Milieueffectrapportage (mer) en instrumenten Omgevingswet
Omgevingswetsinstrumenten die een rol kunnen spelen bij de milieueffectrapportage (mer) zijn omgevingsplan, omgevingsvergunning, omgevingsvisie, programma en voorkeursbeslissing (de voorkeursbeslissing is een onderdeel van het instrument projectbesluit).
Procedure voor plan of besluit
De milieueffectrapportage sluit aan bij de voorbereidingsprocedure voor een plan of besluit, bijvoorbeeld:
- de procedure voor vaststelling van een omgevingsplan
- de procedure voor de behandeling van een aanvraag om een omgevingsvergunning
Instrumenten
Op deze pagina leest u welke instrumenten met mer in aanraking kunnen komen. Een uitgebreide toelichting op de procedurele verplichtingen voor de milieueffectrapportage vind u hier Milieueffectrapportage: juridisch kader herzien.
1e vereiste: wettelijk of bestuursrechtelijk voorgeschreven plan of programma
Het eerste vereiste (zie ook artikel 16.34, eerste lid) is dat het moet gaan om een wettelijk of bestuursrechtelijk voorgeschreven plan of programma. Daarvan is sprake als de vaststelling van het plan of programma is geregeld in wettelijke of bestuursrechtelijke bepalingen. Ook zijn het voor de vaststelling bevoegde bestuursorgaan en de procedure van de vaststelling vastgelegd.
De Omgevingswet bepaalt dat de volgende instrumenten aan dit vereiste voldoen:
- omgevingsvisie Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup)
- programma Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) (dit geldt ook het vrijwillige programma, ook wel facultatief of onverplicht programma genoemd)
- omgevingsplan Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup)
- voorkeursbeslissing (de voorkeursbeslissing is een onderdeel van het projectbesluit)
Voor andere instrumenten moet u kijken naar de kenmerken van het instrument. Zo kunnen ook plannen op basis van sectorale wetgeving aan dit vereiste voldoen.
2e vereiste: plan of programma moet een kader vormen
Het tweede vereiste (zie ook artikel 16.36) is
- Of het plan of programma vormt een kader voor te nemen besluiten voor mer-(beoordelings)plichtige projecten. de mer-(beoordelings)plichtige projecten vindt u in kolom 1 van bijlage V bij het Omgevingsbesluit.
- Of voor het plan of programma moet een passende beoordeling in het kader van natuur moet worden gemaakt
Een 'kader' moet concreet genoeg zijn en bindend voor een later mer-plichtig of mer-beoordelingsplichtig besluit. Van 'een kader vormen' is bijvoorbeeld sprake als een locatie- of tracékeuze in het plan is opgenomen. Maar het kan ook gaan om andere keuzes, zoals de capaciteit van een afvalverwerkingsinstallatie.
De inhoud van een plan of programma bepaalt dus mede de eventuele mer-plicht. Vaak voldoen een omgevingsvisie, een omgevingsplan en een voorkeursbeslissing aan dit vereiste. De inhoud van een programma kan heel divers zijn. Voor een programma is het minder vanzelfsprekend dat het een kader vormt voor te nemen besluiten voor mer-(beoordelings)plichtige projecten.
In een aantal gevallen is het mogelijk om eerst een plan-mer-beoordeling te doen. Of dit kan moet u beoordelen aan de hand van een aantal criteria. Hieruit blijkt of het plan of programma aanzienlijke milieueffecten heeft. Als dat niet het geval is, kan een plan-milieueffectrapportage achterwege blijven. Een plan-mer-beoordeling is mogelijk als:
- het om een kleine wijziging van een plan of programma gaat
- het plan betrekking heeft op een klein gebied op lokaal niveau
- het plan het kader vormt voor projecten die niet in bijlage V bij het Omgevingsbesluit zijn opgenomen maar die aanzienlijke milieueffecten kunnen hebben.
Project-mer-plichtig of mer-beoordelingsplichtig
Of een besluit over een project-mer-plichtig of mer-beoordelingsplichtig is, kunt u afleiden uit bijlage V bij het Omgevingsbesluit, in samenhang met de artikelen 11.6 en 11.8 van het Omgevingsbesluit.
Bijlage V heeft als ingang (eerste kolom) de omschrijving van het project van de initiatiefnemer. In kolom 4 staan de besluiten genoemd waarvoor dan de mer-verplichtingen gelden. Het gaat dan om besluiten waarmee de toestemming voor het project wordt verleend. Dit zijn veelal instrumenten uit de Omgevingswet, zoals een:
Daarnaast kunnen de mer-verplichtingen nog gelden voor enkele bijzondere besluiten uit andere wetten, zoals de vergunning op basis van de Kernenergiewet.
Of er voor het besluit een mer-plicht of een mer-beoordelingsplicht geldt, volgt uit de tweede en derde kolom. Als het project voldoet aan de voorwaarden van kolom 2, geldt een mer-plicht. Anders geldt een mer-beoordelingsplicht, tenzij ook in kolom 3 nog voorwaarden staan.
Participatie
Bij de participatie van een plan of besluit is het verstandig ook de inhoud van het op te stellen milieueffectrapport te betrekken. Bij de terinzagelegging van een plan of besluit moet u ook het milieueffectrapport ter inzage leggen.
Zienswijzen indienen
Voor een mer-plichtig plan, programma of besluit is de uniforme openbare voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) voorgeschreven. Dat betekent dat iedereen op het ontwerpbesluit zienswijzen kan indienen. De Omgevingswet regelt dat een zienswijze ook betrekking kan hebben op het milieueffectrapport.
Meer informatie
Alle informatie over de mer, waaronder algemene informatie, staat op de overzichtspagina Milieueffectrapportage (mer).
Omgevingsvisie
De omgevingsvisie is een strategische visie voor de lange termijn voor de gehele fysieke leefomgeving. Deze wordt opgesteld door het Rijk, de provincie en de gemeente. Een omgevingsvisie gaat onder andere in op de samenhang tussen ruimte, water, milieu, natuur, landschap, verkeer en vervoer, infrastructuur en cultureel erfgoed.
Lees meer op Omgevingsvisie.
Programma
Het programma is een veelzijdig instrument. In een programma geven overheden uitwerking aan het te voeren beleid. Of nemen ze maatregelen op om te voldoen aan een omgevingswaarde. Ook kunnen ze maatregelen opnemen om te voldoen aan andere doelstelling voor de fysieke leefomgeving. Het is (multi)sectoraal of gebiedsgericht te gebruiken en kan samen met andere bestuursorganen worden vastgesteld.
Lees meer over het instrument programma.
Omgevingsplan
Het omgevingsplan bevat alle regels over de fysieke leefomgeving die de gemeente stelt binnen haar grondgebied. Per gemeente is er 1 omgevingsplan.
Lees meer over het omgevingsplan.