Bepalen van cumulatie van geur van milieubelastende activiteiten

Verschillende situaties

Er zijn meerdere situaties waarin sprake is van cumulatie van geuren. Vaak komen deze ook nog eens tegelijkertijd voor:

• een bedrijf met meerdere bronnen met vergelijkbare geur
• een bedrijf met meerdere bronnen met verschillende geuren. Of 1 bron met tegelijkertijd verschillende geurende stoffen
• meerdere bedrijven met vergelijkbare geur
• meerdere bedrijven met verschillende geuren

Het effect van cumulatie op de geurbeleving is moeilijk te voorspellen. Inzicht is wenselijk in wat cumulatie doet met de beleving van hinder van omwonenden. Dit inzicht is nodig voor een goede afweging van het aanvaardbaar hinderniveau. Vaak komen meerdere typen cumulatie gelijktijdig voor en lopen verschillende effecten door elkaar heen.

Gelijke geuren

Gelijksoortige geuren van bronnen kunnen op enige afstand van elkaar liggen. Het aantal uren dat deze bronnen een geurgevoelig object belasten neemt toe. Dit terwijl de pieken in de geurbelasting gelijk blijven. Het effect hiervan op de hinder is moeilijk voorspelbaar. De bronnen kunnen liggen in (bijna exact) dezelfde windrichting als het geurgevoelig object. Dan zal het object bij wind uit die richting een hogere geurbelasting ondervinden.

Verschillende geuren

Stel, er is sprake van verschillende geuren van bronnen die op enige afstand van elkaar liggen. Dan neemt het aantal uren toe dat belasting van het geurgevoelig object plaatsvindt. Maar het type geur ter plaatse van het geurgevoelig object varieert.

De bronnen kunnen liggen in (bijna exact) dezelfde windrichting als het geurgevoelig object. Dan zullen deze geuren zich op leefniveau met elkaar vermengen. Het effect van menging van verschillende geuren op de waarneembaarheid en hinderlijkheid is moeilijk voorspelbaar.

Cumulatie van geuren van 1 bedrijf

Binnen een bedrijf kan de oorzaak van geur liggen in meerdere bronnen die vaak verschillend van aard zijn. Deze bronnen veroorzaken samen de geursituatie. Het bevoegd gezag beoordeelt deze bronnen als geheel. Eventueel houdt het bevoegd gezag in de beoordeling rekening met verschillen in de hinderlijkheid van de geur.

Het komt regelmatig voor dat een bedrijf verschillende typen activiteiten uitvoert die onder verschillende regelgeving vallen. Toets de activiteiten in ieder geval aan de regels die voor die afzonderlijke activiteit gelden. Daarnaast kan een modelberekening van de cumulatieve geurbelasting meerwaarde hebben. Dit is specialistenwerk waarvoor geen eenduidige regels bestaan.

Cumulatie van geur van meerdere bedrijven

Het kan voorkomen dat afzonderlijke bedrijven aan de geurnorm voldoen. Maar door cumulatie kan de totale geurbelasting het aanvaardbaar hinderniveau ruim overschrijden. Vooral bij bedrijventerreinen waar veel bedrijven in de directe omgeving van elkaar liggen, is dit een aandachtspunt. Het bevoegd gezag kan in lokaal beleid vastleggen hoe om te gaan met deze industrieterreinen. Een voorbeeld hiervan is het beleid van de Provincie Zuid-Holland voor het Rijnmondgebied.

Kwalitatief rekening houden met cumulatie

Het is aan te bevelen om in besluiten over geur in ieder geval kwalitatief rekening te houden met cumulatie. Dit kan bijvoorbeeld als volgt. Een bedrijf wil haar geurruimte uitbreiden in een gebied waar ook andere bedrijven een geurbelasting veroorzaken. Het bevoegd gezag kan door deze lokale omstandigheid aan dit bedrijf, en aan omliggende bedrijven, relatief strenge geureisen opleggen.

Kwantitatieve onderbouwing

Een kwantitatieve onderbouwing in de vorm van een modelberekening van de cumulatieve geurbelasting kan meerwaarde hebben. Dit is specialistenwerk waarvoor geen eenduidige regels bestaan. Globaal gaat dit als volgt. Voer alle bronnen in in een verspreidingsmodel. Bereken daarna de cumulatieve geurcontour. Deze berekening is mogelijk voor vergelijkbare en verschillende typen geuren.

Bij een cumulatieberekening met verschillende geurtypen is een wegingsfactor voor de hinderlijkheid een optie. Daarnaast blijft een ‘ongewogen' cumulatieve berekening zinvol. Een 'ongewogen' cumulatieve berekening geeft namelijk inzicht in 'het totaal aan ou_E' op leefniveau.

Hinderenquête en dosis-effectrelatie

De cumulatieve geurbelasting geeft nog geen informatie over de hinder. Meting van de hinder in het gebied kan met een hinderenquête. Het is daarmee ook mogelijk om een dosis-effectrelatie af te leiden voor de cumulatieve berekende geurbelasting en de cumulatieve gemeten hinder. De dosis-effectrelatie kan bruikbare informatie geven voor een bepaalde situatie. Verandert de samenstelling van de bronnen, dan is de eerder vastgestelde dosis-effectrelatie niet meer zonder meer bruikbaar. Voorbeelden van dit soort veranderingen zijn sanering of uitbreiding van bronnen.

De Milieudienst Rijnmond (DCMR) heeft in het Rijnmondgebied de relatie gelegd tussen hinder en de cumulatieve geurbelasting. De hinder volgt uit klachten en enquêtes.

Voorbeeld relatie tussen berekende cumulatieve geurbelasting en de aanwezige geurhinder

DCMR heeft een geurkaart gemaakt voor het Rijnmond gebied. Deze kaart bevat de industriële geurbronnen, de geurbelasting en de relatie met de hinder in het gebied. Hieruit blijkt dat hinderpercentages geen goede indicator vormen voor het regionaal geurbeleid. Beter bruikbaar is het aantal klachten in relatie tot de berekende geurbelasting. DCMR heeft statistisch goede relaties gevonden. Deze relaties kan DCMR goed in Ruimtelijke Ordeningsvraagstukken toepassen (VVM-artikel: Milieudossier 2009-4 blz.18-22).

Gerelateerde pagina's

Informatie over de juridische mogelijkheden voor aanpak van cumulatie van geur bij milieubelastende activiteiten.