Klimaatverandering in het kort
Het klimaat verandert: het wordt steeds warmer op aarde. En die opwarming gaat steeds sneller, waardoor we er ook steeds meer van merken. In de afgelopen 130 jaar is het wereldwijd gemiddeld 1,0°C warmer geworden. Voor Nederland is dat zelfs nog meer: het KNMI laat zien dat de gemiddelde temperatuur in ons land tussen 1901 en 2020 met ruim 2 °C is gestegen.
Oorzaken van klimaatverandering
De opwarming van de aarde wordt veroorzaakt door te hoge concentraties broeikasgassen in de atmosfeer. De broeikasgassen houden warmte als een deken vast: het broeikaseffect. Omdat die deken dikker wordt, stijgt de temperatuur. Verbranding van fossiele brandstoffen, ontbossing en landbouw dragen voor een belangrijk deel bij aan de stijging van de concentraties broeikasgassen.
Lees meer over de oorzaken van klimaatverandering
KNMI-klimaatscenario's
Hoeveel warmer wordt het? Hoe kan het klimaat in de toekomst veranderen? Wat zijn de meest waarschijnlijke ontwikkelingen? De klimaatscenario's van het KNMI geven ons hier inzicht in. Ze laten zien dat het klimaat sneller verandert dan eerder werd gedacht. De klimaatscenario's beschrijven samen de hoekpunten waarbinnen de verandering van het klimaat in Nederland zich waarschijnlijk zal ontwikkelen:
- WH (Warm, Hoog): temperatuur stijgt sterk, hoge waarde verandering luchtstromen
- WL (Warm, Laag): temperatuur stijgt sterk, lage waarde verandering luchtstromen
- GH (Gematigd, Hoog): temperatuur stijgt matig, hoge waarde verandering luchtstromen
- GL (Gematigd, Laag): temperatuur stijgt matig, lage waarde verandering luchtstromen
Temperatuurstijging
In alle klimaatscenario’s van het KNMI zal de gemiddelde temperatuur in Nederland de komende jaren verder stijgen. Tussen 1901 en nu is de temperatuur in Nederland gestegen met ruim 2 °C. In het meest extreme scenario (WH) stijgt de gemiddelde temperatuur van nu tot 2050 nog eens met 1.3 °C. En van nu tot 2085 met 2.7 °C. Het Klimaatdashboard van het KNMI toont de stijging van de gemiddelde temperatuur in Nederland tot 2085.
Gevolgen van klimaatverandering
Door klimaatverandering krijgen we steeds vaker te maken met hitte, wateroverlast en droogte. Bovendien neemt het risico op overstromingen toe en daalt de bodem. De Klimaateffectatlas laat met kaarten zien welk effect klimaatverandering heeft op bijvoorbeeld bodemdaling, het aantal hete nachten en wateroverlast. Klimaatverandering heeft grote gevolgen voor de gezondheid, de veiligheid en de economie. Zo krijgt de natuur te maken met:
- een andere samenstelling van soorten
- meer schade aan gewassen in de landbouw
Ook mensen krijgen meer gezondheidsklachten doordat allergieën toenemen. Als we de samenleving niet voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering zullen de gevolgen voor alle sectoren groot zijn.
Wat we kunnen doen
Wat kunnen we doen om de gevolgen van klimaatverandering zoveel mogelijk tegen te gaan? In de eerste plaats is het belangrijk om de verdere opwarming van de aarde te beperken. Dat noemen we klimaatmitigatie. Dat kan alleen als we de uitstoot van broeikasgassen sterk verminderen. Daarnaast is het ook belangrijk om te doen aan klimaatadaptatie: ons voorbereiden op de gevolgen van het veranderende klimaat. Want het is zeker dat het klimaat verandert, al kan mitigatie helpen om de klimaatverandering beperkt te houden.
Hoe kunnen we de uitstoot van broeikasgassen verminderen?
Om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, zijn er nationale en internationale doelen afgesproken. De Rijksoverheid heeft met allerlei partijen afspraken gemaakt over hoe Nederland deze doelen gaat halen. Op de pagina Klimaatmitigatie leest u hier meer over. En op de pagina Klimaatmitigatie per beleidsdomein leest u wat er per beleidsdomein gedaan wordt.
Voorbereiden op het veranderende klimaat
Om ons voor te bereiden op het veranderende klimaat, doen we aan klimaatadaptatie. Dat betekent dat we onze omgeving en ons leven zo aanpassen dat we de gevolgen van het veranderende klimaat kunnen opvangen. Op de pagina klimaatadaptatie leest u meer over wat Nederland op dat gebied doet. En op de pagina ‘Klimaatadaptatie per beleidsdomein leest u wat er per beleidsdomein aan klimaatadaptatie gedaan wordt. Zo worden er in de ruimtelijke ordening andere maatregelen genomen dan in bijvoorbeeld de gezondheidszorg, de landbouw, het sociale domein, de natuur of de veiligheid.