5.2 Omschrijving gebouwinvloed
In sommige gevallen staat een bron, bijvoorbeeld schoorsteen, dichtbij of op een gebouw. Wanneer dit het geval is, dan wordt de verspreiding van de pluim in sterke mate beïnvloed door dit gebouw. De gebouwmodule gaat er daarbij vanuit dat het gebouw een groot effect veroorzaakt.
Dit effect wordt in het model aangeduid als ‘gebouwinvloed’. Door de gebouwinvloed worden enkele andere processen hieraan ondergeschikt gemaakt. Zo wordt de pluimstijgingsberekening bij gebouwinvloed door de gebouwmodule overgenomen (zie voor een uitgebreidere bespreking het hoofdstuk pluimstijging). Het Nieuw Nationaal Model (NNM) voorziet ook in de mogelijkheid om NO2-concentraties die ontstaan uit NO door te rekenen in combinatie met gebouwinvloed.
Gebouwdimensies
De gebouwmodule voorziet in het rekenen met alle gebouwdimensies. Van schutting tot gedenknaald, mits rechthoekig. De positie van de schoorsteen is hierbij willekeurig te kiezen; plaatsing voor, naast of achter het gebouw is mogelijk. Concentraties in de lijwervel worden eveneens berekend. Deze module is getest op uitgebreide sets windtunnelmetingen (deels door TNO uitgevoerd, deels betreft het in internationaal verband bekend zijnde sets).
Gaussisch pluimmodel
De rekenmodule sluit aan bij de gebruikelijke berekening met het Gaussisch pluimmodel: de pluimhoogte en de dispersiecoëfficiënten sigma y en sigma z worden voor de gebouwinvloed gecorrigeerd. Er wordt een eventuele pluim uit de lijwervel toegevoegd en de concentratie in de lijwervel wordt op unieke (niet-Gaussische) wijze berekend.
Het effect van deze wijziging is natuurlijk groot ten opzichte van de oude gebouwmodule uit 1986. De verschillen ten opzichte van de oude module kunnen oplopen tot een factor 2 tot 5 dicht bij het gebouw. Daarbij moet worden aangetekend dat de oude module voor veel gebouwvormen niet bedoeld was en dus feitelijk niet toegepast mocht worden. De oude module ging immers uit van kubusvormige gebouwen, zodat het toepassingsgebied flink is uitgebreid (zie onder toelichting).
Effect vorm van een gebouw
Het effect van een gebouw op de bron, waarmee in het model rekening wordt gehouden, wordt sterk beïnvloed doordat een gebouw als een rechthoekige vorm wordt beschouwd. Andere gebouwen moeten als een rechthoekig (blokvormig) gebouw worden benaderd om de invloed ervan op de verspreiding van de pluim mee te kunnen nemen in de modelberekening. Dat maakt dat de resultaten van de berekeningen voor andere gebouwvormen dan de blokvorm in meer of mindere mate onbetrouwbaar worden, met name dicht in de buurt van het gebouw.
Een andere beperking is dat in het NNM slechts met de beïnvloeding door 1 gebouw rekening kan worden gehouden. 1 gebouw kan in werkelijkheid wel meerdere bronnen beïnvloeden. Het is daarom lastig om in een stedelijke omgeving, nauwkeurige concentraties op korte afstand van een bron te bepalen, wanneer de meest kritische situaties zich dichtbij het gebouw voordoen. In sommige gevallen is het daarom beter om de stedelijke omgeving te vertalen in een ruwheidslengte.
De gebouwmodule kan dus in principe alleen worden gebruikt als er een dominant gebouw in de buurt van bron is (zie figuur 5.1). Het is overigens niet mogelijk om met het model de immissie ín het gebouw te bepalen.
Figuur 5.1. Aanwezigheid van 1 dominant gebouw bij de bron
De gebouwmodule kent vele beperkingen zoals hierboven aangegeven is. Daarom is de nauwkeurigheid van de uitkomsten vaak beduidend minder dan voor bronnen in een ongestoorde omgeving. Toch betekent toepassing van de gebouwmodule een sterke verbetering vergeleken met rekenen zonder gebouwinvloed. Er wordt nu rekening gehouden de belangrijkste verstoringen die een gebouw veroorzaakt, die getoetst zijn tijdens vele experimenten. Zie voor een nadere uitleg [5].