Voorbereiding, bekendmaking, mededeling en registratie voorkeursrechtbeschikking
De voorbereiding, bekendmaking en mededeling van de voorkeursrechtbeschikking volgt zoveel mogelijk de standaardregeling van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Maar er is een aantal bijzonderheden en aandachtspunten. Daarnaast geldt een registratieverplichting voor voorkeursrechtbeschikkingen. Dit is te vinden in de Omgevingswet en het Omgevingsbesluit.
Procedure
De voorkeursrechtbeschikking is geen beschikking op aanvraag. Bij het voorbereiden en geven van de beschikking volgt het bevoegd gezag wel zoveel mogelijk de standaardregeling van afdeling 4.1.2 Awb.
Het bevoegd gezag wil voorkomen dat de onroerende zaak net voor de inwerkingtreding van het voorkeursrecht wordt verkocht aan een ander dan de overheid. Het bevoegd gezag moet daarom voorkomen dat belanghebbenden kennis krijgen van het aanstaande voorkeursrecht voor de inwerkingtreding van dat voorkeursrecht. Daarom zijn er enkele procedurele bijzonderheden.
Het bevoegd gezag hoeft belanghebbenden niet in kennis te stellen van het voorkeursrecht voor het geven van de voorkeursrechtbeschikking. Ook hoeft het bevoegd gezag belanghebbenden niet in de gelegenheid te stellen hun zienswijze naar voren te brengen. Dit volgt uit artikel 4:11, onderdelen a en c van de Awb.
Deugdelijke motivering
Zoals ieder besluit op grond van de Awb, moet het bevoegd gezag een voorkeursrechtbeschikking zorgvuldig voorbereiden en deugdelijk motiveren. Het bestuursorgaan moet een evenredige belangenafweging maken.
Specifieke aandachtspunten daarbij zijn:
- beschrijven aanleiding en noodzaak van de vestiging van het voorkeursrecht en de juridische gronden waarop de beschikking rust.
- motiveren dat het algemeen belang rechtvaardigt dat het bevoegd gezag een voorkeursrecht vestigt.
- als het voorkeursrecht wordt gebaseerd op een toegedeelde functie in het omgevingsplan, moet het bevoegd gezag motiveren dat uit het samenstel van de op de locatie geldende regels een functie volgt die een rechtvaardiging vormt voor het vestigen van een voorkeursrecht.
Inhoudelijke eisen voorkeursrechtbeschikking
De voorkeursrechtbeschikking moet ook voldoen aan een aantal vormvereisten. Zo moet de beschikking onder andere bevatten:
- de kadastrale aanduidingen van de onroerende zaak
- de grootte van de percelen van de aangewezen onroerende zaken
- de eigenaar van en beperkt gerechtigden tot de onroerende zaak
- de grondslag waarop de voorkeursrechtbeschikking is gebaseerd
- de eerst mogelijke vervaldatum van het voorkeursrecht
Deze en de overige inhoudseisen zijn te vinden in afdeling 7.1 van het Omgevingsbesluit.
Bekendmaking, mededeling, registratie
Voor de bekendmaking en mededeling van de voorkeursrechtbeschikking is in de Omgevingswet aangesloten bij de regeling in de Awb (zoals deze luidt na inwerkingtreding van de Wet elektronische publicaties). Zie zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2020-262.html.
Het bevoegd gezag:
- maakt de voorkeursrechtbeschikking bekend door toezending of uitreiking van de beschikking aan de in het besluit vermelde eigenaren en beperkt gerechtigden.
- legt de voorkeursrechtbeschikking ter inzage binnen elke gemeente waar een onroerende zaak ligt, waarop het voorkeursrecht betrekking heeft.
- geeft kennis van de terinzagelegging door publicatie in het elektronisch mededelingenblad. Te raadplegen op officielebekendmakingen.nl.
Dit volgt uit artikel 16.32b van de Omgevingswet en artikel 12 van de Bekendmakingswet.
Het bevoegd gezag biedt de voorkeursrechtbeschikking binnen 4 dagen na de bekendmaking ter inschrijving aan bij de openbare registers van het Kadaster. Dit staat in artikel 16.82a, lid 1 van de Omgevingswet. Het Kadaster tekent zowel de datum als het tijdstip van inschrijving aan. Na aanbieding is het besluit direct voor iedereen zichtbaar in de openbare registers.