet zit,
zou je het ook

639
00:43:27,541 --> 00:43:30,666
vijftien minuten kunnen timen.

640
00:43:30,750 --> 00:43:37,125
Of je vraagt het bedrijf
of zij het zelf hebben getimed

641
00:43:37,750 --> 00:43:41,666
met een timer ernaast om het te volgen.

642
00:43:42,666 --> 00:43:45,541
Er is een andere vraag binnengekomen.

643
00:43:45,625 --> 00:43:48,166
''Ik hoor soms
dat druk op het persluchtnet

644
00:43:48,250 --> 00:43:51,666
ook in de nacht aan moet staan
omdat dat noodzakelijk is

645
00:43:51,750 --> 00:43:53,125
voor bepaalde machines.

646
00:43:53,416 --> 00:43:57,750
Is dat een aannemelijk verhaal en wat
moet ik vragen aan de ondernemer?''

647
00:43:58,791 --> 00:44:04,541
Waar wij in dat geval naar kijken,
zijn de lekverliezen in totaal.

648
00:44:05,416 --> 00:44:10,375
Is het mogelijk
om een kleine garagecompressor

649
00:44:10,458 --> 00:44:13,791
naast de machine te zetten
die bij een bepaalde druk start

650
00:44:13,875 --> 00:44:16,750
en het overneemt
als de druk van het net af gaat?

651
00:44:16,833 --> 00:44:19,958
Met een terugslagklep,
anders voedt je het hele net.

652
00:44:20,750 --> 00:44:26,500
Dat zijn decentrale oplossingen die,
met name als een bedrijf

653
00:44:26,583 --> 00:44:30,833
veertig uur per week werkt,
interessant zijn om toe te passen.

654
00:44:31,250 --> 00:44:38,208
Het is een kostenbatenanalyse
of dat binnen die vijf jaar past.

655
00:44:39,541 --> 00:44:41,791
Het is per situatie wel verschillend.

656
00:44:41,875 --> 00:44:45,333
Het is geen standaard oplossing,
daar moet je naar kijken.

657
00:44:47,750 --> 00:44:51,583
Stel, je bedrijf staat op tien bar
omdat je achterin je bedrijf

658
00:44:51,666 --> 00:44:53,833
één machine met tien bar hebt.

659
00:44:54,083 --> 00:44:58,208
Zet daar dan een boostercompressor neer
die vanuit zes bar

660
00:44:58,750 --> 00:45:01,333
het laatste stukje doet,
want het is duur

661
00:45:01,416 --> 00:45:05,916
om alle perslucht in een bedrijf
volledig op die druk op te wekken.

662
00:45:06,000 --> 00:45:07,500
Het is wel maatwerk.

663
00:45:09,666 --> 00:45:14,583
Vraag je af wat de bottleneck is,
welke machine het bepaalt

664
00:45:14,666 --> 00:45:18,166
en hoe groot deel
van de perslucht hij gebruikt.

665
00:45:18,416 --> 00:45:22,208
Dat kan ertoe leiden
dat je lokaal een andere druk toepast.

666
00:45:23,416 --> 00:45:27,083
Het is inderdaad echt doorvragen
en kijken welke machine

667
00:45:27,166 --> 00:45:28,958
de hoogste druk nodig heeft.

668
00:45:33,041 --> 00:45:34,916
Welke gebruikt de hoogste druk?

669
00:45:35,000 --> 00:45:39,916
Door welke machine
blijft het persluchtnet continu in bedrijf

670
00:45:40,000 --> 00:45:42,083
terwijl je maar 40 of 80 uur werkt?

671
00:45:42,458 --> 00:45:43,958
Dat zijn de vragen.

672
00:45:44,041 --> 00:45:48,541
Ik weet niet of dat in de lijst staat,
maar anders voegen we het alsnog toe.

673
00:45:50,875 --> 00:45:54,791
Zo zie je maar weer,
wij krijgen ook goede suggesties binnen.

674
00:45:55,666 --> 00:45:58,916
Andere vraag, is vorst
een probleem voor de aanzuiglucht?

