Soorten en werking voorbeschermingsregels

Doel voorbeschermingsregels

Voorbeschermingsregels moeten tot doel hebben te voorkomen dat een locatie minder geschikt wordt voor de verwezenlijking van het doel waarvoor de regels in het omgevingsplan of de omgevingsverordening zullen worden gewijzigd. Dit staat in artikel 4.14, lid 3 en volgt uit de artikelen 4.15, lid 3 en 4.16, lid 4 in samenhang met artikel 4.14, lid 3, van de Omgevingswet.

Voorbereidingsbesluit wijzigt omgevingsplan of omgevingsverordening met voorbeschermingsregels

Het voorbereidingsbesluit wijzigt het omgevingsplan of de omgevingsverordening. Dit doet het door voorbeschermingsregels toe te voegen aan het omgevingsplan of de omgevingsverordening. Zie artikel 4.14, lid 2, artikel 4.15, lid 2 en artikel 4.16, lid 3 Omgevingswet.

Soorten voorbeschermingsregels

Artikel 4.14, lid 3 van de Omgevingswet bepaalt welke soorten regels voorbeschermingsregels kunnen zijn:

1. een verbod, een verbod om zonder voorafgaande melding of een verbod om zonder omgevingsvergunning bij die regels aangewezen activiteiten te verrichten die het omgevingsplan of de omgevingsverordening toestaat, maar die nog niet plaatsvinden;
2. de aanwijzing van onderwerpen waarvoor het bevoegd gezag maatwerkvoorschriften kan stellen of voorschriften aan een omgevingsvergunning kan verbinden;
3. de aanwijzing van bestuursorganen of andere instanties die in de gelegenheid worden gesteld om aan het bevoegd gezag advies uit te brengen over een aanvraag om een besluit op grond van voorbeschermingsregels als bedoeld onder a of b;
4. het buiten toepassing verklaren van in het omgevingsplan of de omgevingsverordening gestelde regels die in strijd zijn met voorbeschermingsregels als bedoeld onder a of b.

Voorbeschermingsregels vergunningenstelsel

De bevoegdheid tot het stellen van voorbeschermingsregels met een vergunningenstelsel (artikel 4.14, lid 3, onder a van de Omgevingswet) omvat ook de bevoegdheid tot het stellen van:

• beoordelingsregels
• regels over aan de vergunning te verbinden voorschriften
• aanvraagvereisten

Voorbeschermingsregels kunnen in een nieuwe vergunningplicht voorzien. Ook kunnen zij voor een bestaande vergunningplicht afwijkende of extra beoordelingsregels, regels over aan de vergunning te verbinden voorschriften en aanvraagvereisten bevatten. Een  voorbeschermingsregel over de vergunningvoorschriften, kan bepalen dat de vergunde activiteit alleen verricht mag worden, nadat het bevoegd gezag is geïnformeerd over de wijze waarop aan de vergunning verbonden voorschriften zijn uitgevoerd.

Wat kunt u met voorbeschermingsregels

Toevoegen regels en buiten werking stellen regels

De voorbeschermingsregels kunnen inhouden:

• het toevoegen van nieuwe regels (met een beperking, bijvoorbeeld een verbod of een vergunning- of meldingsplicht)
• het buiten werking stellen van een regel (bijvoorbeeld het niet langer gelden van een regel waarmee de overheid een bouwmogelijkheid biedt).

Mogelijk maken nieuwe activiteiten niet toegestaan

Een voorbereidingsbesluit kan alleen door het omgevingsplan of de omgevingsverordening toegelaten activiteiten verbieden. Of bepaalde activiteiten aan beperkingen onderwerpen. Met een voorbereidingsbesluit kan de overheid geen nieuwe activiteiten mogelijk maken.

Voorbeschermingsregels eerbiedigen bestaand gebruik en bestaande bouwwerken

Voorbeschermingsregels mogen alleen beperkingen opleggen aan activiteiten die het omgevingsplan of de omgevingsverordening toelaat, maar die nog niet plaatsvinden. Een voorbereidingsbesluit moet bestaand gebruik en bestaande bouwwerken dus eerbiedigen.

