Overgangsrecht lopende handhavingsprocedures

Overgangsrecht handhavingsprocedures algemeen

Het overgangsrecht voor handhavingsprocedures komt er op neer dat het oude recht van toepassing is op een handhavingsactie die is gestart vóór 1 januari 2024. Het oude recht is dus van toepassing als:

• het bevoegd gezag vóór 1 januari een handhavingsbesluit heeft genomen
• het bevoegd gezag vóór 1 januari een belanghebbende heeft gevraagd een zienswijze te geven op grond van artikel 4:8 van de Algemene wet bestuursrecht
• iemand vóór 1 januari een verzoek tot handhaving heeft gedaan

Het hangt af van het tijdstip van het nemen van het sanctiebesluit welk overgangsrecht van toepassing is en tot wel moment. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft het overgangsrecht samengevat in een handig stroomschema (pdf, 39 kB).

Sanctiebesluit na 1 januari 2024

Wanneer het bevoegd gezag na 1 januari 2024 een sanctiebesluit heeft genomen dat onder het overgangsrecht valt (zie het stroomschema), dan geldt het volgende:

• Het oude recht is van toepassing tot het sanctiebesluit onherroepelijk is.
• Het overgangsrecht geldt alleen als er op grond van het nieuwe recht nog steeds sprake is van dezelfde overtreding.
• Het overgangsrecht staat in de artikelen 4.3 (besluit op aanvraag) en 4.5 (ambtshalve besluit).

Sanctiebesluit vóór 1 januari 2024

Artikel 4.23 van de Invoeringswet Omgevingswet regelt het overgangsrecht voor de gevallen waarin het bevoegd gezag vóór 1 januari 2024 een sanctiebesluit heeft genomen. De inhoud van artikel 4.23 komt neer op het volgende:

Last onder dwangsom

Als het bevoegd gezag een last onder dwangsom heeft opgelegd vóór de inwerkingtreding van de Omgevingswet, dan blijft het oude recht van toepassing tot:

• de last volledig is uitgevoerd,
• de dwangsom volledig is verbeurd Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) en betaald, of
• de last is opgeheven

Dit staat in artikel 4.23, lid 1, onder c, van de Invoeringswet Omgevingswet.

Last onder bestuursdwang

Als het bevoegd gezag een last onder bestuursdwang heeft opgelegd vóór de inwerkingtreding van de Omgevingswet, dan blijft het oude recht van toepassing tot:

• de last onherroepelijk is geworden en volledig is uitgevoerd, of
• de last is ingetrokken, of is komen te vervallen

Dit volgt uit artikel 4.23, lid 1, onder a en b, van de Invoeringswet Omgevingswet.

Bestuurlijke boete

Als het bevoegd gezag een bestuurlijke boete heeft opgelegd vóór de inwerkingtreding van de Omgevingswet, dan blijft het oude recht van toepassing tot:

• de boete onherroepelijk is geworden en volledig is betaald, of
• de boete is ingetrokken, of is komen te vervallen

Dit volgt uit artikel 4.23, lid 1, onder a en b, van de Invoeringswet Omgevingswet.

Besluit intrekken vergunning

Als het bevoegd gezag een vergunning geheel of gedeeltelijk heeft ingetrokken vóór de inwerkingtreding van de Omgevingswet, dan blijft het oude recht van toepassing tot het besluit tot intrekking:

• onherroepelijk is geworden, of
• is ingetrokken, of is komen te vervallen

Dit volgt uit artikel 4.23, lid 1, onder a en b, van de Invoeringswet Omgevingswet.

Situaties waarvoor het overgangsrecht geldt

Artikel 4.22 van de Invoeringswet Omgevingswet bepaalt wanneer het overgangsrecht geldt.

Het overgangsrecht geldt voor de bestuurlijke sanctiebesluiten die zijn ingezet voor de handhaving van:

• de regels uit de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo)
• de Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden
• artikel 92a en artikel 120 van de Woningwet als het gaat om regels over de energieprestatie van gebouwen

Het overgangsrecht geldt ook voor de handhaving van regels uit de volgende wetten, als in die wet is bepaald dat hoofdstuk 5 van de Wabo van toepassing is:

• Kernenergiewet
• Monumentenwet 1988, voor zever deze van kracht is volgens artikel 9.1 van de Erfgoedwet
• Ontgrondingenwet
• Waterwet
• Wet bescherming Antarctica
• Wet bodembescherming
• Wet geluidhinder
• Wet inzake de luchtverontreiniging
• Wet milieubeheer
• Wet natuurbescherming
• Wet ruimtelijke ordening
• Woningwet

Verder geldt het overgangsrecht voor de handhaving van regels uit delen van de volgende wetten die bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet vervallen:

• Mijnbouwwet
• Spoorwegwet
• Wet beheer rijkswaterstaatswerken
• Wet lokaal spoor
• Wet luchtvaart

Tenslotte geldt het overgangsrecht voor de handhaving van een gedoogplicht uit:

• artikel 7, lid 1, onder b, Drinkwaterwet
• artikel 20, lid 1, Elektriciteitswet
• artikel 39a, Gaswet
• artikel 23, lid 1, Uitvoeringswet Nederlands-Duits Grensverdrag
• artikel 38, Warmtewet
• artikelen 9 en 10, Waterstaatswet