Voorbeeld: Compost uit gft-afval betekent teruggeven van organische stof aan de bodem

Belang organische stof voor bodem

Het gehalte organisch materiaal in de bodem bepaalt voor een groot gedeelte hoe de bodem functioneert. Organische stof heeft effect op de bewortelbaarheid, de bewerkbaarheid van de bodem, de levering van nutriënten, de luchthuishouding, de waterdoorlatendheid, het watervasthoudend vermogen en het vermogen om vervuilende stoffen af te breken. In de landbouw en het groenbeheer wordt veel organisch materiaal afgevoerd en niet gebruikt om het organische stofgehalte van de bodem aan te vullen.

Belang gft-inzameling

Als we gft inzamelen en verwerken ontstaat compost, een materiaal met een hoog organisch stofgehalte waarmee we de bodemkwaliteit kunnen verbeteren. Feitelijk gaat het om materiaal afkomstig van de bodem dat weer kan worden teruggeven aan de bodem (sluiten kringloop). Om de waarde van gft-afval optimaal te benutten, is het belangrijk dat we gft-afval gescheiden van andere afvalstromen inzamelen (natte fractie). Jaarlijks zamelen we in Nederland inmiddels ruim 1,3 miljoen ton gft-afval in. Via gemeentewerven tellen we daar nog eens 2 miljoen ton groenafval bij op. Deze grote hoeveelheid afval levert bijna 600.000 ton gft-compost en zo’n 700.000 ton groencompost op. Gft-afval kan bovendien via voorvergisting naast compost ook biogas opleveren. Biogas wordt gebruikt voor de opwekking van elektriciteit en warmte. Deze opgewekte elektriciteit wordt gebruikt voor het eigen proces, en het resterende deel wordt geleverd aan het elektriciteitsnet. Warmte kan lokaal worden afgezet voor bijvoorbeeld de verwarming van kantoorgebouwen of zwembaden.

Rol gemeenten cruciaal

De gemeenten in Nederland hebben een cruciale rol bij de inzameling van gft-afval en de afzet van de compost. Op dit moment gaat de helft van de compost naar de Nederlandse land- en tuinbouw. De rest gaat in hoofdzaak naar kwekerijen, bedrijven en de export. Gft-compost wordt onder andere gebruikt als potgrond, waardoor het afgraven van veen in Oost-Europa en Ierland kan worden beperkt. Gemeenten kunnen compost ook gebruiken om op lokaal niveau initiatieven te ondersteunen en lokale kringlopen te sluiten.

Veel gemeenten organiseren zogeheten Compostdagen. Op dergelijke dagen kunnen inwoners, vaak gratis, compost afhalen en informatie krijgen over het inzamel- en verwerkingsproces en over de waarde van compost. Hiermee brengen gemeenten het belang van het gescheiden inzamelen van gft en het belang van organische stof voor de bodem extra onder de aandacht van het publiek.

Specifieke aandacht voor hoogbouw

Inzameling van gft-afval verloopt vaak nog moeizaam in buurten met veel hoogbouw. Een gezamenlijk initiatief om op lokaal niveau de kringloop te sluiten werkt positief. Bijvoorbeeld door de gft-fractie van bewoners op een centrale plek in de buurt te verwerken tot compost. Een zogeheten buurtcompostmeester geeft de compost vervolgens terug aan de bewoners. Zij mogen beslissen wat ze ermee willen doen: zelf gebruiken, naar een school, de buurtmoestuin, voor openbaar groen of een boer in de directe omgeving.

Dwarsverbanden

Natuurlijk kapitaal en Governance (zie hiervoor de pagina Dwars over de thema's).