Casus verplicht projectbesluit

Hoe ziet een projectbesluit er in de praktijk uit? Op deze pagina staat een casus uitgewerkt over een verplicht projectbesluit. Het is een voorbeeld om aan te geven wanneer en hoe het projectbesluit kan worden ingezet. En om de aandachtspunten te beschrijven.

Casus dijkversterking IJmuiden

De dijk rondom het sluizencomplex bij IJmuiden voldoet op onderdelen niet meer aan de toekomstige veiligheidsnormen. Om het Noordzeekanaalgebied ook in de toekomst veilig te houden, is versterking van de dijk nodig. Ook is op delen van de dijk een verbetering van de bekleding nodig.

Inhoud deze pagina

Hoe ziet het gebied eruit?

De dijk bij IJmuiden heeft een lengte van ongeveer 4,2 km. Hierbinnen liggen 4 schutsluizen, 1 gemaal en 1 spuisluis. Op het sluizencomplex bevinden zich bedrijfswoningen en verder vooral bedrijfsgebouwen, bedieningsgebouwen, opslagruimten en straatmeubilair. Het merendeel van de landtongen/schiereilanden is echter onbebouwd en bestaat uit grasland. Op de dijk zijn geen bedrijven gevestigd. Wel is er een bezoekerscentrum.

Specifieke details in het gebied

Over het sluizencomplex loopt een weg met een fietspad/voetpad die een verbinding vormt tussen noord en zuid. De weg en fietspad hebben daarnaast een recreatieve functie. Dit omdat ze over een groot sluizencomplex lopen waar veel te zien is.

Bij de dijkversterking verdient de ruimtelijke kwaliteit aandacht. Juist in de detailleringen van de taluds, het dwarsprofiel met het fietspad/voetpad en de verblijfsplekken voor bezoekers kan winst ten aanzien van ruimtelijke kwaliteit en recreatie worden gehaald. Bovendien is het belangrijk om de nieuwe profileringen van de dijk op een goede, logische en aantrekkelijke manier aan te laten sluiten bij de bestaande situatie. Het is aanbevolen om samen met de gemeente na te denken over duurzaamheid, ruimtelijke kwaliteit en meerwaarde voor de omgeving.

Projectbesluit: verplicht

Om te bepalen of een projectbesluit vereist is, moet eerst duidelijk zijn wie het bevoegd gezag is. De initiatiefnemer die een project wil gaan uitvoeren zoekt dat uit. Die is automatisch bevoegd gezag, aangezien dit het orgaan is dat iets wil. Dit bevoegd gezag zal het projectbesluit ook schrijven.

De dijk is voor een groot deel in beheer bij waterschappen (als secundaire kering).

Alle primaire keringen die in beheer zijn bij de minister van Infrastructuur en Waterstaat staan opgesomd in bijlage II bij het Omgevingsbesluit. Onder 2, sub a van bijlage II staat de verbindende kering IJmuiden. Uit artikel 5.46 lid 1 onder f van de Omgevingswet volgt dat een projectbesluit verplicht is.

Participatie: vroegtijdig betrekken van stakeholders

Op de pagina over het projectbesluit staat dat de initiatiefnemer de stakeholders al vroeg in de projectprocedure betrekt. Belangrijk uitgangspunt van de Omgevingswet is namelijk dat in een vroegtijdig stadium participatie bij een projectbesluit plaatsvindt.

