Instructieregels Rijk over Waddenzee en Waddengebied

De instructieregels Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) voor de Waddenzee en het Waddengebied hebben als doel de landschappelijke kernkwaliteiten en het cultureel erfgoed van de Waddenzee te beschermen. Ontwikkelingen die deze waarden significant aantasten zijn in het Waddengebied niet toegestaan.

Aanwijzing locaties Waddenzee en Waddengebied

De Waddenzee staat op de Werelderfgoedlijst, zie Waddenzee (Unesco). Omdat activiteiten buiten het gebied invloed kunnen hebben op dat gebied, wijst het Besluit kwaliteit leefomgeving Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) een groter gebied aan waarvoor instructieregels gelden. Het Bkl duidt dit aan als Waddengebied. De begrenzing van de locaties van de Waddenzee en het Waddengebied staan op de kaart in bijlage XIIIC van het Bkl. De geometrische begrenzingen zijn vastgelegd in artikel 2.12 en bijlage III van de Omgevingsregeling.

Landschappelijke kernkwaliteiten en kenmerkend cultureel erfgoed

De hoofddoelstelling voor de PKB-Waddenzee is de bescherming en ontwikkeling van de Waddenzee als natuurgebied. Het draait om het behoud van het unieke open landschap en de bescherming van het cultureel erfgoed. In artikel 5.129b van het Bkl staat welke instructieregels de kwaliteiten van de Waddenzee beschermen. Als landschappelijke kernkwaliteiten gelden de rust, weidsheid, open horizon en natuurlijkheid met inbegrip van de duisternis.

Kenmerken voor dit cultureel erfgoed zijn:

historische scheepswrakken, verdronken en onder geslibde nederzettingen en ontginningssporen, en andere in de PKB-Waddenzee aanwezige archeologische monumenten
zeedijken en daaraan verbonden historische sluizen
landaanwinningswerken
het systeem van stuifdijken
het systeem van historische vaar- en uitwateringsgeulen
kapen (in zee uitstekende kustgedeelten) en
het ensemble Afsluitdijk

Activiteiten met mogelijk significant nadelige gevolgen

Als uitgangspunt voor het toelaten van activiteiten in het Waddengebied geldt dat activiteiten geen significant nadelige gevolgen mogen hebben voor de Waddenzee. Dit staat in artikel 5.129c van het Bkl. Dergelijke activiteiten kan het bevoegd gezag in het omgevingsplan alleen toelaten als:

voor de activiteit geen reële alternatieven voorhanden zijn,
zwaarwegende redenen van groot openbaar belang het toelaten van de activiteit rechtvaardigen en
de initiatiefnemer de nadelige gevolgen zoveel mogelijk beperkt.

Activiteiten die alleen particuliere of private belangen dienen zijn geen zwaarwegende redenen van groot openbaar belang. Ook niet ieder belang van de overheid of samenleving is een ‘groot openbaar belang'. Er moet daadwerkelijk sprake zijn van een activiteit die een openbaar belang dient met een zwaar gewicht. De activiteit moet opwegen tegen het behoud van de landschappelijke kernkwaliteiten en het kenmerkend cultureel erfgoed van de Waddenzee en het Waddengebied.

Activiteiten die niet zijn toegelaten

Sommige activiteiten zijn in zijn geheel niet toegelaten. Zoals het bouwen van een windturbine, een zeewaartse uitbreiding van een (jacht)haven en bedrijventerrein en het toelaten van mijnbouwwerken. Hierop gelden uitzonderingen. Dit volgt uit artikel 5.129d, 5.129e en 5.129f van het Bkl.

Instructieregels gelden niet altijd

Deze instructieregels gelden niet voor:

activiteiten die al voor inwerkingtreding van de Omgevingswet rechtmatig zijn toegelaten
activiteiten die zijn toegestaan op basis van een projectbesluit of een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) van het Rijk

Dit staat in artikel 5.128 van het Bkl.

Instrumenten waar de instructieregels voor gelden

Deze instructieregels voor Waddenzee en Waddengebied gelden voor:

het omgevingsplan (Bkl, paragraaf 5.1.5.3)
een omgevingsverordening, als de provincie regels over activiteiten stelt met het oog op een evenwichtige toedeling van functies aan locaties (Bkl, artikel 7.1)
een projectbesluit van een provincie of waterschap (Bkl, artikel 9.1, lid 1)
een projectbesluit van het Rijk voor zover dat het toelaten van een windturbine, booreiland, andere offshore-installatie of mijnbouwwerk betreft (Bkl, artikel 9.1, lid 2)
een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (Bkl, artikel 8.0b en 8.0c). Voor de omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit van het Rijk geldt dit alleen voor het toelaten van een windturbine, booreiland, andere offshore-installatie of mijnbouwwerk (Bkl, artikel 8.0d jo. artikel 9.1).

Ontheffing

De mogelijkheid bestaat om ontheffing van deze instructieregels te vragen. Dit is geregeld in:

artikel 5.166, Bkl voor het omgevingsplan
artikel 7.15, Bkl voor de omgevingsverordening en
artikel 9.4, Bkl voor het projectbesluit

Deze ontheffingsmogelijkheid geldt niet voor:

de instructieregel over het niet toelaten van het bouwen van een windturbine (Bkl, artikel 5.129d, lid 1, onder a)
de instructieregel over het parkeren van een booreiland of andere offshore-installatie (Bkl, artikel 5.129d, lid 1, onder g)
de instructieregel over mijnbouwactiviteiten (Bkl, artikel 5.129e).

Meer informatie

De instructieregels van het Bkl richten zich op de bescherming van de landschappelijke kernkwaliteiten en kenmerkend cultureel erfgoed in het gebied dat is aangewezen in de Planologische Kernbeslissing Waddenzee (Eerste Kamer).
Agenda voor het Waddengebied 2050 (Rijksoverheid)