Inhoudelijke regels water gesloten bodemenergiesysteem (paragraaf 4.111 Bal)

Voor een gesloten bodemenergiesysteem gelden regels over water uit paragraaf 4.111 van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup). Er wordt een vloeistof geleid door in de grond aangelegde leidingen om zo aan de bodem warmte of koude te onttrekken. Deze vloeistof kan worden gebruikt voor de verwarming of koeling van bouwwerken. Bij de aanleg komt afvalwater vrij. De voorkeursroute voor het lozen van dit afvalwater is het vuilwaterriool of de bodem.

Op deze pagina

Wanneer de regels van toepassing zijn

In hoofdstuk 3 en 4 van het Bal staat of de regels van toepassing zijn. De regels gelden als:

de activiteit onder het toepassingsbereik van paragraaf 4.111 valt, en
de activiteit valt onder paragraaf 3.2.6 Bodemenergiesysteem.

Hoe het afvalwater bij deze activiteit ontstaat

Bij de aanleg van een gesloten bodemenergiesysteem worden eerst boorgaten in de bodem gemaakt. Daarbij komt afvalwater vrij.

Boren

Bij het boren wordt boorspoelwater gebruikt, ook wel werkwater genoemd. Dit bestaat uit leidingwater waaraan boorspoeladditieven zijn toegevoegd. In de toelichting op het Besluit activiteiten leefomgeving staat per abuis dat het spoelwater ook kan bestaan uit oppervlaktewater. Maar het gaat dus alleen om leidingwater. De boorspoeladditieven die worden toegevoegd zijn nodig om het water viskeus (dik) te houden. De boorspoeladditieven zijn ontwikkeld in de drinkwatersector. Het gaat om boorspoeladditieven als:

Bentoniet -> Dit is een soort van zeer fijne klei, waardoor het slecht bezinkt en een hardnekkige troebeling veroorzaakt bij een lozing.
Polymeren, waaronder carboxymethylcellulose (CMC), polyanionic cellulose (PAC) en Antisol (een merknaam) -> Deze bestaan uit cellulosederivaten en zijn goed biologisch afbreekbaar.

Bij het boren en tijdens het inbouwen van de bronnen, wordt een beperkte hoeveelheid water geloosd. Het gaat om zo’n 5 tot 10 m³ per boorgat. Dit afvalwater bevat biologisch goed afbreekbare, zuurstofbindende cellulosederivaten en onopgeloste stoffen in de vorm van gronddeeltjes en bentoniet.

Ontwikkelen en onderhouden van de bron

Bij een gesloten bodemenergiesysteem is het niet nodig om een 'bron' te ontwikkelen. Ook is het niet nodig om de bron te onderhouden. Er komt dus géén gebiedseigen grondwater als afvalwater vrij. Alleen als een systeem wordt afgesloten, moet de vloeistof die in het gesloten bodemenergiesysteem zit, worden afgevoerd.

Lozingsroutes

De voorgeschreven lozingsroutes voor spoelwater afkomstig van het aanleggen van een gesloten bodemenergiesysteem zijn lozen in een vuilwaterriool of op of in de bodem. Dat staat in artikel 4.1140 van het Bal. Voor deze lozingsroutes gelden geen specifieke emissiegrenswaarden.

Lozen in de bodem is bijvoorbeeld aan de orde bij de aanleg van nieuwbouwwijken waar nog geen werkend vuilwaterriool beschikbaar is. Boorspoelwater afkomstig van een gesloten bodemenergiesysteem kan dan worden verspreid over de bodem. Het moet daarbij wel gaan om een stuk van voldoende grootte, dat met dammetjes en dijkjes is omgeven. Na verspreiding sijpelt het afvalwater in de bodem. De vaste bestanddelen blijven daarbij op de bodem achter. Omdat dit vooral bentoniet is, heeft dit geen nadelige milieueffecten.

De gemeente of het waterschap kan bij maatwerkvoorschrift of vergunningvoorschrift een andere lozingsroute toestaan. In dat geval mag het afvalwater ook via die andere route worden geloosd. Zie voor meer informatie over alternatieve lozingsroutes bij maatwerkvoorschrift of vergunningvoorschrift de pagina Uitleg van de algemene systematiek van lozen in decentrale regels en voorschriften.

Controleaspecten

Bij het controleren van de regels en voorschriften is het belangrijk om een aantal aspecten goed in beeld te hebben. Informatie daarover vindt u op de pagina Controleaspecten bij regels en voorschriften voor afvalwater.

Overgangsrecht

De algemene regels over water uit paragraaf 4.111 Bal zijn niet van toepassing op gesloten bodemenergiesystemen die zijn aangelegd voor 1 juli 2013.

Andere inhoudelijke regels

Naast regels over water gelden ook andere regels. Deze staan op de pagina Inhoudelijke regels gesloten bodemenergiesystemen.

Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)

Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) is één van de 4 algemene maatregelen van bestuur (AMvB's) onder de Omgevingswet. Het Bal bevat regels van het Rijk over activiteiten in de fysieke leefomgeving.