675
00:45:59,583 --> 00:46:04,375
Nee, want compressoren in de bouw
staan ook gewoon buiten te werken.

676
00:46:04,458 --> 00:46:06,666
Hoe kouder de aanzuiglucht, hoe beter.

677
00:46:09,958 --> 00:46:12,708
Waar het condensaat
wordt afgevangen kan bevriezen,

678
00:46:12,791 --> 00:46:16,625
maar perslucht is gloeiend heet
als het uit die compressor komt.

679
00:46:17,041 --> 00:46:20,458
Dat begint pas een probleem
te worden na de koeldroger

680
00:46:20,541 --> 00:46:24,583
en de afvangst
van de condensaat dat gaat bevriezen.

681
00:46:25,166 --> 00:46:29,083
In de trein tot de vriesdroger
is die temperatuur hoog genoeg,

682
00:46:29,166 --> 00:46:30,708
wees daar niet bang voor.

683
00:46:30,791 --> 00:46:32,625
Ja, dat is helder.

684
00:46:33,875 --> 00:46:37,166
Hoe herken ik
de toe te passen maatregelen?

685
00:46:39,583 --> 00:46:44,500
Hoe kan ik zien of een machine
nieuw is en hoe oud hij is?

686
00:46:48,458 --> 00:46:52,458
Hoe herken ik energiezuinige en perslucht
aangedreven gereedschappen?

687
00:46:52,666 --> 00:46:54,166
Kan je dat zien?

688
00:46:56,250 --> 00:46:59,541
Wanneer zie je dat het
een energiezuinige variant is?

689
00:47:00,500 --> 00:47:03,000
Aan de blaaspistolen kan je het vaak zien.

690
00:47:03,416 --> 00:47:09,250
Het ouderwetse blaaspistool
heeft een simpel tutje,

691
00:47:09,791 --> 00:47:12,833
dat is één gaatje dat lucht blaast.

692
00:47:14,083 --> 00:47:17,333
Je hebt ze als variant met valse lucht,

693
00:47:17,416 --> 00:47:21,791
daar zit een iets groter tutje op.

694
00:47:23,125 --> 00:47:30,125
Ze zijn er ook met een soort
getordeerde kop.

695
00:47:32,916 --> 00:47:38,875
Als het niet het standaard pijpje is
of een ding met een gaatje

696
00:47:39,666 --> 00:47:43,958
maar met een aparter kopstuk,

697
00:47:44,291 --> 00:47:47,416
weet je dat het
de energiezuinige variant is.

698
00:47:48,041 --> 00:47:53,916
Vaak staat er ook op
voor hoeveel liter per minuut

699
00:47:54,666 --> 00:47:56,916
het gereedschap is gemaakt.

700
00:47:57,833 --> 00:47:59,250
Zo kan je het herkennen.

701
00:48:01,416 --> 00:48:05,666
Een andere vraag is
hoe je een regelklep herkent

702
00:48:06,125 --> 00:48:08,708
en waar deze doorgaans worden geplaatst.

703
00:48:10,166 --> 00:48:13,458
Wat ik het meest gezien heb,
is als je werkeilanden hebt,

704
00:48:13,541 --> 00:48:18,166
bijvoorbeeld een draaibank
of een nummeriek bestuurde freesmachine,

705
00:48:19,541 --> 00:48:22,416
is dat het mooiste als je één knop hebt

706
00:48:22,500 --> 00:48:25,458
waarbij alles uit gaat
als je het systeem niet gebruikt.

707
00:48:25,541 --> 00:48:29,750
De verlichting op het werkeiland,
de perslucht en de elektriciteit,

708
00:48:29,833 --> 00:48:31,541
ook vanwege de veiligheid.

709
00:48:32,000 --> 00:48:36,166
Dat is één knop
waarmee je al die systemen uitzet

710
00:48:36,250 --> 00:48:39,958
buiten de bedrijfstijd,
dat is het mooiste systeem.

