Casus jachthaven: hoe de regels van de Omgevingswet samenkomen

Plannen voor een nieuwe jachthaven

Een projectontwikkelaar wil een jachthaven aanleggen in natuurgebied 'De Rietlanden'. De locatie van de nieuwe jachthaven ligt binnen de gemeente Appelwerf.

Bij de jachthaven horen een restaurant en een gelegenheid om brandstof te tanken. Naast de jachthaven, vlakbij het geplande restaurant en de plek waar brandstof getankt kan worden, liggen woonboten.

Inwerkingtreding Omgevingswet: begrip 'inrichting' vervalt

Voor de komst van de Omgevingswet is een jachthaven een inrichting in de zin van de Wet milieubeheer. Hierbij geldt een verzameling regels voor die hele inrichting.

Met de komst van de Omgevingswet is een jachthaven een verzameling van activiteiten.

• Voor sommige van die activiteiten gelden de nationale regels van het Besluit activiteiten leefomgeving Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) (Bal).
• Voor andere activiteiten gelden decentrale regels.

Nationale regels

Milieuregels Bal

In het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) staan milieuvoorschriften voor enkele activiteiten die bij de jachthaven plaatsvinden. Zo is er bijvoorbeeld een speciale paragraaf voor jachthavens. Maar er is ook een paragraaf voor tankplaatsen voor schepen en een paragraaf voor opslagtanks met brandstof.

Bouwregels Bbl

In het Besluit bouwwerken leefomgeving Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) (Bbl) staan regels voor de technische aspecten van het bouwen. Zo kunnen er voor het restaurant regels gelden over een vluchtroute en de toegankelijkheid voor de brandweer.

Afwijken van de regels

Het bevoegd gezag kan afwijken van rijksregels met:

• een maatwerkvoorschrift Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) dat alleen geldt voor de jachthaven
• een maatwerkregel Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) in het omgevingsplan die geldt voor een bepaald gebied

Decentrale regels

Omgevingsvisie

De gemeente heeft een omgevingsvisie Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) vastgesteld. In die omgevingsvisie staan de uitgangspunten van het gemeentebeleid. In dit geval zijn dit onder andere het beschermen van de rust en de natuurwaarden in het natuurgebied. Een ander uitgangspunt is het stimuleren van toerisme in de gemeente.

Milieuregels in het omgevingsplan

In het omgevingsplan staan de milieuregels voor decentrale onderwerpen. Dit zijn onder andere geur, geluid en veiligheid. De rijksoverheid heeft de regels op milieugebied toegevoegd aan het omgevingsplan. Dit is de zogenaamde 'bruidsschat Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup)'. Gemeentes mogen die regels aanpassen wanneer ze willen. De gemeente Appelwerf heeft dit nog niet gedaan. In het milieugedeelte van het omgevingsplan staan bijvoorbeeld regels over geuroverlast en geluidshinder van het restaurant.

Bouwregels in het omgevingsplan

In het omgevingsplan staan alle niet-technische regels voor bouwen. In de bouwregels van de gemeente Appelwerf staat dat een omgevingsvergunning nodig is voor het bouwen van dit restaurant.

Locatieregels in het omgevingsplan

Omgevingsplannen bepalen onder andere welke activiteiten op welke locatie mogen plaatsvinden. De locatiekeuze van de jachthaven is in strijd met het omgevingsplan van de gemeente Appelwerf, dat geen bebouwing toestaat op de gekozen locatie.

Afwijken van het omgevingsplan

Afwijken van het omgevingsplan is mogelijk

• met een vergunning voor handelen in strijd met het omgevingsplan (vergunning voor een omgevingsplanactiviteit Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup))
• met een maatwerkvoorschrift als het omgevingsplan dit toestaat
• door het omgevingsplan te wijzigen

Instructieregels in de provinciale omgevingsverordening

Het natuurgebied is onderdeel van 'natuurnetwerk Nederland'. De provincie heeft daarom in haar omgevingsverordening instructieregels gesteld. Deze instructieregels zijn van toepassing op het omgevingsplan van de gemeente Appelwerf. In die instructieregels staat onder andere:

'activiteiten in het natuurnetwerk met nadelige gevolgen voor de wezenlijke kenmerken of waarden van het natuurnetwerk worden tijdig gecompenseerd, zodanig dat de kwaliteit, oppervlakte en samenhang van het natuurnetwerk behouden blijven.'