De Omgevingswet stelt geen regels aan de wijze waarop aan het participatieproces invulling wordt gegeven. Wel bepaalt de Omgevingswet dat het bevoegd gezag duidelijk maakt hoe met participatie wordt omgegaan. Dit moet uiterlijk bij de daadwerkelijke start van de verkenning. Aan de inhoud van de kennisgeving zelf wordt een aantal inhoudelijke eisen gesteld. Op grond van artikel 5.47 van de Omgevingswet en artikel 4.2 van het Omgevingsbesluit moet het bevoegd gezag opnemen:

wie worden betrokken
waarover zij worden betrokken
wanneer zij worden betrokken
wat de rol is van het bevoegd gezag en de initiatiefnemer bij het betrekken van deze partijen (indien het bevoegd gezag niet tevens initiatiefnemer is) en
waar aanvullende informatie beschikbaar is

Stakeholders

Zoals uit de omschrijving blijkt heeft dit project veel stakeholders. Naast de beheerder zijn dit onder meer:

Provincie Noord-Holland
Gemeente Velsen (omgevingsplan en vergunningen)
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (beheerder aansluitende waterkering)
Hoogheemraadschap Rijnland (beheerder aansluitende waterkering)
staalproducent
eindgebruiker/beheerder Rijkswaterstaat dienst West Nederland Noord
omwonenden

Participatie – inbreng van de gemeente

Tijdens de participatiefase kunnen alle stakeholders hun wensen kenbaar maken.

In deze casus ligt de focus op de gemeente. De gemeente kan bijvoorbeeld aangeven dat zij gezien de toenemende recreatie de laatste jaren, bredere fietspaden met ledverlichting wil laten aanleggen. En dat ze extra bankjes op het terrein wil plaatsen. Daarnaast heeft de gemeente al langer de wens om een houten uitkijktoren neer te zetten. Iedere bezoeker kan dan het hele gebied overzien en foto's maken van het terrein. Een horecagelegenheid met parkeerplaatsen aan de zuidkant van het complex moet meer toeristen naar het gebied trekken. Fietsers en wandelaars kunnen er terecht voor een kopje koffie. Om dit te realiseren moet een niet meer in gebruik zijnde silo worden gesloopt.

Dit kan het bevoegd gezag allemaal opnemen in het projectbesluit.

Relatie met het omgevingsplan

Naast het projectbesluit is het door de gemeente vastgestelde omgevingsplan van groot belang bij projecten. In het omgevingsplan neemt de gemeente voor het gehele gemeentelijk grondgebied regels over de fysieke leefomgeving op.

Om de wensen binnen dit project mogelijk te maken moet de gemeente aanpassingen doen in het omgevingsplan. Zo zal het bijvoorbeeld de horecagelegenheid met parkeerplaatsen mogelijk moeten maken op de plek van de silo. En de gemeente moet de uitkijktoren inpassen.

Vergunningen

Vaak moeten er activiteiten worden uitgevoerd om het project mogelijk te maken. Het is meestal verboden deze zonder omgevingsvergunning uit te voeren. In afdeling 5.1 (De Omgevingsvergunning) van de Omgevingswet is bepaald voor welke activiteiten een omgevingsvergunning noodzakelijk is.

In de andere voorbeeldcasus, over Palmerswaard, wordt aangetoond welke effecten een projectbesluit heeft voor de benodigde vergunningen.

Wat staat er in het projectbesluit?

Het projectbesluit bestaat uit een aantal artikelen en een toelichting. Hieronder staat een opsomming over waar u als initiatiefnemer onder meer aan moet denken.

Artikelen

In het projectbesluit staat een aantal artikelen dat duidelijk maakt waar het project over gaat. In het vastgestelde projectbesluit staat in elk geval een concrete projectbeschrijving. Hierin staat welke maatregelen en voorzieningen er worden getroffen en gerealiseerd. Zo staat hier uiteraard de nieuwe dijk met bijbehorende normen in beschreven. Maar ook de voorzieningen die door de gemeente zijn aangedragen en die passen binnen het project.

Het kan handig zijn om de tijdelijke maatregelen en voorzieningen in een apart artikel te beschrijven. Dat zou hier kunnen met bijvoorbeeld het (tijdelijke) bouwterrein. Dit maakt het projectbesluit overzichtelijker.

