Toelichting uitspraak Raad van State uitbreiding windpark Delfzijl Zuid

Op deze pagina

• Inhoud van de uitspraak Raad van State Windpark Delfzijl Zuid
• Gevolgen voor parken, niet losse windturbines
• Uitgebreidere weergave van de uitspraak
• Brief aan Tweede Kamer
• Vervolg voor windpark Delfzijl Zuid
• Relevante uitspraken Raad van State
• Meer informatie over de gevolgen van de uitspraak

Inhoud uitspraak Raad van State Windpark Delfzijl Zuid

In de uitspraak van de Raad van State over het windturbinepark Delfzijl Zuid oordeelde de Raad van State dat de algemene Rijksregels voor windturbines in het Activiteitenbesluit milieubeheer en de Activiteitenregeling milieubeheer buiten toepassing moesten worden gelaten.

Voor deze Rijksregels en de hierin opgenomen normen, was namelijk niet de juiste procedure gevolgd. De rijksregels zijn wel gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar de milieugevolgen. Maar volgens een Europese richtlijn (de SMB-richtlijn) had een milieueffectrapport (MER) moeten worden gemaakt.

De RvS komt hiermee terug op een uitspraak uit 2019. Toen oordeelde zij dat voor dezelfde rijksregels geen milieueffectrapport (MER) hoefde te worden gemaakt. Dit is het gevolg van een nieuw arrest van het Europese Hof van Justitie.

Zie ook de toelichting van de RvS op de uitspraak.

Gevolgen voor nieuwe windturbineparken, niet voor losse windturbines of bestaande parken

De uitspraak heeft géén gevolgen voor 1 of 2 losse windturbines. Daarvoor bleven de regels in het Activiteitenbesluit gelden.

Maar voor windturbineparken konden de rijksregels niet meer worden toegepast, totdat een MER is gemaakt over rijksregels voor windturbineparken. Overheden zullen tot die tijd voor nieuwe windturbineparken zelf moeten afwegen welk milieubeschermingsniveau zij aanvaardbaar vinden.

Bestaande parken

Bestaande windturbineparken mochten na de uitspraak blijven draaien. Onherroepelijke omgevingsvergunningen en bestemmingsplannen bleven geldig. Zie in dit verband ook de toelichting van de RvS op de uitspraak. Voor bestaande windparken is dit sinds juli 2022 vastgelegd in een overbruggingsregeling.

Overbruggingsregeling

De overbruggingsregeling stelt voor nieuwe parken zowel de regels in het Activiteitenbesluit als die onder Omgevingswet buiten werking voor nieuwe windparken. Ook zorgde de regeling ervoor dat bepaalde eisen alleen nog gelden voor 1 of 2 windturbines.

Nieuwe windparken

Burgers worden ook zonder (nieuwe) regels voor nieuwe windparken nog steeds beschermd tegen hinder. Windturbine-exploitanten moeten nadelige gevolgen voor het milieu tot een aanvaardbaar milieubeschermingsniveau beperken. Zij moeten zich houden aan de wettelijke zorgplicht, de omgevingsvergunning en het omgevingsplan (en tot 1-1-2024 aan het bestemmingsplan).

Uitgebreidere weergave van de uitspraak

Op 30 juni 2021 heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling) uitspraak gedaan over beroepen tegen de besluiten voor Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding 2020 (ECLI:NL:RVS:2021:1395).

In deze uitspraak oordeelt de Afdeling dat voor de algemene regels voor windturbines in paragraaf 3.2.3 van het Activiteitenbesluit milieubeheer en paragraaf 3.2.3 van de Activiteitenregeling milieubeheer een milieueffectrapport (MER) had moeten worden gemaakt volgens de Richtlijn 2001/42/EG van het Europees Parlement en de Raad van 27 juni 2001 over de beoordeling van de gevolgen voor het milieu van bepaalde plannen en programma's (hierna: smb-richtlijn).

Omdat dat niet is gebeurd geeft de Afdeling aan dat de windturbinebepalingen in die zaak niet gebruikt mochten worden. Bij die besluitvorming over het windturbinepark kon daarom niet worden uitgegaan van de veronderstelling dat het windturbinepark zich heeft te houden aan de regels in het Activiteitenbesluit.

