Toelaten windturbines en slagschaduw
Bij het toelaten van windturbines op een locatie speelt slagschaduw vaak een rol. Windturbines kunnen door de schaduw van ronddraaiende wieken hinder geven in de omgeving. Instructieregels zorgen dat hinder door slagschaduw aanvaardbaar is.
RvS-uitspraak windturbinepark
Een uitspraak van de Raad van State (RvS) over een windturbinepark heeft gevolgen voor het toepassen van direct werkende rijksregels voor windturbineparken onder de Omgevingswet, en in het verlengde daarvan ook voor vergunningverlening en ruimtelijke besluiten. Meer over de gevolgen van de RvS-uitspraak.
Slagschaduw van windturbines
De passerende schaduw van draaiende wieken van een windturbine kan bij zonnig weer een hinderlijk schaduweffect veroorzaken. Dit heet 'slagschaduw'. Dit kan vooral hinderlijk zijn als de schaduw over ramen valt, en de schaduw zich bijvoorbeeld over een werkplek beweegt waar gestudeerd of gelezen wordt. De mate van hinder wordt onder meer bepaald door de frequentie van het passeren (rotortoerental), door de blootstellingsduur en door de intensiteit van de wisselingen in lichtsterkte.
Invloed op de omgeving
De windturbine staat op een hoge mast en de turbinebladen zijn groot om zoveel mogelijk wind te vangen. Om die reden worden windturbines meestal in een open landschap neergezet. Slagschaduw van een windturbine kan dan ver reiken als de zon laag staat. Door verandering van de stand van de zon, verandert de hoeveelheid schaduw gedurende de dag. Ook verschilt de hoeveelheid schaduw per seizoen. In het voor- en najaar als de zon laag staat is er meestal meer schaduw.
Maatregelen om slagschaduw te verminderen
Er is een beperkt aantal maatregelen mogelijk om bij toelaten van een windturbine slagschaduw op bestaande woningen te verminderen. Het gaat dan om:
- Het vergroten van de afstand tussen de windturbine en de woning.
- Bij de keuze van de locatie rekening houden met de draaiing van de zon, zodat de windturbine niet aan de zonzijde van de woning staat.
- Het stilzetten van de windturbine op tijdstippen dat een woning wordt 'geraakt' door slagschaduw.
Beoordelen en borging
Als een windturbine met een rotordiameter van 2 m of meer op een locatie wordt toegelaten gelden er voor het aspect slagschaduw instructieregels (paragraaf 5.1.4.4a Slagschaduw van windturbines Besluit kwaliteit leefomgeving). Deze instructieregels gelden alleen ter bescherming van slagschaduw gevoelige gebouwen, zoals woningen, scholen, ziekenhuizen en kinderdagverblijven.
Bestaande windparken
Voor windparken die op 30 juni 2021 al waren toegestaan gelden de instructieregels voor slagschaduw door activiteiten niet (artikel 5.89aa Bkl). Op het moment dat voor een bestaand windpark een wijziging van de omgevingsvergunning milieubelastende activiteiten van kracht wordt, gaan de bovenstaande instructieregels wel gelden (artikel 5.89aa, lid 2 Bkl).
Voor bestaande windparken staan er regels over slagschaduw in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal).