Zoeken in deze site

Volksgezondheid en het klimaat

Klimaatverandering raakt de volksgezondheid op vele manieren, zoals door de toename van het aantal, de duur en de intensiteit van hittegolven, de verlenging van het pollenseizoen, de invloed van klimaatverandering op het voorkomen van ziekteverwekkers, maar ook in de vorm van toenemende  'klimaatstress'. Voor het nemen van aanpassingsmaatregelen is het belangrijk stil te staan bij de vraag welke invloed maatregelen kunnen hebben op de gezondheid. Ook adaptatiemaatregelen kunnen de gezondheid schaden.

Gevolgen van klimaatverandering voor de gezondheid

Klimaatverandering beïnvloedt de volksgezondheid in Nederland. Temperatuurstijging raakt de gezondheid door een toename in hittegolven met als gevolg hittestress en zelfs hittesterfte. Ook de gemiddelde temperatuur in het jaar neemt toe wat zorgt voor gezondheidseffecten.

  • Door klimaatverandering is de verwachting dat mensen meer aan UV-straling worden blootgesteld. Blootstelling aan UV-straling kan resulteren in meer gevallen van huidkanker.
  • Het pollenseizoen wordt langer, de pollenconcentraties nemen toe en de verwachting is dat meer mensen gevoelig zullen raken voor pollen van allergene soorten.
  • Veel ziekteverwekkers zijn gevoelig voor het klimaat. De mate waarin de mens wordt blootgesteld aan ziekteverwekkers en de omvang van de overdracht van ziekte wordt beïnvloed door temperatuur en luchtvochtigheid.
  • Door klimaatverandering zou een verergering van humane infectieziekten kunnen optreden.

Ook heeft klimaatverandering invloed op (drink)waterkwaliteit en voedsel. Daarnaast kunnen mensen stress en mentale gezondheidsproblemen ervaren vanwege klimaatverandering. Dat kan gebeuren door het meemaken van gebeurtenis zoals een overstroming, of door het meemaken van weersextremen. Ook de algehele dreiging van klimaatverandering kan stress opleveren.

De WHO heeft de klimaatcrisis uitgeroepen tot de grootste gezondheidscrisis van de 21e eeuw. Omdat er nog veel kennis ontbreekt wil het RIVM meer onderzoek doen naar de gezondheidseffecten van klimaatverandering en de effectiviteit van adaptatiemaatregelen.

Bronnen

Meer informatie over de relatie tussen gezondheid en klimaatverandering vindt u op:

Klimaatadaptatie en gezondheid

Klimaatadaptatiemaatregelen gericht op meer groen in de omgeving zijn grotendeels positief voor de gezondheid. Deze maatregelen dragen vaak bij aan verkoeling en waterberging. Bomen en parken met veel hoge beplanting hebben een verkoelend effect op warme dagen. Zowel schaduw van bomen als de verdamping in het groen zorgt voor verkoeling. Ook aanpassingen aan gebouwen zoals overhangende daken en (buiten)zonwering zorgen voor schaduwwerking en temperatuurverlaging binnenshuis. De mogelijkheid om schaduw op te zoeken heeft als bijkomstigheid dat de blootstelling aan UV-straling verminderd wordt.

Water kan ook bijdragen aan verkoeling, met name in het voorjaar. In en na de zomer zijn waterlichamen (grote vijvers, meren, grachten) opgewarmd en werken ze minder verkoelend. Daarnaast kunnen plekken in de openbare ruimte worden ingericht om water op te vangen tijdens extreem weer en beschikbaar te hebben tijdens droogte. Dit kan in de vorm van groen (groenstroken, groene daken, wadi’s) of in tijdelijke locaties zoals een waterplein.

Aanpassingsmaatregelen en aandachtspunten voor de gezondheid

Groen en water kunnen risico’s met zich mee brengen voor de gezondheid. Bepaalde bomen, kruiden en grassen produceren veel pollen waardoor mensen gevoelig voor hooikoorts veel hinder kunnen ondervinden. Door de aanwezigheid van meer groen en door een toename van recreatie (door hogere temperaturen) neemt de kans toe op blootstelling aan teken die de ziekte van Lyme kunnen verspreiden. Ook de (eiken)processierups kan gezondheidsklachten veroorzaken.

Stilstaand water is een broedplaats voor muggen. Met name nieuwe soorten muggen die zich hier door klimaatverandering vestigen kunnen nieuwe infectieziekten met zich meebrengen. In tijdelijke opslagplaatsen van water kan de waterkwaliteit slecht zijn vanwege afspoeling van stoepen en straten. Hierdoor is er een risico op maag- en darminfecties bij blootstelling aan dit water (denk aan spelende kinderen op straat na veel regen).

Groen draagt bij aan een positieve mentale en fysieke gezondheid. Zo kan groen de gezondheidsschade verminderen van luchtverontreiniging, hitte en geluid. Mensen herstellen sneller door groen. Groen vermindert stress en bevordert het concentratievermogen. Daarnaast nodigt groen uit tot bewegen en sociale interactie. Hierdoor speelt groen een rol bij de vermindering van overgewicht, diabetes type 2, en hart- en vaatziekten. Daarnaast is groen tegelijk deel van en ondersteunend aan de biodiversiteit in een gebied.

Bronnen