Gevolgen van 'Nevele' voor activiteiten anders dan windturbineparken
Bij het in kaart brengen van de mogelijke andere gevolgen van de Raad van State uitspraak van 30 juni 2021 over een windpark en de daaropvolgende jurisprudentie, werkt een interbestuurlijk samenwerkingsverband samen aan vervolgacties.
Onderzoek naar andere gevolgen
De Raad van State (RvS) uitspraak van 30 juni 2021 ligt in het verlengde van een uitspraak van het Europese hof, het 'Nevele arrest'. De rechtspraak van het EU-Hof en de RvS over algemene milieuregels en de Richtlijn strategische milieu beoordeling (smb-richtlijn) gaat tot nu toe alleen over algemene milieuregels voor windturbines.
Eerste inventarisatie
Uit de jurisprudentie is niet direct af te leiden voor welke andere milieuregels een milieueffectrapportage traject (mer) moet worden doorlopen. Daarom heeft het Rijk onderzocht welke milieuregels vergelijkbaar zijn met die voor windparken. Vervolgens heeft het Rijk nagegaan of deze regels in aanmerking komen voor het uit voorzorg maken van een milieueffectrapport (MER). Hierbij wordt aandacht besteed aan de punten die genoemd worden in de jurisprudentie van het EU-Hof en de Raad van State over de smb-richtlijn.
Het kan gaan om direct werkende regels van het Rijk, maar ook om instructieregels Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) en ´decentrale´ regels van gemeenten, provincies en waterschappen.
Samenwerkingsverband
Bij het in kaart brengen van de gevolgen, werken de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) samen met andere ministeries en ondersteund door Rijkswaterstaat. Ook werkt het Rijk samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW).
Milieueffectrapportage verplichting algemeen
Voor het opstellen of wijzigen van plannen of programma's die kaderstellend zijn voor m.e.r.(-beoordelings)plichtige projecten, moet een milieueffectrapportage worden doorlopen (plan-mer). De verplichting vloeit voort uit de smb-richtlijn en geldt onder andere voor het omgevingsplan Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup).
Algemene milieuregels op rijksniveau
De bestaande jurisprudentie en kennis geeft geen eenduidig uitsluitsel over welke algemene milieuregels van het Rijk een plan-mer-plicht geldt. Voor wijziging van algemene milieuregels of nieuwe algemene milieuregels beoordelen beleidsmedewerkers en wetgevingsjuristen per geval of een mer-plicht mogelijk aan de orde is.
Het doorlopen van een milieueffectrapportage voor algemene milieuregels van het Rijk, wordt meegenomen in de reguliere wijzigingstrajecten van regelgeving. Zoals wijzigingen die plaatsvinden naar aanleiding van nieuwe wetenschappelijke inzichten of maatschappelijke ontwikkelingen.
Milieuregels in de bruidsschat
Afgesproken is dat het Rijk de verantwoordelijkheid blijft nemen voor de milieuregels in de bruidsschat. Dat heeft tot de bestuurlijke afspraak geleid dat het Rijk, samen met VNG, UvW en IPO een plan-mer uitvoert voor de milieuregels in de bruidsschat.
Om een plan-mer te kunnen uitvoeren is een kaderstellend plan of programma nodig. Daarom is de plan-mer gekoppeld aan een nieuw programma ´Milieuregels Bruidsschat Omgevingswet’. Dit is een vrijwillig programma onder de Omgevingswet. Het programma Bruidsschat geeft de beleidsachtergrond en een inhoudelijke analyse van de te onderzoeken milieuregels in de bruidsschat. De plan-mer beschrijft de milieueffecten en benoemt alternatieven voor het omzetten van deze regels naar het nieuwe deel van het omgevingsplan of de waterschapsverordening, of het terughalen van decentrale regels naar rijksregels.
Milieuregels in decentrale regels
Ook bij andere decentrale milieuregels dan de bruidsschat speelt naar aanleiding van het Nevele-arrest de vraag wanneer een plan-mer vereist is.
Uit de “Nevele jurisprudentie”, de definitie van de smb-richtlijn, artikel 16.34, tweede lid en de afdeling 2.2 van de Omgevingswet, blijkt het volgende. Het omgevingsplan, de waterschapsverordening en de omgevingsverordening, en de wijzigingen daarvan zijn plannen en programma’s als bedoeld in artikel 2, onder a, van de smb-richtlijn.
Het Rijk, VNG, IPO en UvW hebben een handreiking opgesteld waarin hier uitgebreid op wordt ingegaan.
Meer informatie
Begrip: Instructieregel
De instructieregel is een bindende regel voor bestuursorganen over:
- de uitvoering van bepaalde taken, of
- de inhoud of motivering van bepaalde besluiten (bijvoorbeeld programma's, omgevingsplannen, waterschapsverordeningen, omgevingsverordeningen, maatwerkvoorschriften, projectbesluiten)
Lees meer over de instructieregel.
Begrip: Omgevingsplan
Het omgevingsplan bevat alle regels over de fysieke leefomgeving die de gemeente stelt binnen haar grondgebied. Per gemeente is er 1 omgevingsplan.
Lees meer over het omgevingsplan.