Participatie bij het opstellen van een programma

Partijen betrekken bij participatie

Het bestuursorgaan dat het programma vaststelt, mag zelf bepalen hoe het invulling geeft aan de participatieverplichting. Artikel 10.8 van het Omgevingsbesluit bepaalt dat het bestuursorgaan bij de vaststelling van het programma aangeeft hoe burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en andere bestuursorganen bij de voorbereiding zijn betrokken. Ook geeft het aan wat de resultaten van het participatieproces zijn.

Wie het bestuursorgaan bij de participatie betrekt en op welk moment dit gebeurt, hangt af van:

• het type programma
• de omvang van het programma
• de invloed van het programma op de fysieke leefomgeving

Gemeenteraad en Provinciale Staten betrekken

Het college van burgemeester en wethouders of Gedeputeerde Staten stellen programma's vast. Zij moeten de gemeenteraad en de Provinciale Staten betrekken in de voorbereiding. Op welke wijze en op welk moment zij worden betrokken, is afhankelijk van:

• het onderwerp of de onderwerpen van het programma
• de aard van het programma (beleidsintensief of uitvoeringsgericht)
• de verhoudingen tussen het dagelijks bestuur en het algemeen bestuur

Voor de waterschappen speelt dit niet, omdat het algemeen bestuur van het waterschap de programma's vaststelt (artikel 3.4 Omgevingswet).

Voordelen van participatie

Het is belangrijk een open houding te hebben ten opzichte van maatschappelijke initiatieven en de betrokkenheid van burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties bij gebiedsontwikkeling. Bij vroegtijdige participatie zijn mogelijke alternatieven nog bespreekbaar. Betrokkenen kunnen vernieuwende inzichten inbrengen. Ook kan het participatieproces meer steun (draagvlak) opleveren voor het beleid en de gekozen maatregelen. Het participatieproces draagt bij aan de kwaliteit van de besluitvorming.

Tips voor het inrichten van het participatieproces

• Maak vooraf afspraken met de gemeenteraad of Provinciale Staten over hoe en in welke fase zij betrokken willen worden. U kunt daarbij verschillende afspraken maken voor verschillende typen programma's. Bij een programma dat op uitvoering is gericht, is misschien minder betrokkenheid nodig dan bij een beleidsintensief programma of een programma met grote financiële consequenties.
• De betrokkenheid kunt u afstemmen op de participatie van externen. Denk na of u de hele gemeenteraad of alle statenleden wilt betrekken, of alleen een commissie. Denk ook na of u dit op één moment wilt doen of op verschillende momenten.
• De vaststelling van het programma gebeurt door het college van burgemeester en wethouders of door Gedeputeerde Staten. Dat sluit echter niet uit dat sommige programma's voor instemming of ondersteuning aan de gemeenteraad of Provinciale Staten worden voorgelegd. Dat geeft de gemeenteraad of Provinciale Staten comfort en het college van burgemeester en wethouders of Gedeputeerde Staten politieke dekking.
• Als programmaonderdelen samengaan met financiële verplichtingen, is een rol van de gemeenteraad of Provinciale Staten belangrijk vanwege het wettelijke budgetrecht (begroting van de gemeente of provincie).

Lees meer op Participatie bij een programma.

Hoe het participatieproces eruitziet

Er bestaat geen vast format voor het participatieproces. Ook de vorm van het participatieproces is afhankelijk van de inhoud van het programma. Lees meer over mogelijke vormen van participatie en ervaringen van bestuursorganen in de Inspiratiegids participatie Omgevingswet.