Zoeken in deze site

SF6 in midden- en hoogspanningsschakelinstallaties

In de herziene F-gassenverordening (2024/573 (verwijst naar een andere website)) staan regels voor het gebruik van gefluoreerde broeikasgassen, zoals zwavelhexafluoride (SF₆). SF₆ is tot op dit moment in gebruik in midden- en hoogspanningssystemen. Wanneer deze stof vrijkomt in de atmosfeer heeft deze een klimaatopwarmend effect (Global Warming Potential, GWP) dat 23.500 keer groter is dan dat van CO₂. Daarom reguleert de Europese Unie het gebruik van SF₆ in elektrische schakelinstallaties. Gelukkig zijn er steeds meer alternatieven beschikbaar.

Op deze pagina

Het verbod op 'in bedrijf stellen'

De F-gassenverordening regelt het gebruik van SF6 in elektrische schakelapparatuur op verschillende manieren. Zo spreekt de verordening (artikel 13, lid 9 en 10) van een verbod op het in bedrijf stellen van elektrische schakelinrichtingen die gefluoreerde broeikasgassen gebruiken of nodig hebben. Dit verbod geldt zowel voor nieuwbouw als uitbreiding van bestaande stations. In bedrijf stellen vindt plaats op het formele moment van overdracht aan de eigenaar/exploitant en na toetsing en andere verplichte inspecties. Verplaatsen (buiten bedrijf stellen en opnieuw in bedrijf stellen) binnen de EU valt niet onder dit verbod (artikel 13, lid 10). Op verzoek stuurt de gebruiker bewijsmateriaal aan het bevoegd gezag of de Europese Commissie.

Bijvullen en onderhoud

Artikel 13 lid 7 van de verordening verbiedt het gebruik van nieuw ('maagdelijk') SF6 vanaf 1 januari 2035. Vanaf dat moment mag voor onderhoud of service van elektrische schakelapparatuur in principe alleen nog geregenereerd of gerecycled SF6 worden gebruikt. Dit moet het gebruik en de productie van nieuw SF6 terugdringen.

Er gelden twee uitzonderingen:

  • als de gebruiker kan aantonen dat geregenereerd of gerecycled SF6 om technische redenen niet bruikbaar is of,
  • als geregenereerd of gerecycled SF6 niet beschikbaar is bij een noodprocedure.

Op verzoek stuurt de gebruiker bewijsmateriaal aan het bevoegd gezag of de Europese Commissie.

Per wanneer gaan de verboden voor het in gebruik nemen in?

Het in bedrijf stellen van elektrische schakelinrichtingen die gefluoreerde broeikasgassen gebruiken is verboden vanaf de onderstaande data (artikel 13, lid 9). Let op: deze verboden gelden niet voor elektrische schakelinrichtingen die voor 11 maart 2024 zijn besteld (artikel 13, lid 14).

  • vanaf 1 januari 2026 voor middenspanningsschakelaars voor primaire en secundaire verdeling tot en met 24 kV
  • vanaf 1 januari 2028 voor hoogspanningsschakelaars vanaf 52 kV tot en met 145 kV en tot en met 50 kA kortsluitstroom, met een Global Warming Potential (GWP) van 1 of meer
  • vanaf 1 januari 2030 voor middenspanningsschakelaars voor primaire en secundaire verdeling van meer dan 24 kV tot en met 52 kV
  • vanaf 1 januari 2032 voor hoogspanningsschakelaars van meer dan 145 kV of meer dan 50 kA kortsluitstroom, met een GWP van 1 of meer

Aanbestedingsprocedure

In afwijking van artikel 13 lid 9 voorziet de F-gassenverordening in uitzonderingen als na een aanbestedingsprocedure, waarbij rekening is gehouden met de technische kenmerken van de apparatuur die vereist is voor het specifieke gebruik in kwestie, blijkt dat:

  • er geen of slechts één aanbieder is van SF6-vrije schakelinrichtingen met een isolerend of onderbrekend medium of,
  • er geen aanbieder is van hoogspanningsapparatuur zonder F-gassen met een GWP < 1.

In dat geval mag tijdelijk apparatuur met een gefluoreerd broeikasgas met een GWP van minder dan 1000 in gebruik worden genomen (artikel 13, lid 11 en 12). De uitzondering geldt voor een overgangsperiode van twee jaar na inwerkingtreding van het verbod. Daarna moet opnieuw worden beoordeeld of er SF6-vrije alternatieven beschikbaar zijn.

Exploitanten die gebruik maken van deze uitzondering moeten de bevoegde autoriteit informeren en documentatie van de aanbestedingsprocedure minstens vijf jaar bewaren (artikel 13, lid 16 en 17).

Verdere uitzonderingen

Onder voorwaarden zijn verdere uitzonderingen op de bepalingen uit de verordening mogelijk. Het bevoegd gezag en de Europese Commissie oefenen hier controle op uit. De uitzonderingen zijn:

  • schakelinrichtingen waarbij deskundigen op basis van richtlijn 2009/125/EG vastgestelde eisen wat betreft ecologisch ontwerp hebben vastgesteld dat de CO2-equivalente emissies tijdens de levenscyclus lager zijn (Life Cycle Analysis) (artikel 13, lid 13) (NB: in de praktijk blijkt dit nog niet toegepast te kunnen worden, omdat er onder deze richtlijn nog geen maatstaven zijn ontwikkeld voor SF6 en deze volgens de Europese Commissie op korte termijn ook niet voorzien worden)
  • uitbreiding waarmee de gebruiker totale vervanging voorkomt (artikel 13, lid 15)
  • reparatie met onderdelen toegestaan (maar geen ander F-gas, geen toename GWP of hoeveelheid F-gas toegestaan) (artikel 13, lid 18)

Infographic en verdere informatie

Download de infographic SF₆  in midden- en hoogspanning (pdf, 498 kB) voor een visueel overzicht van de belangrijkste wijzigingen vanuit de F-gassenverordening over het gebruik van SF6 in elektrische schakelapparatuur.

Meer informatie over de F-gassenverordening vindt u op onze F-gassen en alternatieven-pagina's. Neem voor vragen contact met ons op via het contactformulier.