Zoeken in deze site

Smog: communicatie en maatregelen

Bij matige of ernstige smog informeert het RIVM de nodige instanties en de bevolking. Provincies stellen een smogdraaiboek op en kunnen tijdelijke maatregelen afkondigen.

Op deze pagina

Gezondheidsklachten bij smog

Smog treedt op als er (tijdelijk) verhoogde concentraties verontreinigende stoffen in de lucht zijn. Smog kan gezondheidsklachten zoals luchtwegklachten of irritatie aan ogen, neus en keel veroorzaken bij mensen die hiervoor gevoelig zijn. Bij zeer hoge concentraties kan iedereen klachten krijgen.

Wetsartikelen en omgevingswaarden

Artikel 15.2 en artikel 15.4 van de Omgevingsregeling geven aan bij welke concentraties sprake is van lichte, matige of ernstige smog. Deze onderverdeling hangt samen met overschrijding van omgevingswaarden of alarmeringswaarden.

Provincie stelt smogdraaiboek op

De provincies stellen een smogdraaiboek op, op basis van het Modeldraaiboek Smog 2023 (pdf, 1.4 MB). Hierdoor kunnen alle betrokkenen adequaat en snel handelen bij smog en zijn alle rollen en taken duidelijk. De informatievoorziening over smogstoffen staat in de artikelen 15.12 tot en met 15.14 van de Omgevingsregeling.

RIVM informeert bij matige en ernstige smog

Het RIVM stelt basisinformatie over fijnstof (PM10), stikstofdioxide, ozon en zwaveldioxide beschikbaar op luchtmeetnet.nl en via andere landelijke media. Dit staat in artikel 15.6 van de Omgevingsregeling. Het RIVM informeert bij matige of ernstige smog de provincies en de GGD waar het om gaat, en de media. Dit staat in de artikelen 15.8 en 15.9 van de Omgevingsregeling.

RIVM waarschuwt bevolking bij ernstige smog

Het RIVM meet de 4 stoffen en gebruikt een luchtkwaliteitsverwachting om te waarschuwen als ernstige smog voorkomt of verwacht wordt. Dit staat in artikel 15.10 van de Omgevingsregeling. De Commissaris van de Koning (CvdK) vertegenwoordigt de regering in de provincie. Hij heeft de taak om de bevolking te waarschuwen zodra zich ernstige smog voordoet. In de praktijk heeft de provincie deze taak overgedragen aan het RIVM. Bij een smogwaarschuwing informeert het RIVM het publiek via bijvoorbeeld radio, televisie of internet over:

  • de concentraties van de luchtverontreinigende stoffen
  • de achtergrond van de concentraties
  • de verwachte ontwikkeling
  • een indicatie van personen die hinder van de situatie kunnen ondervinden
  • mogelijke voorzorgsmaatregelen

Maatregelen om smog te verminderen

De provincies (CvdK’s) kunnen in Nederland tijdelijke maatregelen afkondigen om de duur en de ernst van de smogsituatie te beperken. Dit is geen verplichting. Smog door ozon en fijnstof wordt bijna niet veroorzaakt door lokale bronnen van luchtverontreiniging. Maatregelen als verlaging van de maximumsnelheid van het verkeer hebben vaak een lokaal karakter. Zulke maatregelen hebben een effect op het verbeteren van de luchtkwaliteit bij smog.

Op korte termijn hebben emissiebeperkende maatregelen weinig effect. Deze maatregelen kunnen wel ingrijpend zijn en grote maatschappelijke gevolgen hebben. Daarom is er in Nederland geen verplichting om tijdelijke emissiebeperkende maatregelen te nemen wanneer bepaalde smogniveaus worden bereikt. Nederland probeert wel de frequentie van smog en de ernst ervan te verminderen door structurele maatregelen. In het Schone Lucht Akkoord hebben Rijksoverheid en decentrale overheden bijvoorbeeld afspraken gemaakt om de luchtkwaliteit blijvend te verbeteren.

Meer informatie over smog

  • RIVM-pagina over smog. Voor informatie over smogwaarschuwingen bij de verschillende niveaus van zwaveldioxide, stikstofdioxide, ozon en fijnstof, gezondheidsklachten door smog en wat te doen bij smog.
  • GGD-richtlijn Smog en gezondheid. Voor achtergrondinformatie over smog.