Klimaatbestendig Hoofdwatersysteem

Klimaatbestendige netwerken

Conform de Procesafspraken die gemaakt zijn het kader van het Deltaprogramma ruimtelijke adaptatie, heeft het ministerie van IenW stresstesten uitgevoerd naar de kwetsbaarheid van het hoofdwatersysteem (HWS) voor klimaatverandering.

Rijkswaterstaat heeft in zijn project ‘Klimaatbestendige Netwerken’ tussen 2018 en 2021 de klimaatstresstest uitgevoerd voor zijn 3 netwerken: het hoofdwatersysteem, het hoofdwegennet en de hoofdvaarwegen.

Aansluitend heeft Rijkswaterstaat de risicodialoog gevoerd (2020-2021), de RWS Klimaateffectatlas gemaakt (2021) en de uitvoeringsagenda opgesteld (2022). De Uitvoeringsagenda Klimaatbestendige netwerken 2022 en de RWS-Klimaateffectatlas zijn eind maart 2022 naar de Tweede Kamer gestuurd.

Stresstesten hoofdwatersysteem

Voor deelsystemen en objecten van het hoofdwatersysteem (HWS) zijn 3 stresstesten uitgevoerd: voor droogte & hitte, wateroverlast en waterveiligheid.

Uit de stresstesten blijkt dat met name droogte in combinatie met zeespiegelstijging een grote rol speelt voor het HWS. Van verschillende klimaatdreigingen wordt verwacht dat ze impact hebben op de waterkwantiteit en waterkwaliteit en daarmee op het watergebruik in de landbouw, de industrie, de scheepvaart en de natuur en voor het drinkwater.

Stresstest Droogte & hitte op het hoofdwatersysteem

Voor de stresstest droogte & hitte is gebruik gemaakt van de knelpuntenanalyse van het Deltaprogramma Zoet Water en de economische analyse zoet water. Uit de stresstest blijkt dat een aantal deelsystemen en objecten in het HWS kwetsbaar is voor droogte & hitte. Er kan bij droogte een tekort ontstaan aan zoet water voor de verschillende gebruikers (functies). Als gevolg daarvan kan soms ook verzilting optreden en/of de waterkwaliteit verslechteren. In specifieke gevallen kunnen waterpeilen zo laag worden dat gemalen niet meer functioneren. Zie onder Samenvattend overzicht.

Stresstest Wateroverlast op het hoofdwatersysteem

Belangrijke bevinding uit de stresstest voor het hoofdwatersysteem is dat met name de kanalen erg gevoelig blijken te zijn voor wateroverlast. Er zal nader onderzoek gedaan worden, er zullen beleidsdoelen worden geformuleerd en waar nodig regelgeving. De bevinding heeft in het Deltaprogramma 2024 geleid tot het voorstel van een nieuw deelprogramma met als naam: ‘Centraal Holland’. Het Amsterdam-Rijnkanaal en het Noordzeekanaal zijn onderdeel van dit nieuwe regionale deelprogramma.

Samenvattend overzicht

In het samenvattende overzicht (de tabel) hieronder staat het resultaat van de eerste ronde stresstesten van het hoofdwatersysteem: de 7 deelsystemen en de 3 objecten, die erg kwetsbaar zijn voor de gevolgen gevolgen van klimaatverandering. De systemen en objecten aangeduid met een # zijn zeer kwetsbaar. Degenen die aangeduid zijn met een * worden aangepakt in het kader van het Deltaprogramma Zoet Water en niet verder onderzocht in het kader van het Klimaatbestendig Hoofdwatersysteem. De overige deelsystemen en objecten zijn te clusteren tot 5 deelgebieden en worden nader onderzocht in vervolg op de uitvoeringsagenda.

Uitvoering

De Uitvoeringsagenda Klimaatbestendige netwerken 2022 is eind maart 2022 naar de Tweede Kamer gestuurd. In vervolg hierop wordt eerst nader onderzoek uitgevoerd. De beslissing om over te gaan tot uitvoering moet nog genomen worden.