Ecologische Sleutelfactoren
Hoe effectief zijn de maatregelen die we nemen om de waterkwaliteit te verbeteren? Iedereen is in 2009 naar beste kunnen aan de slag gegaan met KRW-maatregelen en veel maatregelen blijken effectief. Maar niet allemaal. Soms zijn maatregelen op de ene plaats wel effectief en op de andere niet, of zijn maatregelen veel minder effectief dan verwacht. Duidelijk is dat men daarbij niet naar één losse maatregel moet kijken maar naar het hele watersysteem. Er is dus een goede diagnose nodig van dat systeem. Dat was de aanleiding voor een innovatieproject waarin de Ecologische Sleutelfactoren (ESF) zijn ontwikkeld.
Stuurknoppen
Ecologische sleutelfactoren geven inzicht in de ecologische staat van een watersysteem. Ze geven aan waar belangrijke ‘stuurknoppen’ zitten voor het bereiken van de ecologische doelen van dat watersysteem. Een sleutelfactor kan op ‘groen’ staan (het waterlichaam voldoet aan de eisen van de sleutelfactor), of op ‘rood’ (het waterlichaam voldoet niet aan deze factor). Feitelijk ligt aan deze kleur een genuanceerde evaluatie ten grondslag. De set ecologische sleutelfactoren (ESF) voor stilstaande wateren bestaat uit negen factoren (zie figuur) Ze hebben een logische hiërarchie.
ESF 1-3: productiviteit water en bodem, lichtklimaat
De eerste drie sleutelfactoren voor stilstaande wateren (productiviteit water, lichtklimaat en productiviteit bodem) bepalen samen de aanwezigheid van ondergedoken waterplanten, een eerste belangrijke voorwaarde voor goede ecologische waterkwaliteit. Er moeten niet te veel nutriënten in het water zitten, er moet voldoende doorzicht zijn en de bodem moet niet te veel nutriënten naleveren.
Is dit in orde, dan zijn de basisvoorwaarden aanwezig voor ecologisch gezond water: helder water met voldoende doorzicht, zodat ondergedoken waterplanten er zich kunnen vestigen. Die waterplanten vormen op hun beurt de leefomgeving voor veel waterdiertjes en vissen.
ESF 4-6: habitat-geschiktheid, verspreiding en verwijdering
De volgende drie sleutelfactoren bepalen de voorwaarden voor specifieke soorten. Het zijn habitat-geschiktheid, verspreiding en verwijdering.
ESF 7-9: organische belasting, toxiciteit, context
De volgende sleutelfactoren organische belasting en toxiciteit (aanwezigheid van gifstoffen) gaan over specifieke omstandigheden. De laatste sleutelfactor - context - gaat over de afweging tussen functies van watersystemen, bijvoorbeeld poldersloot of scheepvaartkanaal.
De Ecologische Sleutelfactoren zijn ontwikkeld door Stowa samen met Waternet en enkele waterschappen.
Meer informatie:
Infographics Sleutelfactoren | STOWA