711
00:48:40,250 --> 00:48:43,500
Misschien heb je een afdeling
die maar acht uur werkt,

712
00:48:43,583 --> 00:48:47,000
terwijl andere afdelingen continu
of zestien uur werken.

713
00:48:47,416 --> 00:48:48,916
Dan is het ook toepasbaar.

714
00:48:49,000 --> 00:48:53,541
Die afdeling heeft
buiten die acht uur geen perslucht nodig,

715
00:48:53,625 --> 00:48:54,791
vandaar de klep.

716
00:48:56,583 --> 00:49:01,125
Dat kan als het een afdeling is
met veel slangetjes en snelkoppelingen

717
00:49:01,208 --> 00:49:03,750
waarvan je hoge lekverliezen verwacht.

718
00:49:04,583 --> 00:49:05,958
Daar kan je naar kijken.

719
00:49:06,041 --> 00:49:08,708
Het is een beetje lastig
met dit soort dingen,

720
00:49:09,416 --> 00:49:14,041
je moet wel goed doorvragen
en kijken of het relevant is.

721
00:49:14,125 --> 00:49:17,041
Als het één rechte leiding is
en één machine

722
00:49:17,333 --> 00:49:20,833
bij een werkeiland
waar de klep dichtgaat na acht uur,

723
00:49:20,916 --> 00:49:24,833
heeft het geen zin om daar een klep
op afdelingsniveau op te zetten.

724
00:49:25,291 --> 00:49:26,583
Gebruik je verstand.

725
00:49:26,666 --> 00:49:30,375
Vraag ook bij de ondernemer
welke machines op perslucht werken.

726
00:49:31,333 --> 00:49:33,250
Ja, en een andere manier is…

727
00:49:34,000 --> 00:49:38,458
Het herkennen van persluchtkleppen,
zo kan je hem ook interpreteren,

728
00:49:38,541 --> 00:49:40,791
misschien bedoelt
die persoon het zo.

729
00:49:41,208 --> 00:49:44,875
In de voedingsmiddelenindustrie
worden persluchtkleppen gebruikt

730
00:49:45,833 --> 00:49:50,000
op melkleidingen en dat soort dingen.

731
00:49:50,833 --> 00:49:55,750
Je herkent hem aan een klep waar vaak
blauwe slangetjes naartoe lopen.

732
00:49:55,833 --> 00:50:02,583
Het zijn vaak geen
zwarte of grijze elektronicakabels,

733
00:50:02,833 --> 00:50:08,333
maar blauwe
of witte doorzichtige slangetjes.

734
00:50:10,250 --> 00:50:16,208
Je kan het vaak horen sissen,
dus daar kan je al aan herkennen

735
00:50:16,291 --> 00:50:19,958
dat het om een persluchtklep gaat,
niet om een elektrisch gestuurde klep.

736
00:50:21,333 --> 00:50:24,916
Een kanttekening is wel
dat er ook persluchtkleppen zijn

737
00:50:25,000 --> 00:50:29,041
die een elektrisch
aangestuurde sensor hebben,

738
00:50:29,125 --> 00:50:33,833
en dan zit er wel een draadje
voor de elektrische aansturing.

739
00:50:35,000 --> 00:50:39,666
Het zijn wel altijd doorzichtige
of blauwe slangetjes,

740
00:50:40,208 --> 00:50:41,750
zo kan je het herkennen.

741
00:50:41,833 --> 00:50:45,708
Als je slangetjes ziet,
gaat het om een perslucht gestuurde klep.

742
00:50:45,791 --> 00:50:48,083
Precies.
Ik heb nog een vraag.

743
00:50:48,166 --> 00:50:50,625
Leveranciers zeggen
bij een schroefcompressor

744
00:50:50,708 --> 00:50:53,875
dat koude lucht niet nodig is
voor een hoger rendement.

745
00:50:54,916 --> 00:50:56,208
Dat is nieuw voor mij.

746
00:50:57,666 --> 00:51:01,041
De leverancier zal het
met zijn specificaties beter weten,

747
00:51:01,125 --> 00:51:07,875
maar mijn kennis zegt
dat het niet het geval is.

