Zoeken in deze site

Gebruikershandleiding ISL3a-module

Bij het gebruik van Geomilieu met ISL3a-module is hulp en instructie in verschillende vormen beschikbaar. Hieronder vindt u een online handleiding bestaande uit korte specifieke instructies. Daarnaast zijn er diverse externe handleidingen beschikbaar.

Inhoud handleiding

Algemene kennismaking

Geomilieu heeft een aantal hoofdtabbladen met een dropdown-functie zoals in andere Windows-programma's. De werkbalk bovenaan het programma begint daarmee voorspelbaar met Bestand, Bewerken, Beeld enz. Op de werkbalk zijn ook specifieke hoofdtabbladen te zien zoals Model, Berekeningen, Resultaten, Catalogi en Tools. Geomilieu heeft op functie gesorteerde sneltoetsen die naar wens (makkelijk) zijn te verplaatsen.

Invoer van gegevens

Geomilieu haalt alle data binnen via invoerbestanden. Voordat u deze bestanden aanbiedt, doet u een aantal voorbereidingen. Hiermee geeft u deze data een plek in Geomilieu en in Windows Verkenner.

Geomilieu opstarten en mappen maken

Na het opstarten van Geomilieu opent het programma met het venster 'Openen Geomilieu project'. Bij het opstarten van Geomilieu opent de eerste keer de Windows Verkenner-map 'Mijn documenten'. De volgende keer ziet u uw laatst geopende map. Het venster 'Openen Geomilieu project' bestaat uit een dropdown-functie, klikt op deze dropdown dan is de mappenstructuur of 'tree' te zien. Naast het pijltje van het dropdown-menu zijn 2 Windows-mapicoontjes te zien. Het linker icoontje is om 1 map hoger in de mappenstructuur te gaan. Het rechter icoontje is om een map aan te maken.

Het maken van een specifieke map voor Geomilieu is een manier om alle invoer en uitvoergegevens bij elkaar te houden. Een jaartal in de mapnaam helpt u de map te herkennen. In deze map maakt u een map 'invoer' en 'uitvoer'. Daarna maakt u in beide mappen een opbouw van mappen die overeenkomt met de rekenmodules die u gebruikt.

Aanmaken van een project

Een project aanmaken begint bij het venster 'Openen Geomilieu project'. U kiest de uitvoermap van de module waarmee u een berekening mee wilt maken. Na een berekening vindt u alle resultaten in de uitvoermap. In het venster 'Openen Geomilieu project' vindt u de knop 'Nieuw project'. Na het aanklikken maakt Geomilieu een map voor het project. Het icoontje van de map is het programma-icoontje van Geomilieu. In Windows Verkenner is dit een normale Windows map in de uitvoermap. Op hetzelfde moment ontstaat een venster 'Aanmaken nieuw project'. Daarna geeft u in de velden het project een naam en een korte omschrijving en klikt u op 'OK'.

Invoeren van projectgegevens

Geomilieu is een softwarepakket met verschillende rekenmodules. Geomilieu maakt nu verbinding met alle rekenmodules. In Geomilieu is de invoerprocedure gelijk voor alle rekenmodules. De ISL3a-rekenmodule is in 2023 opgenomen in Geomilieu. De ISL3a-rekenmodule in Geomilieu heeft sommige invoervelden niet nodig. De gebruiker moet deze standaard invoerprocedures in Geomilieu wel doorlopen en sommige vensters en invoervelden mogen leeg blijven.

Projectgebied

De invoer van gegevens begint in het venster 'Open Model'. Rechtsboven klikt u op de knop 'Nieuw gebied' waardoor een ander venster 'Nieuw gebied' opent. Hier benoemt u het projectgebied met de locatie, de gemeente, stad of een andere logische benaming. Verder hoeft u geen andere velden in te vullen. Wel is het mogelijk om extra beschrijvingen toe te voegen. Dit heeft geen invloed op de berekening. Dit geldt ook voor de ruimten in de vensters van de aanmaak van een 'versie' en 'eerste model'. Om de uitvoer van gegevens sneller te herkennen, kunt u een logische naam kiezen en beschrijvingen invoeren. Items binnen 1 groep geeft u een speciale naam. Dit is niet verplicht maar wel verstandig om groepen van items te identificeren.

