Rode lijsten met soorten dieren en planten

Soorten die dreigen te verdwijnen of zijn verdwenen

De rode lijsten zijn een invulling van het Verdrag van Bern. Dat verdrag verplicht om bijzondere aandacht te besteden aan soorten die met uitsterven worden bedreigd of kwetsbaar zijn. Voor een groot deel gebeurt dat al met de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn. Voor soorten die niet onder die richtlijnen vallen, gebeurt dat met de rode lijsten.

De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) stelt de rode lijsten vast (artikel 2.19, lid 5, onder a, onder 3° van de Omgevingswet).

Per soortgroep (zoals dagvlinders, amfibieën, vaatplanten) staan de rode lijsten op de website van het Nederlands Soortenregister.

Niet altijd specifieke bescherming, wel belangrijk

De rode lijsten hebben geen juridische status. Dat wil zeggen dat rodelijstsoorten niet automatisch onder specifieke beschermingsregels vallen. Denk bij specifieke beschermingsregels bijvoorbeeld aan een vergunningplicht voor schadelijke handelingen. Zo is het bijvoorbeeld niet zo dat als er een soort bijkomt op de rode lijsten, er dan meteen een vergunningplicht geldt.

Het kan wel zijn dat een rodelijstsoort ook bijvoorbeeld een soort van nationaal belang (bijlage IX van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)) of een vogel van de Vogelrichtlijn is. Voor die soorten gelden wel specifieke beschermingsregels. In dat geval valt een rode-lijstsoort wel onder die specifieke beschermingsregels. Overigens geldt dan ook dat aanpassing van de rode lijsten niet automatisch leidt tot specifieke beschermingsregels. Pas als bijvoorbeeld bijlage IX van het Bal is aangevuld met een rodelijstsoort, gaan de specifieke beschermingsregels gelden.

Het neemt overigens niet weg dat rode lijsten van belang zijn voor:

• iedereen bij het verrichten van activiteiten. Soms kan het verrichten van activiteiten namelijk nadelig zijn voor een rodelijstsoort. De activiteit is dan een flora- en fauna-activiteit waarvoor de specifieke zorgplicht geldt.
• overheden bij beleidsontwikkeling en besluitvorming over de fysieke leefomgeving
• natuurbeheerders bij de invulling van het beheer
• provincies. Zij zijn verantwoordelijk voor het nemen van de nodige maatregelen voor het behoud of het herstel van rodelijstsoorten (instructieregel van artikel 3.57, lid 1 onder c van het Besluit kwaliteit leefomgeving).

Rode lijsten niet in omgevingsvisie

De rode lijsten zijn niet bedoeld om in een omgevingsvisie op te nemen omdat:

• ze daarvoor te gedetailleerd zijn
• ze geregeld kunnen veranderen
• de minister van LNV ze al vaststelt

Rijksregels

Voor rodelijstsoorten gelden rijksregels. Zoals de specifieke zorgplicht voor flora- en fauna-activiteiten. Via de pagina flora- en fauna-activiteit zijn die rijksregels terug te vinden.