748
00:51:15,125 --> 00:51:19,583
Wellicht komen we er straks nog op terug,
dan kan je het meenemen.

749
00:51:20,291 --> 00:51:24,541
Er is nog een vraag
over hoe je het lekverlies vaststelt.

750
00:51:25,000 --> 00:51:26,166
Ja, lekverlies.

751
00:51:26,250 --> 00:51:30,083
Het mooiste is natuurlijk
als je naast de compressoren

752
00:51:30,166 --> 00:51:31,625
een flowmeter hebt staan.

753
00:51:32,583 --> 00:51:36,833
Als je wekelijks kijkt naar het patroon
en ziet hoe hoog

754
00:51:36,916 --> 00:51:40,166
het verbruik is in het weekend
en je dat als KPI neemt

755
00:51:40,250 --> 00:51:43,458
als bestrijding van lekverliezen,
is dat het mooiste systeem.

756
00:51:44,333 --> 00:51:48,458
Voor middelgrote en kleine bedrijven
is dat een beetje overshoot.

757
00:51:48,750 --> 00:51:54,666
Het is dan een kwestie van op je
vrije zaterdag naar het bedrijf toegaan

758
00:51:55,250 --> 00:51:58,000
en met je stopwatch
naast de compressor staan.

759
00:51:58,583 --> 00:52:04,500
Ik zie geen andere mogelijkheid
dan het op die manier te meten.

760
00:52:05,416 --> 00:52:07,666
Wat goedkoper is dan een flowmeter,

761
00:52:08,791 --> 00:52:15,416
is een kleine kilowattuurmeter
op de voeding van je compressor zetten

762
00:52:15,500 --> 00:52:17,750
en het elektriciteitverbruik bekijken.

763
00:52:18,375 --> 00:52:21,500
Daarin kan je ook zien
hoe vaak hij aan gaat

764
00:52:21,583 --> 00:52:24,250
en hoeveel procent van de tijd dat is.

765
00:52:24,333 --> 00:52:27,583
Zo weet je ook hoeveel
hij nog op vollast draait

766
00:52:27,666 --> 00:52:30,958
om perslucht te leveren voor de lekkage.

767
00:52:31,791 --> 00:52:33,791
Dat is de goedkoopste optie.

768
00:52:33,875 --> 00:52:34,875
Precies, ja.

769
00:52:34,958 --> 00:52:37,208
Flowmeters zijn duurder
dan kilowattuurmeters,

770
00:52:37,291 --> 00:52:40,666
die kan je in de verdeelkast
op de rail erbij plaatsen.

771
00:52:41,125 --> 00:52:43,416
Ja, dat is een goede opmerking.

772
00:52:44,125 --> 00:52:48,375
We gaan even door,
want je wil nog een samenvatting geven.

773
00:52:49,750 --> 00:52:51,833
Hoe spreek je de ondernemer aan?

774
00:52:52,166 --> 00:52:54,541
Het gaat te diep om alles te behandelen.

775
00:52:54,625 --> 00:52:57,666
Hoeveel tijd hebben we?
-We hebben nog vijf minuten.

776
00:52:59,000 --> 00:53:00,583
Begin met het gebruik.

777
00:53:00,666 --> 00:53:04,750
Waar gebruik je perslucht voor
en kan dat anders?

778
00:53:05,833 --> 00:53:09,666
Weet dat het een duur medium is
en dat het rendement heel laag is.

779
00:53:09,750 --> 00:53:12,916
Dus duur in gebruik.

780
00:53:15,625 --> 00:53:18,500
Ik kwam een keer
bij een persluchtinventarisatie.

781
00:53:18,583 --> 00:53:21,208
Een monteur
was een machine aan het opbouwen.

782
00:53:21,291 --> 00:53:24,083
Wat de machine zou gebruiken,
wist hij niet.

783
00:53:25,541 --> 00:53:28,333
Oké,
geef het maar door via mijn kaartje.