Nadat u de naam van het gebied invoert en op 'OK' klikt, opent een venster 'Nieuwe versie'. In het volgende venster kiest u de gewenste rekenmodule. Voordat u op 'OK' klikt, geeft u naast de tekst 'eerste model' een kenmerkende opmerking over de gewenste berekening. In de uitvoer van gegevens is dat een geschikte benaming voor het model.

In het laatste venster bewerkt u de laatste gegevens van alle gebieden, versies en modellen. Het is mogelijk om in een gebied een versie aan te maken met 2 modellen. Daarmee kunt u gebieden met dezelfde items en plaats op de kaart in 1 project onderbrengen. Achteraf is het mogelijk om binnen een versie nog een ander model toe te voegen. De resultaten van alle berekeningen bekijkt u zonder het project te sluiten en te heropenen.

Demoproject

Geomilieu heeft een demonstratieproject waarin de ontwikkelaar verschillende projecten onder 1 hoofdnoemer plaatst. Het demonstratie project laadt u via het hoofdtabblad 'Bestand' en de optie 'Installeren voorbeeldproject…'. Volg de aanwijzingen zorgvuldig op en het demo-project met de naam 'DEMODB' vindt u terug in het projectoverzicht.

Om verder te gaan naar de invoer van items zoals emissie- en immissiepunten drukt u op de knop 'Open'. Dit geldt zowel voor handmatig ingevoerde gegevens als via een import bestand. Geomilieu laadt daarna de kaart van Nederland. In het onderste kader van het hoofdvenster onder 'Berichten' ontvangt u acties en meldingen die het programma aan u teruggeeft.

De plaats van de muisaanwijzer over de kaart met de x- en y-coördinaten (in Rijksdriehoekscoördinaten) ziet u linksonder net boven het kader 'Berichten'. Met de functies van de sneltoetsen op de verplaatsbare programma-linten kunt u bijvoorbeeld de kaart verschuiven, navigeren, in- en uitzoomen en extra rekenpunten toevoegen.

Invoeren van items of rekenpunten

Er zijn 3 mogelijkheden om project items ofwel rekenpunten in te voeren:

  • door middel van een import bestand met alle gegevens
  • handmatig in de lijst van items
  • vanuit het programmalint

Het importeren van een grote hoeveelheid gegevens uit een bestand is de snelste methode. Relatief kleinere scenario's en gegevensaanpassingen doet u handmatig.

Importeren van gegevens

Geomilieu ontvangt data op verschillende manieren en uit verschillende bronnen.

De meestgebruikte manieren leest u in de onderstaande uitleg.

Gereedmaken van een importbestand

In sommige gevallen komen de gegevens binnen via een MS Excel-bestand met de extensie of bestandsformaat *.xlsx. Om in Geomilieu de gegevens te kunnen openen, is het noodzakelijk om de gegevens op te slaan in een *.CSV-formaat. Een CSV-formaat in Excel slaat u op door eerst het tabblad te kiezen of overbodige tabbladen te verwijderen waarna u de gegevens opslaat. U klikt linksboven op het hoofdtabblad 'Bestand'. Daarna kiest u 'Opslaan als…' en er verschijnt een venster waar u rechtsboven de bestandsnaam en in de xlsx-extensie met de naam 'Excel-werkmap (*.xlsx)' ziet. Rechtsboven op de 2e regel is een icoon van de dropdown-functie. U klikt op dit icoon en kiest 'CSV (gescheiden door lijstscheidingsteken) (*.csv)' en daarna rechtsboven op de knop 'Opslaan'. Er ontstaat een importbestand voor Geomilieu.

Importeren van gegevens via 'import van ISL3a CSV'

Met een CSV-bestand in de juiste layout haalt Geomilieu de gegevens in 1 klik binnen in het project. Dit is vooral geschikt voor bestaande bestanden met de vaste lay-out in een Excel-CSV-bestand. Wanneer de layout anders is, kan een import via tekstbestand een uitkomst bieden.
Het importeren van een dataset van 1 project in zijn geheel verloopt via het hoofdtabblad 'Bestand' en optie 'importeren' gevolgd door de optie 'Import van ISL3a CSV'. Daar kiest en opent u de CSV-file. Geomilieu plaatst alle items op de kaart van Nederland.

