Koudemiddelen
Koudemiddelen worden gebruikt in koelinstallaties of warmtepompen als medium voor het transport van warmte. Bij koudemiddelen wordt onderscheid gemaakt in natuurlijke koudemiddelen en synthetische koudemiddelen.
Inhoud van deze pagina
- Synthetische koudemiddelen
- Natuurlijke koudemiddelen
- Natuurlijke koudemiddelen of synthetische koudemiddelen?
- Overzichtstabellen koudemiddelen
- GWP koudemiddelen
Synthetische koudemiddelen
Synthetische koudemiddelen zijn stoffen die van nature niet voorkomen, maar door de mens zijn ontwikkeld voor industriële doeleinden. Synthetische koudemiddelen zijn (H)CFK's, PFK's en HFK's. Hiervoor gelden direct werkende Europese verordeningen met voorschriften die gericht zijn op het beschermen van het milieu.
(H)CFK's
(H)CFK's zijn de gechloreerde fluorkool(water)stoffen. Deze stoffen hebben een schadelijk effect op de ozonlaag. De groep is onder te verdelen in zachte HCFK's en harde CFK's. De zachte HCFK's bevatten in plaats van een chlooratoom een waterstofatoom. CFK's breken moeilijker af en brengen daardoor twintig tot vijftig keer meer schade toe aan de ozonlaag dan HCFK's. Op (H)CFK's is de Europese Ozonverordening van toepassing.
HFK's
HFK's zijn de fluorkoolwaterstoffen: een organische verbinding bestaande uit koolstof, waterstof en fluor. Deze stoffen versterken het broeikaseffect. Het broeikaseffect van HFK's is 124 tot 22.800 maal groter dan het broeikaseffect van CO2. Op HFK's is de Europese F-gassenverordening (EG/517/2014) van toepassing).
Natuurlijke koudemiddelen
Natuurlijke koudemiddelen komen ook van nature voor in het milieu, zoals:
- Water
- CO2 (R744)
- NH3 (R717)
- Koolwaterstoffen, zoals ethaan (R170), propaan (R290), propeen (R1270), butaan (R600), iso butaan (R600a)
Voor koelinstallaties met natuurlijke koudemiddelen gelden algemene rijksregels. Deze milieuregels staan in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal).
Natuurlijke koudemiddelen of synthetische koudemiddelen?
Natuurlijke koudemiddelen hebben een veel lager broeikaseffect bij lekkage. Het broeikaseffect van HFK's is 124 tot 22.800 maal groter dan het broeikaseffect van CO2; het broeikaseffect van ammoniak is nul. Vanuit milieuoogpunt zijn de natuurlijke koudemiddelen daarom een beter alternatief.
Bij natuurlijke koudemiddelen vindt geen uitfasering plaats. De zwaardere HFK's worden wel uitgefaseerd in de F-gassenverordening. HFK's worden alleen maar schaarser en dus duurder. Op termijn is het daardoor onrendabel om volledig afhankelijk te zijn van traditionele HFK's.
Overzichtstabellen koudemiddelen
De tabellen geven een overzicht van de nummers van koudemiddelen. Aangegeven wordt tot welke groep een bepaald koudemiddel hoort. Sommige van de koudemiddelen zijn mengsels van andere genoemde koudemiddelen. De tabel is niet uitputtend.
Synthetische koudemiddelen die vallen onder de F-gassenregelgeving
Synthetische koudemiddelen die vallen onder de F-gassenregelgeving staan in onderstaande tabel.
|
soort koudemiddel |
Nummer (veel gebruikt koudemiddel) |
Nummer (minder veel voorkomend koudemiddel) |
|---|---|---|
|
HFK's |
R134a |
R23, R32, R125, R143a |
|
HFK's bevattende mengsels |
R404a, R407c, R410a, R413a, R417a, R419a, R507a |
- |
Synthetische koudemiddelen die vallen onder de ozonlaagafbrekende stoffen regelgeving
Synthetische koudemiddelen die vallen onder de ozonlaagafbrekende stoffen regelgeving staan in onderstaande tabel.
|
Soort koudemiddel |
Nummer (veel gebruikt koudemiddel) |
Nummer (minder veel voorkomend koudemiddel) |
|---|---|---|
|
HCFK's |
R22 |
R123, R124 |
|
HCFK's bevattende mengsels |
R403, R408a, |
R401(a,b,c), R406a, R409(a,b) |
|
CFK's |
R11, R12, R13, R114, R500, R502 |
- |
Natuurlijke koudemiddelen: Activiteitenbesluit H3 of vergunning
Natuurlijke koudemiddelen: Activiteitenbesluit H3 of vergunning.
|
Soort koudemiddel |
Nummer |
|---|---|
|
natuurlijke koudemiddelen |
R744 (CO2) |
GWP koudemiddelen
Het Global Warming Potential (GWP) is een relatieve maat die het aardopwarmingsvermogen van een broeikasgas aangeeft vergeleken met dat van koolstofdioxide (CO2). Gebruikelijk is om uit te gaan van het 100-year GWP: het opwarmingsvermogen in een periode van 100 jaar van 1 kg van het gas ten opzichte van 1 kg CO2.
Bijlage 1 van de F-gassenverordening geeft een overzicht van het 100-year GWP van de stoffen die onder de verordening vallen. Bijlage 4 van de verordening geeft aan hoe het GWP uitgerekend kan worden als sprake is van een mengsel.
Voorbeeld berekenen GWP van een mengsel
De formule voor het berekenen van GWP van een mengsel is:
GWP mengsel = (stof X % * GWP van stof X) + (stof Y % * GWP van stof Y) + enz.
R507a is een mengsel van 50% R125 en 50% R143а
Het GWP van R125 is 3500
Het GWP van R143a is 4470
Dus het GWP van R507a: 50% * 3500 + 50% * 4470 = 3985
In de onderstaande tabel is voor een aantal mengsels het GWP berekend.
| Koudemiddel | Samenstelling | 100-year GWP |
|---|---|---|
| R404a | 44% HFK-125, 4% HFK-134a, 52% HFK143a | 44% x 3500 + 4% x 1430 + 52% x 4470 = 3922 |
| R407c | 23% HFK-32, 25% HFK-125, 52% HFK-134a | 23% x 675 + 25% x 3500 + 52% x 1430 = 1774 |
| R410a | 50% HFK-32, 50% HFK-125 | 50% x 675 + 50% x 3500 = 2088 |
| R413a | 88% HFK-134a, 9% PFK-218, 3% isobutaan | 88% x 1430 + 9% x 8830 + 3% x 3 = 2053 |
| R417a | 46,6% HFK-125, 50% HFK-134a, 3,4% butaan | 46,6% x 3500 + 50% x 1430 + 3,4% x 4 = 2346 |
| R419a | 77% HFK-125, 19% HFK-134a, 4% dimethylether | 77% x 3500 +19% x 1430 + 4% x 1 = 2967 |
| R507a | 50% HFK-125, 50% HFK-143a | 50% x 3500 + 50% x 4470 = 3985 |