Zoeken in deze site

Privaatrechtelijk kostenverhaal gebiedsontwikkeling – de overeenkomst

Initiatiefnemers van bouwactiviteiten betalen aan het bevoegd gezag een bijdrage in de kosten van het opstellen van plannen, het aanleggen van openbare voorzieningen en het inrichten van de openbare ruimte.  Bij voorkeur sluit het bevoegd gezag hierover een overeenkomst met de initiatiefnemer.

Geen publiekrechtelijk kostenverhaal na afsluiten overeenkomst

Het is verboden bouwactiviteiten te verrichten zolang de kostenverhaalbijdrage niet is betaald. Als het bevoegd gezag en de initiatiefnemer een overeenkomst over kostenverhaal sluiten, hoeft het bevoegd gezag de publiekrechtelijke regeling van het kostenverhaal niet toe te passen. Het privaatrechtelijk kostenverhaal is geregeld in paragraaf 13.6.2 van de Omgevingswet. Als het bevoegd gezag en de initiatiefnemer niet tot een overeenkomst komen, dan past het bevoegd gezag de publiekrechtelijke regeling toe. De regeling over publiekrechtelijk kostenverhaal staat in paragraaf 13.6.3 van de Omgevingswet.

Contractsvrijheid, maar niet onbegrensd

Voordeel van het privaatrechtelijke kostenverhaal is dat afspraken op maat kunnen worden gemaakt. Er is een ruime mate van contractsvrijheid. Bij kostenverhaal via een overeenkomst zijn bijvoorbeeld de volgende bepalingen van het publiekrechtelijke kostenverhaal niet rechtstreeks van toepassing:

De publiekrechtelijke regeling van het kostenverhaal zal wel een schaduwwerking hebben op de onderhandelingen. De regeling vormt voor de burgerlijke rechter een referentiekader bij juridische geschillen over de overeenkomst. De contractsvrijheid wordt verder begrensd door de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Daarnaast gelden de regels uit het Burgerlijk Wetboek (BW).

Afwijken van plicht tot betaling vooraf

In beginsel moet de initiatiefnemer de kosten betalen, voordat hij de bouwwerkzaamheden mag starten (artikel 13.12, Omgevingswet). In een overeenkomst mag echter een betalingsregeling worden afgesproken. Die betalingsregeling maakt het bijvoorbeeld mogelijk dat de bouwers of ontwikkelaars niet in één keer alle kosten betalen, maar per stap in het proces van gebiedsontwikkeling.

Privaatrechtelijk kostenverhaal en omgevingsplan

Als de overeenkomst het kostenverhaal regelt, hoeven er in het omgevingsplan, het projectbesluit of de omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit geen regels over kostenverhaal te staan. Het bevoegd gezag kan echter wel voor de zekerheid regels over het kostenverhaal stellen.

Afsluiten overeenkomst na vaststelling omgevingsplan

Ook na vaststelling van een omgevingsplan kan nog een overeenkomst worden gesloten. In de overeenkomst moeten dan wel de vastgestelde regels over kostenverhaal van het omgevingsplan worden gevolgd. De overeenkomst mag immers niet in strijd zijn met wet- en regelgeving (artikel 3.40, lid 2, BW). De regels over kostenverhaal bepalen dan hoeveel onderhandelingsruimte er nog is. Er kunnen ook regels over kostenverhaal staan in een projectbesluit of in een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit.

Bekendmaking van de overeenkomst

Het bevoegd gezag moet binnen 2 weken na het aangaan van een overeenkomst over het kostenverhaal kennisgeven van de terinzagelegging van de overeenkomst. Dit regelt artikel 16.138 van de Omgevingswet. Het betreft een zakelijke weergave van de inhoud van de overeenkomst en de wijze waarop en gedurende welke periode de overeenkomst voor een ieder ter inzage ligt.

De overeenkomst moet ter inzage worden gelegd op elektronische wijze en op een door het bestuursorgaan aan te wijzen plaats. Het bevoegd gezag laat de terinzagelegging achterwege voor zover dat op basis van artikel 5.1 van de Wet open overheid nodig is. Dit kan inhouden dat privacy- en concurrentiegevoelige gegevens in de overeenkomst niet ter inzage worden gelegd. Of bijvoorbeeld dat gegevens worden weggelaten om te voorkomen dat (rechts)personen onevenredig worden bevoordeeld of benadeeld.

Bij een overeenkomst geen verplichting tot eindafrekening

Als voor alle aangewezen activiteiten een overeenkomst is gesloten, is een eindafrekening niet verplicht. Bij een eindafrekening wordt berekend of het bevoegd gezag geld moet terugbetalen aan initiatiefnemers omdat de kostenramingen te hoog waren of minder uitgaven zijn gedaan dan voorzien. Bij publiekrechtelijk kostenverhaal moet altijd wel een eindafrekening worden opgemaakt.

Meer informatie