Zoeken in deze site

Standaardrekenmethode luchtkwaliteit 2

De luchtkwaliteit van buitenwegen en autosnelwegen berekent u met de standaardrekenmethode luchtkwaliteit 2 (SRM-2). U kunt de SRM-2 alleen gebruiken als uw situatie past bij het toepassingsbereik.

Inhoud

Luchtkwaliteit berekenen langs buitenwegen en (snel)wegen

De SRM-2 beschrijft de technische regels voor het berekenen van de luchtkwaliteit van autosnelwegen, autowegen en wegen door open gebied. De bijdrage van deze wegen verspreidt zich over een groter gebied. De SRM-2 berekent deze verspreiding van de emissie en de invloed daarvan op de luchtkwaliteit tot een afstand van 5 kilometer van het wegvak.

Het RIVM heeft in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) de werking en technische regels van SRM-2 vastgelegd in een rapport (RIVM-rapport 2014-0109). Dit rapport is de officiële beschrijving van SRM-2. Aanvullend op dit rapport is er een rapportage Actualisering en addenda SRM-1 en SRM-2 gepubliceerd.

Op de pagina Berekenen van de luchtkwaliteit langs wegen staan de algemene regels.

Toepassingsbereik van SRM-2

Het toepassingsbereik van SRM-2 is:

  • Er is in de directe omgeving van de weg geen bebouwing of alleen op grotere afstand dan 3 keer de hoogte van de bebouwing.

De standaardrekenmethode luchtkwaliteit mag u alleen gebruiken als uw situatie past binnen het toepassingsbereik van deze methode. Past uw situatie niet binnen het toepassingsbereik of twijfelt u? Dan is een andere methode misschien beter.

Rekenpunten

De concentratie op een rekenpunt bestaat uit de bijdrage van alle SRM-2 wegvakken binnen een afstand van 5 km. De SRM-2 legt automatisch een relatie tussen de reken- en toetspunten en de wegvakken. U hoeft dit zelf dus niet te doen.

U moet wel altijd alle wegen binnen het toepassingsbereik van SRM-2 en binnen een afstand van 5 km van uw rekenpunt(en) opnemen in uw berekeningen.

Snelheid van het verkeer

De snelheid van het verkeer heeft een directe relatie met de emissiefactoren. De SRM-2 werkt met de wettelijke snelheidslimieten. Bij de snelheidslimieten horen de emissiefactoren voor snelwegen. We kennen in Nederland 4 snelheidslimieten op buitenwegen en autosnelwegen:

  • provinciale wegen, autoweg of autosnelweg maximaal 60 en 80 km/h
  • autoweg of autosnelweg maximaal 100 km/h
  • autosnelweg maximaal 120 km/h
  • autosnelweg maximaal 130 km/h

Emissiefactoren strenge handhaving snelheidslimiet

Op een aantal autosnelwegtrajecten geldt strenge controle en handhaving van de snelheidslimiet. Het effect daarvan is dat het verkeer zich beter aan de snelheid houdt en er een rustiger verkeersbeeld ontstaat.

Voor de luchtkwaliteit betekent dit dat de uitstoot van verontreinigende stoffen lager is. Het ministerie van IenW publiceert daarom ook emissiefactoren voor de autosnelwegvakken met strenge snelheidshandhaving.

Verkeer in file

Het ministerie van IenW publiceert ook emissiefactoren voor het verkeer dat in de file staat. Het aandeel van het verkeer dat in de file staat, drukken we uit in de congestiefactor. De congestiefactor bepaalt u voor alle 4 voertuigcategorieën. Meestal is de congestiefactor voor elke voertuigcategorie hetzelfde. Maar er zijn situaties waar dit niet zo is, bijvoorbeeld bij busstroken of een groene golf voor vrachtverkeer.

Meer hierover leest u op de pagina Congestiefactor verkeer berekenen.

Wegtypering

Hoe de uitgestoten luchtverontreiniging zich verspreidt, is afhankelijk van verschillende factoren. Deze factoren zijn opgenomen in de wegtypering. De SRM-2 kent 3 wegtyperingen:

  • type 92: (provinciale) weg of autoweg
  • type 93: autosnelweg
  • type 94: autosnelweg met strikte handhaving

De gedetailleerde beschrijving en hoe u het juiste wegtype bepaalt, staat in de technische beschrijving van SRM-2.