Voorbeschermingsregels over bouw- en aanlegactiviteiten

Als gevolg van de ‘knip’ tussen de technische bouwactiviteit en de omgevingsplanactiviteit voor het bouwen bevat het omgevingsplan de locatieafhankelijke regels over het bouwen en in stand houden van bouwwerken. Ook regelt het omgevingsplan of in verband met die regels een voorafgaande toetsing in het kader van een vergunning nodig is.

Voorbeschermingsregels kunnen bijvoorbeeld tot gevolg hebben dat geen gebruik meer mag worden gemaakt van bouwmogelijkheden die een omgevingsplan biedt. Ook kan bijvoorbeeld bepaald worden dat er in het omgevingsplan alsnog een vergunningplicht voor bouwwerken gaat gelden. Deze vergunningplicht kan tot gevolg hebben dat, als het bevoegd gezag de vergunningaanvraag afwijst, de initiatiefnemer het bouwwerk niet mag bouwen.

Geen aanhoudingsplicht voor bouw- en aanlegvergunningen meer

Door deze nieuwe systematiek is er bij voorbereidingsbescherming geen aanhoudingsplicht meer voor bouw- en aanlegvergunningen. Dat is anders dan onder de Wet ruimtelijke ordening en Wet algemene bepalingen omgevingsrecht het geval was. De Omgevingswet vervangt de aanhoudingsplicht dus door de mogelijkheid tot het stellen van voorbeschermingsregels over bouw- en aanlegactiviteiten.

Doorwerking voorbeschermingsregels bij aanvraag omgevingsvergunning omgevingsplanactiviteit

Aanvraag binnenplanse omgevingsplanactiviteit

Het bevoegd gezag verleent een omgevingsvergunning voor een binnenplanse omgevingsplanactiviteit als de activiteit niet in strijd is met de regels in het omgevingsplan over het verlenen van de omgevingsvergunning (artikel 8.0a, lid 1 Besluit kwaliteit leefomgeving). Deze beoordeling omvat ook een toets aan de voorbeschermingsregels in het omgevingsplan over het verlenen of weigeren van de vergunning.

Toetsing aanvraag buitenplanse omgevingsplanactiviteit aan voorbeschermingsregels

Het bevoegd gezag kan een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit alleen verlenen met het oog op een evenwichtige toedeling van functies aan locaties (artikel 8.0a, lid 2 Besluit kwaliteit leefomgeving). Het bevoegd gezag toetst hierbij ook aan de voorbeschermingsregels in het omgevingsplan. Het bevoegd gezag moet de omgevingsvergunning voor de buitenplanse omgevingsplanactiviteit weigeren als de omgevingsplanactiviteit betrekking heeft op een voorbeschermingsregel in het omgevingsplan. Dit volgt uit lid 2, onder b, van de artikelen 8.0b, 8.0c en 8.0d van het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl).

Opschorten beslistermijn

Blijkt bij beoordeling van de aanvraag dat voorbeschermingsregels de (bouw)ontwikkeling tegenhouden, maar dat deze na wijziging van het omgevingsplan mogelijk of waarschijnlijk wel is toe te staan? Dan kan het bevoegd gezag de beslistermijn voor de aangevraagde omgevingsvergunning opschorten. Hiervoor is wel de instemming van de aanvrager nodig (artikel 4:15, lid 2 Awb).

Meer informatie:

Meer informatie over het voorbereidingsbesluit is te vinden op de volgende pagina's:

• Kenmerken voorbereidingsbesluit
• Voorbeschermingsregels in het omgevingsplan
• Voorbeschermingsregels in de omgevingsverordening
• Procedure, bekendmaking en rechtsbescherming voorbereidingsbesluit
• Op welk moment een voorbereidingsbesluit nemen
• Vervallen, wijzigen of een nieuw voorbereidingsbesluit
• Voorbereidingsbesluit: wat er verandert
• Voorbereidingsbesluit: overgangsrecht