Houtstook: de Stookwijzer
De Stookwijzer geeft advies over wanneer mensen beter geen houtvuur kunnen maken. Dit is afhankelijk van de windkracht (schaal van Beaufort) en de luchtkwaliteit.
De Stookwijzer kan helpen om overlast voor de omgeving te beperken als u de adviezen van de Stookwijzer opvolgt. Op deze pagina staat hoe de adviezen van de Stookwijzer tot stand komen, hoe u een overlastmelding doet en wat de rol is van gemeenten en het RIVM.
Op deze pagina
- Waar vind ik de Stookwijzer?
- Waarom is er een Stookwijzer?
- Hoe werkt de Stookwijzer?
- Rol van gemeenten
- Rol RIVM
- Stookalert voorlopig stopgezet
- Meer informatie over houtstook en de Stookwijzer
Waar vindt u de Stookwijzer?
De Stookwijzer (verwijst naar een andere website) is een pagina binnen de Atlas Leefomgeving. De tool geeft op postcodeniveau (4 cijfers) advies aan iemand die de kachel, open haard, tuinkachel, vuurkorf of barbecue wil aansteken.
Iedereen kan op elk moment van de dag de Stookwijzer raadplegen via www.atlasleefomgeving.nl/stookwijzer (verwijst naar een andere website) of via Stookwijzer.nu (verwijst naar een andere website). De tool Stookwijzer kunt u ook installeren als applicatie op uw telefoon of computer. U vindt deze niet in de appstore, maar op de website van de Stookwijzer. Via deze webapp kunt u instellen om een melding te ontvangen wanneer er in de omgeving code rood geldt.
Waarom is er een Stookwijzer?
Particuliere houtstook leidt tot negatieve gezondheidseffecten door de uitstoot van stoffen naar de lucht en kan overlast geven voor omwonenden. Bij bepaalde weersomstandigheden is er al veel fijnstof in de lucht of blijft rook langer hangen. In dat geval adviseert de Stookwijzer om het houtvuur uit te laten. Helemaal geen hout stoken, is het beste voor een gezonde leefomgeving. Daarom is code groen bewust niet opgenomen in de Stookwijzer.
Gemeenten en provincies kunnen de Stookwijzer gebruiken om hun burgers te informeren. En zo te zorgen voor minder overlast en negatieve gezondheidseffecten. Sommige gemeenten hebben ervoor gekozen om houtstook te verbieden bij code oranje of rood.
Hoe werkt de Stookwijzer?
De Stookwijzer combineert de windkracht (schaal van Beaufort) met de mate van luchtverontreiniging (luchtkwaliteitsindex (verwijst naar een andere website)), om tot een advies (geel, oranje, rood) te komen voor een postcodegebied.
Windkracht 2 of minder
De Stookwijzer moet bijdragen aan het verminderen van overlast door houtrook. Uit RIVM-onderzoek (verwijst naar een andere website) blijkt dat meer dan de helft van de overlastmeldingen wordt gedaan bij een windkracht van 2 of minder. Daarom geeft de Stookwijzer code rood als er sprake is van een windkracht 2 of lager binnen een postcodegebied. De gemiddelde windkracht per tijdsblok van zes uur wordt, voor elke locatie in Nederland, berekend op basis van berekeningen van het KNMI.
Luchtkwaliteitsindex
Als het harder waait dan windkracht 2 kijkt de Stookwijzer ook naar de luchtkwaliteit, gebaseerd op de luchtkwaliteitsindex voor PM2,5 (LKI-PM2,5). Die LKI wordt berekend voor elk uur van de dag en voor heel Nederland en geeft aan hoe de luchtkwaliteit op dat moment is in Nederland. Hoe lager de LKI, hoe beter de luchtkwaliteit. Per tijdsblok van zes uur wordt de gemiddelde LKI-waarde berekend.
