Zoeken in deze site

Ruimtelijke inpassing mantelzorgwoning

Mantelzorg vindt plaats in of bij een bestaande woning. Vaak is een mantelzorgwoning vergunningvrij volgens de . In het uiteindelijke omgevingsplan bepalen gemeenten zelf welke regels gelden voor mantelzorgwoningen.

Belangrijkste kenmerken mantelzorgwoning

Mantelzorg is intensieve zorg of ondersteuning. Mantelzorg vindt plaats tussen mensen die een sociale relatie met elkaar hebben. Hiervoor kan het wenselijk zijn om bij elkaar te wonen, maar toch een eigen woonruimte te hebben. Mantelzorg vindt altijd plaats bij een bestaande woning. Bijvoorbeeld in een bijgebouw, uitbouw of een gedeelte van een woning. Het gaat om tijdelijk gebruik, zolang de mantelzorg nodig is. Het is geen extra woning.
Als er in een bijbehorend bouwwerk geen sprake meer is van mantelzorg, dan mag deze niet als extra reguliere woning worden gebruikt. Is dat wel de bedoeling dan is er sprake van de ruimtelijke inpassing van een woning (zie voor meer informatie: Ruimtelijke inpassing van woningen).

Instrumenten ruimtelijk inpassen mantelzorgwoning

Omgevingsplan

Meestal verloopt het ruimtelijk inpassen van een mantelzorgwoning via het omgevingsplan of buitenplanse omgevingsvergunning omgevingsplanactiviteit.

Voor het omgevingsplan is de gemeente aan zet. De omgevingsvergunning is op aanvraag van de initiatiefnemer. De motivering en afwegingen zijn in beide gevallen vergelijkbaar. Wel is een omgevingsvergunning omgevingsplanactiviteit concreter, omdat het gaat om de aanvraag van een concreet plan. Maatregelen zijn soms al in de aanvraag opgenomen of kunnen als voorwaarde bij de vergunning gelden.

Tijdelijk deel omgevingsplan

Het tijdelijk deel van het omgevingsplan bevat regels over . Deze staan in de bruidsschat en de bestaande planologische regels (bestemmingsplannen). Bij het ruimtelijk inpassen beoordeelt de gemeente of de mantelzorgwoning voldoet aan de bouwregels. Het gebruiken van deel van een bestaande woning, uitbouw of bijbehorend bouwwerk voor mantelzorg is vergunningvrij (artikel 22.36, Bruidsschat). Meer informatie over de bouwregels voor mantelzorg vindt u op de pagina Bouwregels mantelzorgwoning.

Hieruit blijkt dat een bouwwerk voor mantelzorg en het gebruik hiervan in veel gevallen zonder vergunning mogelijk is. Het gebruiken van deel van een bestaande woning, uitbouw of bijbehorend bouwwerk voor mantelzorg is namelijk van rechtswege toegestaan op basis van het omgevingsplan (artikel 22.36, lid 3 Bruidsschat). Belangrijk daarbij is dat afloop van de mantelzorg het gebouw niet als zelfstandige woonruimte in stand mag blijven. Hierop geldt een uitzondering voor externe veiligheid. Het gebruik als mantelzorgwoning is niet vergunningvrij als het gebouw bijvoorbeeld binnen een veiligheidszone of plaatsgebonden risicocontour ligt (artikel 22.39, Bruidsschat).

Niet vergunningvrij

Soms is de mantelzorgwoning niet toegestaan op basis van het tijdelijk deel omgevingsplan. Dit is bijvoorbeeld het geval bij een aanbouw aan een hoofdgebouw of bijbehorend bouwwerk voor mantelzorg dat groter is dan op basis van de regels in het tijdelijk deel omgevingsplan is toegestaan. Deze regels staan in de bouwregels van het tijdelijk deel (bestemmingsplan) en in artikel 22.27 en 22.36 omgevingsplan.

Er is dan een wijziging van het omgevingsplan of een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit nodig. Daarbij moet de BOPA voldoen aan het evenwichtig toedelen van functies aan locaties en aan de instructieregels uit het . Een mantelzorgwoning valt onder andere onder de definities van geluidgevoelige, geurgevoelige en trillinggevoelige gebouwen. Bij het mogelijk maken van mantelzorgwoningen in het omgevingsplan moet de gemeente voldoen aan de instructieregels. Zo moet bijvoorbeeld het omgevingsplan er in voorzien dat het geluid van één activiteit op een mantelzorgwoning aanvaardbaar is..

Nieuw deel omgevingsplan

Voor het bepaalt de gemeente zelf of en welke regels er voor mantelzorgwoningen in het omgevingsplan komen. Daarbij moet het omgevingsplan voldoen aan het evenwichtig toedelen van functies en aan de instructieregels uit het . Een mantelzorgwoning valt onder andere onder de definities van geluidgevoelige - en geurgevoelige gebouwen. Zo kunnen gemeenten regelen dat nieuwe mantelzorgwoningen niet mogelijk zijn in verband met externe veiligheid, geluid, geur en trilling.

Meer informatie hierover staat op de pagina Ruimtelijke inpassing van woningen.



Bruidsschat omgevingsplan

De 'bruidsschat omgevingsplan' bestaat uit regels die door het Rijk als onderdeel van het Invoeringsbesluit Omgevingswet automatisch zijn toegevoegd aan het tijdelijk deel van het omgevingsplan van alle gemeenten.

Gedurende de overgangsfase (tot eind 2031) gelden de regels van de bruidsschat, zolang de gemeente nog geen eigen regels heeft gesteld.

Let op

De gemeente kan de regels van de bruidsschat omgevingsplan wijzigen. De actuele regels van het omgevingsplan raadpleegt u in het onderdeel Regels op de kaart van het Omgevingsloket.

Huisvesting in verband met mantelzorg

Huisvesting in of bij een woning van één huishouden van ten hoogste twee personen, van wie ten minste één persoon mantelzorg verleent aan of ontvangt van een bewoner van de woning. Deze begripsbepaling staat in Bijlage I bij het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).

Gerelateerd begrip

Binnen het begrip van 'huisvesting in verband met mantelzorg' is de volgende begripsbepaling uit bijlage I, Bbl van toepassing.

Mantelzorg: intensieve zorg of ondersteuning, die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt geboden aan een hulpbehoevende, ten behoeve van zelfredzaamheid of participatie, rechtstreeks voortvloeiend uit een tussen personen bestaande sociale relatie, die de gebruikelijke hulp van huisgenoten voor elkaar overstijgt, en waarvan de behoefte met een verklaring van een huisarts, wijkverpleegkundige of andere door de gemeente aangewezen sociaal-medisch adviseur kan worden aangetoond.

Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl)

Het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) is een van de 4 algemene maatregelen van bestuur (AMvB's) onder de Omgevingswet.

Omgevingsplan, nieuw deel

Het nieuwe deel van het omgevingsplan is het deel dat na inwerkingtreding van de Omgevingswet is vastgesteld 'met het oog op de doelen van de wet' (artikel 2.1 lid 1 Omgevingswet). Dit deel van het omgevingsplan voldoet aan de instructieregels en digitale standaarden.