784
00:53:28,416 --> 00:53:31,583
Hij stuurde het,
en toen bleek dat er voor die machine

785
00:53:31,666 --> 00:53:33,541
een extra compressor nodig was.

786
00:53:35,875 --> 00:53:41,375
Perslucht is beschikbaar
en goedkoop om te gebruiken.

787
00:53:42,208 --> 00:53:46,291
Hou er rekening mee
dat met het uitbreiden van je compressoren

788
00:53:46,375 --> 00:53:48,500
je elektriciteitsverbruik toeneemt.

789
00:53:48,583 --> 00:53:49,958
Als het elektrisch kan…

790
00:53:50,041 --> 00:53:53,041
Vaak vragen leveranciers
of het perslucht is.

791
00:53:53,125 --> 00:53:57,583
Dan leveren ze een goedkope machine
en zit jij met de elektriciteitsrekening.

792
00:53:57,791 --> 00:54:00,416
Die 5 procent
hakt er bij mij wel in, hoor.

793
00:54:01,833 --> 00:54:02,833
Dat is gebruik.

794
00:54:02,916 --> 00:54:05,500
Dan het drukniveau,
dat zeiden we net al.

795
00:54:06,041 --> 00:54:08,291
Vraag wat de hoogste druk bepaalt.

796
00:54:08,583 --> 00:54:11,750
Kan je dat elimineren
door die druk omlaag te brengen,

797
00:54:11,833 --> 00:54:16,750
grote cillinders toe te passen
of lokaal een booster te plaatsen.

798
00:54:17,291 --> 00:54:19,583
Over lekverlies hebben we het al gehad.

799
00:54:19,666 --> 00:54:22,916
Vraag door,
je zou het periodiek moeten meten

800
00:54:23,458 --> 00:54:27,666
en een rondje moeten maken
om te detecteren waar de lekken zitten.

801
00:54:28,416 --> 00:54:31,750
Je kan het
met het blote oor horen op zaterdag.

802
00:54:31,833 --> 00:54:34,291
Als een werkeiland
's weekends is afgesloten,

803
00:54:34,375 --> 00:54:36,083
hoor je niet wat er gebeurt.

804
00:54:36,541 --> 00:54:40,375
Je moet dan echt
met ultrasoondetectie werken.

805
00:54:41,166 --> 00:54:42,833
Dan de opwekking.

806
00:54:42,916 --> 00:54:47,500
Heb je het compressorpark goed uitgelijnd
en slim opgebouwd

807
00:54:47,583 --> 00:54:49,041
met verschillende vermogens?

808
00:54:50,083 --> 00:54:52,708
De opstelling
van waar je lucht vandaan haalt

809
00:54:52,875 --> 00:54:55,666
en als laatste
waar je de restwarmte voor inzet.

810
00:54:56,333 --> 00:54:59,625
Dit A4'tje zetten we op de website.

811
00:54:59,708 --> 00:55:03,375
De toezichthouders kunnen het gebruiken
als ze in gesprek gaan,

812
00:55:03,458 --> 00:55:05,375
misschien dat we iets toevoegen.

813
00:55:06,041 --> 00:55:07,291
Ja, precies.

814
00:55:07,791 --> 00:55:09,958
Dank voor de inbreng.
-Zo is het.

815
00:55:10,500 --> 00:55:14,375
Samenvattend is perslucht
een grote gebruiker in de industrie.

816
00:55:14,458 --> 00:55:18,958
Voor warmte en aardgas
is droogtechniek een groot deel,

817
00:55:19,250 --> 00:55:23,666
10 tot 15 procent van aardgas
wordt in de industrie voor drogen gebruikt

818
00:55:24,208 --> 00:55:26,916
en 10 tot 15 procent
elektriciteit voor perslucht.

819
00:55:27,000 --> 00:55:28,750
Het is een belangrijk item.

820
00:55:30,083 --> 00:55:33,375
Het heeft een laag mechanisch rendement
en is lekkage gevoelig,

821
00:55:33,458 --> 00:55:37,041
dus wees je ervan bewust
dat er alternatieven zijn.