Verwachtingen op basis van berekeningen
Voor tijdblokken van zes uur berekent de Stookwijzer de gemiddelde windkracht en luchtkwaliteit. De tijdsblokken waarvoor de Stookwijzer de adviezen berekend zijn:
- 04.00 - 10.00 uur
- 10.00 - 16.00 uur
- 16.00 - 22.00 uur
- 22.00 - 04.00 uur
Een advies op de Stookwijzer kan tot uiterlijk 6 uur vóór de start van een nieuw tijdsblok nog veranderen. Het advies voor het huidige tijdsblok én het eerstvolgende tijdsblok ligt vast. Zo weet je als gebruiker op tijd of het verantwoord is om hout te stoken.
De stookwijzer berekent een verwachting tot 24 uur vooruit
Omdat de Stookwijzer is gebaseerd op modelberekeningen, kan de LKI of de windkracht die de Stookwijzer toont soms afwijken van de actuele metingen en lokale windkracht.
Code | Advies | Situatie postcodegebied |
---|---|---|
Geel | Let op: stoken zorgt voor overlast en luchtverontreiniging. | Windkracht is 3 of hoger en de LKI-PM2,5 geeft een waarde van 3 of minder |
Oranje | Het is beter nu geen hout te stoken | Windkracht is 3 of hoger en de LKI-PM2,5 geeft een waarde van 4,5 of 6 |
Rood | Stook geen hout | Windkracht is 2 of lager, of de LKI-PM2,5 geeft een waarde van 7 of hoger |
Overlastmeldingen via de Stookwijzer
Via de Stookwijzer kunnen bewoners die last hebben van rook, dat melden. Meldingen van inwoners van een gemeente die aangesloten is bij de Stookwijzer, worden automatisch doorgezet naar die gemeente. De gegevens die terechtkomen bij de gemeente zijn een e-mailadres en naam. Zij gaan hier conform de AVG-richtlijnen mee om zodat de privacy van mensen wordt beschermd. Deze persoonsgegevens worden niet gedeeld met het RIVM. Het RIVM houdt op postcodeniveau een database bij met overlastmeldingen. Hierin zijn geen persoonsgegevens opgenomen.
Rol van gemeenten
Gemeenten en provincies kunnen hun inwoners wijzen op de Stookwijzer. Vrijwel alle gemeenten die deelnemen aan het Schone Lucht Akkoord (verwijst naar een andere website) (SLA) zijn ook aangesloten bij de Stookwijzer. Maar ook gemeenten die geen SLA-deelnemer zijn, kunnen meldingen ontvangen uit hun gemeente. Hiervoor moet een gemeente zich eerst aanmelden via schoneluchtakkoord@minienw.nl. Zo houden ook deze gemeenten zicht op overlast en klachten en kunnen ze actie ondernemen bij herhaalde overlast.
Rol RIVM
De Stookwijzer is onderdeel van de Atlas Leefomgeving en wordt beheerd door het RIVM. Het RIVM geeft advies over de Stookwijzer en communiceert over deze tool. Vragen via de helpdesk van de Stookwijzer komen bij het RIVM terecht. Het RIVM behandelt geen vragen over individuele meldingen als er sprake is van overlast door houtstook. Dergelijke meldingen kunt u doen bij uw gemeente.
Stookalert voorlopig stopgezet
Een ander instrument om overlast door houtstook te verminderen, was het stookalert. Het stookalert is stopgezet vanwege de introductie van de vernieuwde Stookwijzer. (verwijst naar een andere website) Op basis van de ervaringen met de Stookwijzer bespreken het RIVM en het ministerie van IenW hoe het in de toekomst verder gaat met het stookalert.
Meer informatie over houtstook en de Stookwijzer
- De Stookwijzer (verwijst naar een andere website)
- Criteria Stookwijzer aangepast (verwijst naar een andere website) (invoering RIVM, oktober 2024)
- Herziening criteria Stookwijzer (verwijst naar een andere website) (advies RIVM, juni 2024)
- Voorlichtingsmateriaal 'Denk aan je buur, even geen vuur'
- Regels voor houtstook vanuit woningen
- Routewijzer houtstook en overlast (verwijst naar een andere website)