Zoals eerder beschreven omvat het projectbesluit ook artikelen die de regels van het omgevingsplan, als dat nodig is, wijzigen. De exacte wijziging van deze regels kan worden opgenomen in de bijlage bij het projectbesluit. De wijziging kan gaan over het toevoegen, schrappen, wijzigen en vervangen van de regels van het omgevingsplan.

Daarnaast bevat het projectbesluit een weergave van de activiteiten waarvoor het besluit geldt als omgevingsvergunning. In deze casus zijn dat onder meer:

het slopen van de silo
het bouwen van de uitkijktoren
het realiseren van de horecavoorziening met parkeergelegenheid

Het is niet wettelijk verplicht dat een kaart deel uitmaakt van het projectbesluit. Maar het is wel gewenst, omdat daarmee de ontwikkelingen inzichtelijker worden.

Toelichting

Aanleiding en doel

Met alleen artikelen is het niet goed duidelijk te maken wat het project wil bereiken. Daarom kan een toelichting op het projectbesluit niet ontbreken. Een omschrijving van de aanleiding en doel van het project is hiervan een logisch begin. Dat toekomstige veiligheidsnormen het versterken van de dijk noodzakelijk maken, moet hier duidelijk in staan. Ook moet er in het projectbesluit staan dat er van de gelegenheid gebruik wordt gemaakt om het gebied aantrekkelijker te maken voor toerisme.

Wettelijk kader

Ook een weergave van het wettelijke kader krijgt een plek in de toelichting. In deze toelichting op het projectbesluit staat onder meer dat het projectbesluit door de van minister van Infrastructuur en Waterstaat is vastgesteld op grond van artikel 5.44 van de Omgevingswet. En dat op grond van artikel 5.52 van de Omgevingswet het projectbesluit ook over de wijziging gaat van het omgevingsplan van de gemeente.

Projectprocedure

De omschrijving van de projectprocedure is een onderdeel van het projectbesluit. Hieruit blijkt wanneer voor het project de verkenningsfase van start is gegaan. Vervolgens komt aan de orde op welke wijze de verkenning is uitgevoerd. En hoe tijdens deze fase het bevoegd gezag invulling heeft gegeven aan participatie met de omgeving. Zowel burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en andere bestuursorganen.

Rechtsbescherming

Tegen een projectbesluit staat rechtsbescherming open. In het projectbesluit moet daarom ook staan hoe en binnen welke termijn belanghebbenden tegen dit besluit beroep kunnen instellen.

Projectgebied

Het projectbesluit bevat een beschrijving van het gebied waarbinnen het project plaatsvindt. Een schets van de huidige situatie behoort hier ook toe. Dit geeft gelijk de noodzaak van het project weer.

Inwerkingtreding

Het projectbesluit treedt in werking op de dag nadat er 4 weken voorbij zijn. Dit zijn 4 weken na de mededeling over het projectbesluit. Dus als op maandag 15 oktober 2018 een projectbesluit is gemeld waar iemand tegen in beroep kan, dan treedt het dinsdag 13 november in werking.

Geldt het projectbesluit tegelijk als een omgevingsvergunning voor een bepaalde activiteit? Dan mag de activiteit dus niet gelijk na de vaststelling van dit besluit worden uitgevoerd. Er moet nog 4 weken gewacht worden.

Is het nodig de activiteit met spoed uit te voeren? Dan kan het bevoegd gezag in het projectbesluit schrijven dat dit besluit op een eerder tijdstip in werking treedt.

Overige zaken

Vaak zullen voordat een projectbesluit wordt genomen diverse onderzoeken hebben plaatsgevonden. Denk bijvoorbeeld aan geluidsonderzoeken, onderzoeken naar de luchtkwaliteit, archeologisch onderzoek of onderzoeken naar effecten op de bodem. In het projectplan moeten dergelijke onderzoeken zijn opgenomen.

Het bevoegd gezag kan hier ook beschrijven hoe het project bijdraagt aan de maatschappelijke doelen.

Meer informatie

Projectbesluit (overzichtspagina, waar ook een link te vinden is naar de projectprocedure).