Zoeken in deze site

Cultureel erfgoed en klimaatadaptatie

Klimaatverandering en klimaatadaptatiemaatregelen vormen een bedreiging voor het cultureel erfgoed. Dat geldt aan de ene kant voor materieel erfgoed, zoals monumentale gebouwen. En aan de andere kant voor immaterieel erfgoed, zoals de Elfstedentocht. Kennis van het natuurlijk systeem kan helpen bij het nemen van adaptatiemaatregelen.

Cultureel erfgoed onder druk

Door klimaatverandering en adaptatiemaatregelen komt cultureel erfgoed onder druk te staan. Een dalende grondwaterstand heeft bijvoorbeeld nadelige gevolgen voor paalfunderingen en funderingen op staal. Daarnaast heeft een lagere grondwaterstand gevolgen voor de historische groenaanleg in stadsparken en buitenplaatsen. Archeologische vindplaatsen met organisch materiaal, die zich onder de grond bevinden, lopen zelfs risico om te verdwijnen. Deze hebben namelijk goede bewaarcondities nodig, waaronder een hoge grondwaterstand.

In de toekomst vormen overstromingen een steeds groter risico, als gevolg van zeespiegelstijging en afvoerpieken in de rivieren. Het cultureel erfgoed loopt hierdoor gevaar, bijvoorbeeld monumentale gebouwen, musea en archieven. En ook het immaterieel erfgoed staat onder druk. De Elfstedentocht, wadlopen en paasvuren dreigen langzaam maar zeker uit de Nederlandse cultuur te verdwijnen.

Erfgoed als kennisbron

Erfgoed is een bron van kennis voor de toekomst. Door het verleden te onderzoeken, kan onder meer inzicht worden verkregen hoe een landschap is gevormd. De bewoners van de Nederlandse delta hielden altijd al rekening met het bodem- en watersysteem en met perioden van te veel en te weinig water. Met kennis uit het (verre) verleden is het mogelijk steden en buitengebieden klimaatadaptief te maken en tegelijkertijd herkenbaar te houden. Mede daardoor ontstaat er draagvlak voor maatregelen. Er wordt een lijn doorgetrokken vanuit het verleden naar de toekomst, waarin water en bodem sturend zijn voor de inrichting van het landschap.

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) dragen stelselverantwoordelijkheid voor het cultureel erfgoed. Zij zetten zich in voor de inzet van cultuurhistorische kennis voor een klimaatadaptiever Nederland.

Meer informatie over cultureel erfgoed vindt u op