Jurisprudentie en Ladder

Het gaat om jurisprudentie over nieuwe stedelijke ontwikkelingen, beschrijving van de actuele behoefte en bestaand stedelijk gebied. De selectie van jurisprudentie die wordt weergegeven geeft een goed beeld van hoofdlijnen van de jurisprudentie. Deze hoofdlijnen staan ook in de overzichtsuitspraak van de Raad van State van 28 juni 2017.

• Overzichtsuitspraak
• Nieuwe stedelijke ontwikkeling
• Beschrijving van de behoefte
• Bestaand stedelijk gebied
• Relativiteitsvereiste

Overzichtsuitspraak

• Overzichtsuitspraak van de ABRvS: om de rechtspraktijk houvast te bieden, zet de Afdeling in de overzichtsuitspraak de hoofdlijnen van de rechtspraak over de Ladder uiteen.

Nieuwe stedelijke ontwikkeling

• Zonnepark geen stedelijke ontwikkeling

• Uitbreiding bedrijventerrein die wordt aangemerkt als nieuwe stedelijke ontwikkeling

• 11 woningen geen nieuwe stedelijke ontwikkeling
• 12 woningen wel een nieuwe stedelijke ontwikkeling
• Uitbreiding winkel met circa 400 m² geen nieuwe stedelijke ontwikkeling
• Uitbreiding bedrijfsgebouw met 400 m² geen nieuwe stedelijke ontwikkeling
• Uitbreiding kantoor met circa 540 m² geen nieuwe stedelijke ontwikkeling
• Als enkel sprake is van een planologische functiewijziging dan is in beginsel geen sprake van een nieuwe stedelijke ontwikkeling (tenzij het een functiewijziging van zodanige aard en omvang betreft
• Functiewijziging waarbij permanente bewoning van recreatiewoningen mogelijk wordt kan gelet op de aard en omvang van de functiewijziging een nieuwe stedelijke ontwikkeling zijn
• Plan voor functiewijziging van bedrijven naar onder meer woningen, kantoren, sportvoorzieningen, horeca-1 en -2, zakelijke dienstverlening en detailhandel gelet op aard van de functiewijziging wel een nieuwe stedelijke ontwikkeling
• Verplaatsing van een functie die al was toegestaan binnen datzelfde gebied waarbij het bebouwd oppervlak niet toeneemt is geen nieuwe stedelijke ontwikkeling
• Ook wanneer de Ladder niet van toepassing is, zal gemotiveerd moeten worden dat de ontwikkeling voldoet aan een goede ruimtelijke ordening en uitvoerbaar is
• Windmolenpark geen nieuwe stedelijke ontwikkeling
• Onderlinge samenhang en ruimtebeslag bij een functiewijziging

Beschrijving van de behoefte

• Van geval tot geval moet worden bezien welke regionaal schaalniveau past bij de ontwikkeling waarin het plan voorziet
• Zorgvuldig afbakenen van het ruimtelijk verzorgingsgebied nodig voor goede afweging op de Ladder
• Bij de bepaling van de regio is het ruimtelijk verzorgingsgebied, de reikwijdte van de functie dat het plan mogelijk maakt, van belang
• Gemeente kan behoefte beleidsmatig spreiden over kernen zolang dit past binnen de behoefte
• Bij de beoordeling of sprake is van een behoefte aan een ontwikkeling dient de vraag te worden afgewogen tegen het bestaande aanbod
• Ook zonder een kwantitatieve behoefte kan om kwalitatieve redenen vernieuwing en versterking van het aanbod nodig zijn
• Kwalitatieve behoefte speelt een rol  in de Ladderafweging voor zover goed geborgd in het bestemmingsplan
• Uitbreiding van bedrijf op locatie waar deze reeds gevestigd is kan wanneer verhuizing redelijkerwijs niet mogelijk is en ontwikkeling niet leidt tot onaanvaardbare leegstand
• Datacentrum met internationaal verzorgingsgebied dusdanig groot dat het niet doenlijk is de behoefte hieraan te beschrijven, motivering goede ruimtelijke ordening blijft nodig
• Dienst in de zin van de Dienstenrichtlijn (branchering)
• Bij globale eindbestemmingen, Laddertoets betrekken op de maximale planologische mogelijkheden die het bestemmingsplan biedt
• Niet benutte wijzigingsbevoegdheid valt niet onder de harde plancapaciteit

Bestaand stedelijk gebied

• Gronden waren bestemd voor verblijfsrecreatie (stacaravans en zes recreatiewoningen). Voorheen geldende plan maakte hiermee stedenbouwkundig samenstel van bebouwing voor dienstverlening mogelijk.

• Als een stedelijke ontwikkeling in bestaand stedelijk gebied ligt en voorziet in een behoefte dan is voldaan aan de Ladder
• Een ontwikkeling aansluitend op bestaande bebouwing en op gronden waar in het verleden reeds een stedelijke functie mogelijk was kan bestaand stedelijk gebied zijn
• Wanneer onbebouwde gronden een agrarische bestemming hebben leiden omstandigheden als aansluiting op bestaande bebouwing er niet toe dat sprake is van bestaand stedelijk gebied
• Ook onbebouwde gronden, bijvoorbeeld sportvelden, kunnen  als bestaand stedelijk gebied worden aangemerkt wanneer onderdeel van openbare en sociaal-culturele voorzieningen alsmede stedelijk groen
• Het is niet nodig eerst alle (mogelijke) inbreiding- en transformatiemogelijkheden te bebouwen voordat tot uitbreiding kan worden besloten indien de behoefte groter is dan de in bestaand stedelijk gebied aanwezige mogelijkheden
• Beschikbaarheid, milieutechnische en archeologische belemmeringen kunnen rol spelen in afweging bij afweging mogelijkheden bestaand stedelijk gebied
• Onderlinge samenhang tussen plandelen kan een rol spelen bij afweging mogelijkheden bestaand stedelijk gebied
• Gebruik conform agrarische bestemming valt niet onder bestaand stedelijk gebied.

Relativiteitsvereiste

• Art. 3.1.6, tweede lid, van het Bro heeft ten doel zorgvuldig ruimtegebruik ten behoeve van stedelijke ontwikkelingen te garanderen. Het relativiteitsvereiste brengt niet met zich dat appellant zich, als omwonende, niet op de schending van deze norm kan beroepen.
• Zie hiervoor ook de overzichtsuitspraak over het relativiteitsvereiste in het Omgevingsrecht