De gemeente Appelwerf heeft deze regel in haar omgevingsplan verwerkt.

Lozingsregels in de waterschapsverordening

In de waterschapsverordening staan lozingsregels. Er is op de geplande locatie geen aansluiting op de riolering mogelijk. Het restaurant zal daarom een gedeelte van het afvalwater op het oppervlaktewater moeten lozen.

Omgaan met de regels in de praktijk

De locatiekeuze

Omdat de locatiekeuze in strijd is met het omgevingsplan, zijn er twee opties:

• Een vergunning voor handelen in strijd met het omgevingsplan aanvragen (vergunning voor een omgevingsplanactiviteit
• Een wijziging van het omgevingsplan aanvragen

In het omgevingsplan staat wanneer de gemeente een vergunning voor een omgevingsplanactiviteit kan verlenen.

Een wijziging van het omgevingsplan moet in overeenstemming zijn met de instructieregels uit de provincieverordening. Met andere woorden: de gemeente moet beoordelen of de jachthaven nadelige gevolgen zal hebben voor de 'wezenlijke kenmerken of waarden van het natuurnetwerk'. Zo ja, dan moeten deze nadelige gevolgen worden gecompenseerd.

Verder is de omgevingsvisie relevant voor elke wijziging van het omgevingsplan.

De locatiekeuze kan ook van invloed zijn op de omvang van de geurhinder, de geluidsoverlast en de veiligheidsrisico’s. Hoe verder deze activiteiten van de woonboten plaatsvinden, hoe lager de risico’s. Door het restaurant en de tankgelegenheid verder van de woonboten af te plannen kan de projectontwikkelaar problemen voorkomen.

Bouwen

Voordat er gebouwd kan worden moet de vergunning voor het bouwen in strijd met het omgevingsplan rond zijn.

Het bouwplan van de architect moet worden getoetst aan de technische bouweisen van het Bbl.

De milieuregels

De milieuregels staan met name in het Bal en het omgevingsplan. Het zou kunnen dat de gemeente een goede reden heeft om hier van af te wijken. Denk bijvoorbeeld aan het met extra geluidsvoorschriften verzekeren dat de stilte in het natuurgebied behouden blijft. Dit kan met een maatwerkvoorschrift waarmee de gemeente afwijkt van de geluidsvoorschriften in het omgevingsplan.

Ook kan de gemeente met maatwerk van de regels van het Bal afwijken. Bijvoorbeeld met maatwerkregels in het omgevingsplan voor activiteiten in de buurt van het natuurgebied. Of met specifieke maatwerkvoorschriften die alleen voor de jachthaven gelden.

Bij het opstellen van maatwerkvoorschriften en maatwerkregels kan de gemeente rekening houden met het in de omgevingsvisie neergelegde gemeentebeleid.

Lozingen

Er is geen aansluiting op de riolering. Daarom moeten de gemeente, het waterschap en de projectontwikkelaar gaan nadenken wat er met het afvalwater gaat gebeuren. Waarschijnlijk zal het restaurant op het oppervlaktewater moeten lozen. Er staan lozingsregels in de waterschapsverordening. Het is verstandig om van tevoren al te kijken of het restaurant aan deze regels kan voldoen. Het waterschap toetst de lozingen aan de waterschapsverordening.

Natuur

In het omgevingsplan staat:

'activiteiten in het natuurnetwerk met nadelige gevolgen voor de wezenlijke kenmerken of waarden van het natuurnetwerk worden tijdig gecompenseerd, zodanig dat de kwaliteit, oppervlakte en samenhang van het natuurnetwerk behouden blijven.'

De projectontwikkelaar zal dus onderzoek moeten doen of er sprake is van deze nadelige gevolgen. Als dat zo is moeten de gemeente en projectontwikkelaar samen gaan kijken hoe de compensatie plaats kan vinden.