822
00:55:37,958 --> 00:55:40,583
Er zijn altijd alternatieven beschikbaar.

823
00:55:41,250 --> 00:55:44,125
Mensen noemen het een ATEX-omgeving,
maar er zijn kleppen

824
00:55:44,208 --> 00:55:48,000
die ATEX-proof zijn
en daar ingezet kunnen worden.

825
00:55:48,666 --> 00:55:54,833
Een toerengeregelde compressor
zorgt voor de vulling van variatie.

826
00:55:55,666 --> 00:55:59,750
Koude lucht aanzuigen
en restwarmte nuttig inzetten.

827
00:55:59,833 --> 00:56:04,958
Als je deze items bespreekbaar maakt
met de gebruiker

828
00:56:05,250 --> 00:56:10,708
en het hoofd van de technische dienst,
heb je een goed gesprek

829
00:56:10,791 --> 00:56:13,416
en kan je een hoop besparing bereiken.

830
00:56:13,500 --> 00:56:18,750
Veel zal trouwens wel beleid zijn,
je gaat beleid inzetten om te reduceren

831
00:56:18,833 --> 00:56:21,583
omdat veel dingen
in de vervangingssfeer zitten.

832
00:56:22,500 --> 00:56:26,208
In het voorgesprek gaf je al aan
dat jij had meegemaakt

833
00:56:26,291 --> 00:56:31,583
dat de compressor in een ketelhuis stond
en warme lucht aan het aanzuigen was.

834
00:56:31,666 --> 00:56:34,916
Ja, naast de stoomketel
stond een compressor

835
00:56:35,000 --> 00:56:37,583
die 30 graden lucht aanzoog.

836
00:56:37,666 --> 00:56:44,375
Dan kan je de compressor beter verplaatsen
of een kanaal naar buiten aanleggen

837
00:56:44,458 --> 00:56:45,666
voor de koude lucht.

838
00:56:46,208 --> 00:56:49,791
Isoleer het kanaal goed,
anders krijg je condensatie en roest.

839
00:56:50,291 --> 00:56:53,583
Het moet dampdicht geïsoleerd worden.

840
00:56:55,291 --> 00:56:57,416
Ja, dan zijn we er volgens mij.

841
00:56:58,125 --> 00:56:59,666
Ik zie geen vragen meer.

842
00:57:01,708 --> 00:57:06,625
Ik wil jullie hartelijk bedanken
voor jullie inbreng en de informatie.

843
00:57:07,000 --> 00:57:11,333
Ik hoop dat iedereen weer
iets wijzer is geworden.

844
00:57:11,833 --> 00:57:16,791
Wij zijn ook een maatregel
wijzer geworden, dus dat is ook leuk.

845
00:57:17,416 --> 00:57:20,125
Het is een mooi bijeffect van dit webinar.

846
00:57:20,500 --> 00:57:25,333
Ik wil de deelnemers bedanken
voor hun aandacht.

847
00:57:25,666 --> 00:57:29,083
Ik wil erop wijzen
dat er aan het einde nog een enquête is

848
00:57:29,333 --> 00:57:33,333
en dat je je aan het einde van dit webinar
nog kan opgeven

849
00:57:33,416 --> 00:57:35,541
voor de twee webinars van vanmiddag.

850
00:57:35,791 --> 00:57:40,375
Die gaan over elektrische aandrijfsystemen
en motoren en technische isolatie.

851
00:57:41,208 --> 00:57:44,583
Als je een webinar gemist hebt,
kan je ze ook terugkijken.

852
00:57:44,666 --> 00:57:48,333
De linkjes komen binnen nu
en enkele weken,

853
00:57:48,625 --> 00:57:52,083
hopelijk duurt het niet al te lang,
op de website van IPLO.

854
00:57:52,166 --> 00:57:56,875
Als je je opgegeven hebt,
krijg je ze vanzelf ook terug te zien.

855
00:57:57,958 --> 00:58:02,625
Bedankt allemaal, het was interessant.

856
00:58:03,000 --> 00:58:04,000
Dank jullie wel.