Gescheiden rijbanen

In SRM-2 hoeft u geen rekening te houden met gescheiden rijbanen. U voert alle rijbanen gewoon als aparte wegvakken in. De relatie tussen de wegvakken en tussen de wegvakken en de rekenpunten, wordt gelegd in de rekenformules van SRM-2. SRM-2 houdt dus zelf automatisch rekening met de afstand tussen de wegvakken en de rekenpunten.

Bomen langs de autosnelweg

In 2009 zijn 3 grootschalige praktijkonderzoeken uitgevoerd naar de invloed van bomen op de luchtkwaliteit langs de autosnelwegen. Uit die meetgegevens bleek dat er langs de autosnelweg geen aantoonbare invloed is van de bomen op de concentraties.

Daarom is de invloed van bomen niet opgenomen in de SRM-2.

Invloed van een geluidswal of geluidsscherm

Een geluidswal of geluidsscherm langs de weg stuwt de door het verkeer uitgestoten stoffen omhoog. En versterkt daarmee de verspreiding en verdunning. Hoe hoger het geluidsscherm, hoe groter de initiële verspreiding.

De invloed van een geluidsscherm op de luchtkwaliteit, berekent u voor wegvakken die vallen binnen het toepassingsbereik van SRM-2. Het geluidsscherm koppelt u aan een wegvak.

De maximale hoogte van een scherm is 6 meter. Als u een hoger scherm heeft, voert u toch 6 meter als hoogte in. In de rekenmodellen kunt u vaak ook een hogere waarde invoeren. Dan wordt in de berekening de hoogte teruggezet naar de maximale hoogte van 6 meter.

Vaak bestaan de wegen die u met SRM-2 modelleert uit afzonderlijke rijbanen. Het geluidsscherm voert u in op alle wegvakken binnen een afstand van 50 meter van het geluidsscherm.

Als aan beide zijden van de (autosnel)weg een scherm staat, voert u allebei de schermen in op de linker- én op de rechterrijbaan.

In de technische beschrijving van SRM-2 staat op pagina 23 meer informatie. Daar staan ook de parameters van de geluidsschermen in SRM-2.

Invloed van verhoogde of verdiepte wegligging

Een verhoogde of verdiepte ligging van de weg heeft ongeveer hetzelfde effect als een geluidsscherm. De hoogte- of diepteligging versterkt de verspreiding van de uitgestoten stoffen. Voor het effect maakt het nauwelijks uit of de weg verdiept is of verhoogd. De vorm van de zijkant (het talud) heeft wel invloed op de verspreiding. De invloed is groter bij een rechte of steile wand.

Het effect van de verhoogde of verdiepte ligging van een weg, kunt u berekenen voor wegen die vallen binnen het toepassingsbereik van SRM-2.

In de technische beschrijving van SRM-2 staan op pagina 22 de parameters van de verhoogde en verdiepte ligging van de weg.

Luchtkwaliteit berekenen bij een tunnel

Een tunnel is een ingewikkelde situatie die buiten het normale toepassingsbereik van SRM-1 en SRM-2 valt. Dat maakt een exacte berekening lastig. Er zijn rekenregels ontwikkeld om toch te kunnen rekenen aan tunnels. Dit omdat tunnels nu eenmaal veel voorkomen.

Bij het opstellen van de rekenregels is uitgegaan van een vereenvoudiging van de situatie. Er is geen rekening gehouden met locatiespecifieke kenmerken die een gunstig of ongunstig effect hebben op de concentratiebijdrage. Het resultaat is gebaseerd en gevalideerd op basis van windtunnelmetingen.

De rekenregels staan uitgelegd op de pagina over het berekenen van de luchtkwaliteit langs wegen. De formules voor het bepalen van de emissie van de tunnel op de aansluitende wegvakken is opgenomen in hoofdstuk 2.4 (formule 1.11a en 1.11b) van de technische beschrijving van SRM-2.

Combineren met standaardrekenmethode luchtkwaliteit 1 (SRM-1)

Een berekening van de luchtkwaliteit langs stedelijke wegen maakt u met de standaardrekenmethode luchtkwaliteit 1 (SRM-1). Meestal combineert u de resultaten van SRM-1 met de resultaten van een berekening met SRM-2.

Beide rekenmethoden zijn opgenomen in van het Centraal Instrument Monitoring Luchtkwaliteit en in de Rekentool luchtkwaliteit.

Meer informatie