Importeren van gegevens via 'Tekstbestanden (*.txt, *.csv)'

In een aantal gevallen ontvangt u de gegevens niet in CSV-file met de vaste layout. Geomilieu biedt een import-wizard waarmee verschillende soorten bestanden geladen kunnen worden en de juiste kolommen en scheidingstekens aangewezen kunnen worden om de dataset goed in Geomilieu te laden.
Het is noodzakelijk om een CSV- of TXT-file te maken van de aangeleverde gegevensbestanden wanneer deze niet zijn aangeleverd in CSV- of TXT-file. U moet zorgen voor een tabgescheiden leesteken omdat dit een geringe kans op importfouten geeft. Daarna volgt u via het hoofdtabblad 'Bestand' en optie 'importeren' gevolgd door de optie 'Tekstbestanden (*.txt, *.csv)'. Daarmee wordt een venster opgestart waarin het effect van het gekozen scheidingsteken zichtbaar wordt. U ziet dan ook hoe de gegevens worden geordend voor een verdere verwerking. Wanneer de juiste scheidingstekens en het aantal kopregels zijn ingesteld, klikt u op 'OK' en opent het volgende venster. Elke kolom met gegevens benoemt u met de juiste koptekst zodat Geomilieu de gegevens uitleest vanuit de juiste kolommen en regels.

Links klikt u op de typen rekenpunten in het dropdown-menu 'Itemtype'. Doorloop elk itemtype naar gelang het project dit nodig heeft. Bij elk itemtype moet u de geometrie opgeven met de x- en y-coördinaten. Dit doet u nogmaals in het rechterkader waarin de kopteksten van Geomilieu worden verbonden met de juiste kolom. In Geomilieu ontstaat een dataset met de juiste kopteksten en de juiste kolommen. Wanneer uw computerscherm kleiner is en het venster kleiner wordt weergegeven, verschuift u de horizontale scrollbalk zodat u de kolom met de vierkante druktoetsen ziet. De vierkante druktoetsen bevatten 2 punten. Die zien eruit als [..]. U opent een venster met een lijst na het klikken op [..]. Hiermee verbindt u alle beschikbare kolommen zodat u elke koptekst links kan verbinden met de juiste kolom. De invoergegevens heeft u in een CSV-bestand met de juiste kolom-scheidingstekens ontvangen. Wanneer problemen met de invoer ontstaan, is het advies om het originele bestand te controleren op uitlijningsfouten. Deze fouten kunt u in MS Excel herstellen of verbeteren. Daarna maakt u een nieuw CSV-bestand en opent u de import-wizard opnieuw.

Handmatig bewerken van gegevens

In bijna alle gevallen zijn aanpassingen van het project nodig. In de onderstaande uitleg staat wat u moet doen.

Handmatig invoeren van items

In sommige projecten is het nodig om elk punt apart in te voeren, aan te passen, toe te voegen of te verwijderen. Voor het invoeren van rekenpunten gaat u naar het hoofdtabblad 'Bewerken'. In het dropdown-menu kiest u 'Invoeren item', waarna u kiest voor het rekenpunt type die u wilt toevoegen. De muisaanwijzer verandert van een witte pijl naar een rood kruis zodat u, met de aanduiding van de XY-coördinaten linksonder, ziet waar u een rekenpunt plaatst. Dit verandert u in het volgende venster dat Geomilieu opent waarin de mogelijkheid bestaat om de eigenschappen verder aan te vullen of in detail aan te passen.

Het programmalint biedt met de dezelfde icoontjes en hun mogelijkheden om rekenpunten toe te voegen voor elk rekenpunttype zoals agrarische bronnen, industriële bronnen, oppervlakte bronnen, grid, toetspunt enz. Bij het invoeren van een rekenpunt past u naar wens ook de XY-coördinaten aan. Daarnaast voert u ook de andere kenmerken in door telkens op de tabbladen in het venster te klikken. Bijvoorbeeld de emissiepunthoogte, binnendiameter, gebouwhoogte etc.

