Regionale omgevingsvisie als aanjager voor interbestuurlijk samenwerken
De wettelijke basis om gezamenlijk besluiten te nemen ligt in artikel 2.2 lid 2 van de Omgevingswet. Het gaat om het gezamenlijk nemen van 1 besluit. Daar zit een logica in: veel opgaven overstijgen het lokale belang. Er vindt overigens geen overdracht van bevoegdheden plaats.
Aanleiding
De aanleiding om aan de slag te gaan met regionale omgevingsvisies, is om met elkaar het gesprek aan te gaan over de opgaven in het gebied. Juist die maatschappelijk opgaven zijn thema's waarin u gezamenlijk kunt optrekken. En die een bovengemeentelijk karakter hebben. De vraag is of daarvoor een regionale omgevingsvisie nodig is. Of dat dit ook op een andere manier kan.
Voordelen
Gezamenlijke visies hebben als voordelen dat:
- er gemeenschappelijke uitgangspunten zijn
- programma's al op voorhand zijn afgestemd
- het regionale beleid voor initiatiefnemers en andere belanghebbenden eenduidig is
Nadelen
- Een bestuursorgaan kan maar 1 omgevingsvisie op zijn grondgebied vaststellen. Het is dus niet mogelijk een regionale omgevingsvisie op te stellen naast een eigen (lokale) gemeentelijke of provinciale omgevingsvisie. De regionale omgevingsvisie moet dan ook alle andere aspecten van de fysieke leefomgeving bevatten die geen bovenlokaal karakter hebben. Dat wil zeggen: alle gezamenlijke, maar ook alle lokale aspecten. Daar is een goede planning en afstemming voor nodig.
- Niet alle overheden lopen gelijk op in het maken van een omgevingsvisie. Dit kan de totstandkoming van de regionale omgevingsvisie vertragen.
Conclusie
Uit de voorbeelden is te zien dat regionaal samenwerken verschillende vormen kan aannemen. Het gaat wellicht niet eens zozeer om het product (regionale visie, omgevingsagenda). Maar met name om het proces: interbestuurlijk samenwerken op gemeenschappelijke opgaven. Interbestuurlijk zoekt u een gepast platform om met elkaar in gesprek te komen én te blijven. Het gaat om:
- een netwerk bouwen
- vertrouwen opbouwen
- oplossingen vinden
Overweeg om uw regionale visie geen 'regionale omgevingsvisie' te noemen. Want per bestuurslaag kunt u wettelijk gezien slechts 1 omgevingsvisie vaststellen. Kies bijvoorbeeld voor de woorden gemeenschappelijke toekomstvisie, regiovisie of interbestuurlijke visie. Door hiervoor te kiezen, bent u flexibeler om bij gewijzigde omstandigheden een lokale omgevingsvisie aan te passen. Zonder dat u daardoor ook de overkoepelende omgevingsvisie opnieuw moet vaststellen.
Meer informatie
Voorbeelden
NOVI in dialoog
Op rijksniveau werkt het NOVI-team van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties met gebiedsdialogen waarin ze de hoofdlijnen van de nationale omgevingsvisie (NOVI) toetsen. Deze gebiedsdialogen moeten leiden tot omgevingsagenda's. Deze omgevingsagenda's dienen als platform om afspraken te maken over interbestuurlijke samenwerking en uitvoering.
Bestuurlijke samenwerking rond Zwolle
In de regio Zwolle willen partijen elkaar eerst beter leren kennen. Daarom zijn ze met een leerkring omgevingsvisies gestart. Daarnaast gebruiken ze het samenwerkingsverband Regio Zwolle als basis voor de verdere samenwerking op bijvoorbeeld het thema energietransitie.
Fusie als aanleiding voor een gebiedsagenda
In de regio Hoeksche Waard is de fusie van 5 gemeenten aanleiding een 'regionale' omgevingsvisie van de fusiegemeente te maken. Hoewel de aanpak regionaal van opzet is, stelt de nieuwe gemeenteraad straks 1 omgevingsvisie voor de nieuwe gemeente Hoeksche Waard vast.