Dit heeft ook gevolgen voor besluitvorming over andere windturbineparken.

Voor inrichtingen type B met 1 of 2 windturbines bleven de regels in het Activiteitenbesluit nog wel gelden. Dit zijn geen windturbineparken (zoals gedefinieerd in Besluit milieueffectrapportage), zodat hiervoor niet (hoeft te worden beoordeeld of) een milieueffectrapport (MER) moet worden uitgevoerd (zie ook Interpretation of definitions of project categories of annex I en II of the EIA Directive). De smb-richtlijn geldt namelijk alleen voor windturbineparken en niet voor 1 of 2 losse windturbines.

Zie in dit verband overweging 18.1 van de uitspraak:

Van algehele onverbindendheid van de betrokken bepalingen kan geen sprake zijn, omdat deze bepalingen ook van toepassing zijn op windturbineprojecten die niet vallen onder bijlage II van de Mer-richtlijn onder i van punt 3, waarnaar artikel 3, lid 2, onder a, van de smb-richtlijn verwijst. In punt 3 gaat het namelijk om windturbineparken en niet alle windturbineprojecten zijn windturbineparken.

Het ontbreken van een MER voor de Rijksregels van het Activiteitenbesluit en de Activiteitenregeling, betekende niet dat toestemmingen voor nieuwe windparken of uitbreidingen van bestaande windturbineparken niet meer mogelijk waren en zijn.

Het bevoegd gezag was namelijk niet verplicht om bij het verlenen van omgevingsvergunningen of het vaststellen van een bestemmingsplan aansluiting te zoeken bij de Activiteitenbesluit regels, zoals tot de datum van de uitspraak gebruikelijk was.

Dit was toen logisch omdat er nog geen tekortkomingen bij de totstandkoming van die regels waren gesignaleerd. Deze werkwijze was volgens de toenmalige jurisprudentie toegestaan.

Het bevoegd gezag moet beoordelen of een windturbinepark kan worden vergund. Door de uitspraak kan het bevoegd gezag voor deze beoordeling niet meer aansluiten bij de regels in het Activiteitenbesluit, of bij de vergelijkbare regels in het Besluit activiteiten leefomgeving. Het bevoegd gezag moet de beoordeling en het daarop gebaseerde besluit nu voorzien van een actuele, deugdelijke, op zichzelf staande en op de aan de orde zijnde situatie toegesneden motivering.

Lees elders meer over de gevolgen van de RvS uitspraak per situatie met windturbines.

Brief aan Tweede Kamer

De staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat heeft mede namens de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) de Tweede Kamer geïnformeerd over de directe gevolgen van deze uitspraak in de Kamerbrief van 6 juli 2021.

Vervolg voor windpark Delfzijl Zuid

De gemeente en de provincie hebben naar aanleiding van de uitspraak eigen normen gesteld in december 2021. In een nieuwe zaak heeft de Raad van State hierover op 12 april 2023 een uitspraak gedaan. Daarmee is het bestemmingsplan ‘Wijziging Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding 2020’ van de gemeente Eemsdelta en de bijbehorende omgevingsvergunning van de provincie Groningen definitief geworden. Het was de eerste keer dat de Afdeling bestuursrechtspraak gemeentelijke en provinciale normen voor geluid, schaduw en veiligheid voor een windpark beoordeelde.

Relevante uitspraken Raad van State

• Uitspraak 30 juni 2021 over windpark Delfzijl Zuid
• Toelichting Raad van State op de 2021 Delfzijl uitspraak
• Uitspraak over windpark Goyerbrug Houten
• Uitspraak over windpark Elzenburg - De Geer Oss
• Uitspraak over rijksinpassingsplan Windpark Zeewolde
• 2023 uitspraak over windpark Delfzijl Zuid
• 2023 uitspraak over windpark Karolinapolder

Meer informatie

Alle relevante informatie over de uitspraak van 30 juni 2021 voor het bevoegd gezag en initiatiefnemers hebben we verzameld op de pagina's Gevolgen van het Nevele-arrest.