Handmatig wijzigen van items

Het hoofdtabblad 'Model' bevat bijna onderaan in het dropdown-menu een keuze 'lijst met items'. Deze bereikt u ook met de sneltoetscombinatie Crtl+L. Klikt u linksboven in het geopende venster op een itemtype, dan zijn alle punten en hun eigenschappen te zien. Met het drukken op alle velden in het kader 'Profiel' zijn alle eigenschappen te zien. Onderaan vindt u de knop 'Wijzigingsmodus'. Door het klikken op deze knop is het mogelijk om wijzigingen door te voeren in de lijst met rekenpunten.

Een rekenpunt verandert u door met de muisaanwijzer met een rechtermuisklik het menu van een item te openen en te kiezen voor 'eigenschappen'.

Handmatig verwijderen van items

Het verwijderen van rekenpunten doet u door met de muis te klikken op het rekenpunt en op de delete-toets te drukken. Daarnaast verwijdert u rekenpunten ook via de 'lijst met items'. Bij het herstellen van een fout gaat u met de muisaanwijzer naar de eerste regel in de drop-down onder hoofdtabblad 'Bewerken' en klikt u op de 'undo'-functie of de toetscombinatie Crtl+Z.

Berekeningen uitvoeren

Heeft u alle data op een goede manier in Geomilieu geladen? Dan kunt u nu een berekening voorbereiden en starten. Volg de uitleg hieronder om dit op een juiste manier te doen.

De voorbereiding van een berekening

Een berekening heeft vooraf een aantal instellingen nodig. U stelt een berekening in door naar het hoofdtabblad 'Berekeningen' te gaan en op 'Instellingen...' te klikken. Een venster opent zich waarin u het referentiejaar kiest. Met de coördinaten die u opgeeft of door op de knop 'Brongebied' te klikken, berekent Geomilieu automatisch de ruwheid van het terrein. Het opgeven van een 'eigen' ruwheidslengte is ook mogelijk. Verder kiest u de stoffen die u gaat berekenen. De rekentijd neemt toe wanneer u meer stoffen kiest.

Uitvoeren van een berekening

Een berekening voert u uit door te klikken op het hoofdtabblad 'Berekeningen' en 'Berekening starten...' of op de functietoets F9 op het toetsenbord te drukken. In het volgende venster kiest u rekenpunten die u in uw berekening wenst. Linksonder gaat u terug naar 'Controleren model...' of 'Rekeninstellingen...'. Rekeninstellingen brengt u terug naar de eerdere instellingen. Daarmee voert u een laatste controle uit op uw instellingen. Door het indrukken van de knop 'Controleren model...' opent een venster waarmee u kiest hoe u de invoergegevens wil controleren. In sommige gevallen heeft u foutmeldingen en met deze functie vindt Geomilieu deze voor u. Wanneer alles in orde is, sluit u de mogelijk geopende vensters en drukt u op 'Start'.

Resultaten verwerken, opslaan en exporteren

Geomilieu heeft nu alle resultaten verzameld. In het onderstaande leest u de uitleg hoe u de resultaten verwerkt.

Verwerken van de resultaten

U kunt de resultaten verwerken door naar hoofdtabblad 'Resultaten' te gaan; optie 'Resultatentabel...'. In het geopende venster kiest u de stof van uw voorkeur en het aantal decimalen. Geomilieu rondt af op het ingestelde aantal decimalen achter de komma.

Opslaan en exporteren van gegevens

De resultaten slaat u op door een kopie van het klembord op te slaan in een Windows-kladblok-tekst-bestand met de extensie *.txt

Het exporteren van de gegevens naar een pdf-document doet u door op de knop 'Afdrukken' te klikken.

Exporteren van een project

Een project opslaan in het juiste bestandsformaat doet u door het op te slaan in een Geomilieu-project. Hiervoor klikt u op hoofdtabblad 'Bestand' optie 'Exporteren', formaatkeuze 'Geomilieu-project...'. Daarna kiest u een bestandsnaam en slaat u het project op. Het complete project is hiermee uit te wisselen tussen computers en gebruikers. Het importeren van een Geomilieu-project gaat op eenzelfde manier. U klikt op hoofdtabblad 'Bestand' optie 'Importeren', formaatkeuze 'Geomilieu-project...'. en kiest het project naar keuze.