Watersysteemanalyse
De waterbeheerders in Rijn-West werken de komende jaren aan de stroomgebiedbeheerplannen voor de periode 2021-2027 (SPBP-3, oftewel de 3e fase). Daarbij gaat het om de maatregelen voor deze 3e fase, en ook om het opnieuw bekijken van de doelen.
De ervaringen met de uitvoering van de KRW en nieuwe kennis kunnen voor een aantal waterlichamen leiden tot aanpassen van de KRW-doelen. In een aantal waterlichamen zal de achtergrondbelasting nog beter worden verwerkt en de specifieke ecologische factoren in de waterlichamen zullen een grotere rol gaan spelen. Gebiedsgericht maatwerk is een sleutelwoord voor de komende periode.
ESF's als leidraad
Om dit goed te kunnen doen, voeren de waterbeheerders op dit moment watersysteemanalyses uit voor hun oppervlaktewaterwaterlichamen. Als leidraad wordt hierbij de methodiek van de Ecologische Sleutelfactoren (ESF’s) gebruikt. Deze methode is ontwikkeld door de STOWA, die de methode ook steeds verder uitwerkt (meer over de ESF’s).
De watersysteemanalyses leggen een duidelijk verband tussen vervuiling/belasting, toestand, maatregelen en doelen, aangevuld met toelichtingen en motiveringen. De EU hanteert hiervoor het DPSIR concept. De watersysteemanalyse op basis van ESF’s kan ook vertaald worden in de DPSIR-systematiek (uitleg).
Eindproduct
In 2019 is per oppervlaktewaterwaterlichaam een watersysteemanalyse opgeleverd op basis van ecologische sleutelfactoren samen met een indicatief maatregelenprogramma. Hiermee kunnen de waterbeheerders in Rijn-West vanaf 2019 de gebiedsprocessen in gaan om gezamenlijk met de stakeholders te komen tot een ontwerp-maatregelprogramma. Daarna volgt inspraak en vaststelling door het bestuur. In december 2021 moeten de doelen en plannen voor de 3e fase definitief zijn.
Samenwerking
De stroomgebieden Rijn-West en Schelde hebben besloten om voor dit onderwerp samen op te trekken. De feitelijke werkzaamheden voor de watersysteemanalyses voeren de waterbeheerders zelf uit, maar er in nauw overleg over de aanpak, de planning en de ervaringen. De analyses moeten straks te vergelijken zijn en ook bijdragen aan de landelijke analyse.
De specialisten van de waterbeheerders komen periodiek plenair bij elkaar om de inhoudelijke lijn en de voortgang te bespreken. Inhoudelijke verdieping vindt plaats per waterlichaamtype. Er zijn 4 subgroepen:
- Boezems en Kanalen
- Meren en Plassen
- Polders en Sloten
- Brakke wateren
Kennisimpuls
Binnen de Delta-aanpak heeft een aantal kennisinstellingen, Deltares, Wageningen Environmental Research (voorheen Alterra), RIVM, KRW, aangeboden om te zorgen voor een bundeling van kennis. Ook Stowa en het PBL hebben zich hierbij aangesloten. Als eerste project hebben de kennisinstellingen in de regio’s werksessies gehouden over de bronnenanalyses. Voor Schelde en Rijn-West heeft dit plaatsgevonden op 27 juni 2017. Dat heeft input opgeleverd voor een werkdocument met de aandachts- en aanknopingspunten voor afstemming tussen regio’s en Rijk. Daarnaast is de stand van zaken bij de ontwikkeling van de ESF’s gepresenteerd (zie website Stowa) en de voorlopige resultaten van de bronnenanalyse in Rijn-Oost.
De werksessie heeft een flink aantal kennisvragen opgeleverd. Ook is geconstateerd dat het nodig is een aantal begrippen en gewenste resultaten van analyses nog helderder en scherper te formuleren.
Watersysteemanalyse: aanvullende informatie per waterbeheerder
(stand augustus 2017)
Hollands Noorderkwartier
Hollands Noorderkwartier wil voor de derde generatie stroomgebiedbeheerplannen haar KRW doelen en maatregelen gebieds- en watersysteemgericht vaststellen.
In een eerste stap is een analyse gemaakt van de factoren lichtklimaat en nutriëntenbeschikbaarheid: wat bepaalt de troebelheid in de verschillende waterlichamen en hoe zit het met de beschikbaarheid van stikstof en fosfaat.
In een tweede stap is een analyse uitgevoerd volgens de systematiek van de Ecologische Sleutelfactoren (ESF) naar het lichtklimaat, de productiviteit van het water en de habitatgeschiktheid voor waterplanten.
In een derde stap is een opzet gemaakt voor een watersysteemanalyse voor zes deelgebieden. De systematiek die is gebruikt is die van de Ecologische Sleutelfactoren. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen de voorwaarden en toestand van de waterlichamen. De drie stappen hebben geresulteerd in 3 rapporten.
In de vierde stap wordt de methodiek over alle 51 waterlichamen binnen HHNK uitgewerkt. Deze fase is reeds opgestart en loopt door in 2018.
Hollands Noorderkwartier heeft de resultaten vastgelegd in 3 rapporten (download).
Meer informatie: Gert van Ee