Zoeken in deze site

Waterkwaliteit

Schoon water in onze rivieren, meren en zeeën is zowel voor alle inwoners van Nederland als voor de ecosystemen van onschatbare waarde. Het Nationaal Water Model richt zich met de rekentrein voor waterkwaliteit op de hoeveelheid voedingsstoffen (in vaktaal: nutriënten) in ons water.

Deze stoffen (met name stikstof en fosfor) horen in het water, maar kunnen hier door toedoen van mensen in te hoge concentraties voorkomen. Dat is slecht voor ons drinkwater en voor kwetsbare natuur. Met behulp van het Landelijk Waterkwaliteitsmodel (LWKM) als onderdeel van het NWM kunnen we de ontwikkeling van de concentraties nutriënten berekenen en eventuele maatregelen toetsen. Berekeningen met het LWKM helpen bijvoorbeeld om inzichtelijk te maken wat de effecten zijn van aanpassingen in de meststoffenwet of het waterbeleid.

In 2020 is de eerste versie van het Landelijk Waterkwaliteitsmodel (LWKM) voor nutriënten beschikbaar gekomen. Dit model biedt meer mogelijkheden dan het STONE-instrumentarium dat voorheen werd gebruikt. Het LWKM heeft een belangrijk voordeel ten opzichte van STONE. Het effect van ruimtelijke maatregelen kan worden doorgerekend en regionale toepassingen zijn mogelijk. Er is namelijk een directe koppeling aanwezig met de hydrologie.

Het LWKM bevat ook de mogelijkheid voor het berekenen van de concentratie metalen in ons grond- en oppervlaktewater. Met het oog op de verschillende toepassingen van het LWKM wordt uitgebreid aandacht besteed aan de kwaliteitsborging en plausibiliteit van de modeluitkomsten, en het toepassingsbereik van het model.

Rekentrein

Het Landelijk Waterkwaliteitsmodel (LWKM) bestaat uit drie deelmodellen en is gekoppeld aan een aantal voor- en nageschakelde modellen. De drie deelmodellen zijn

  • ANIMO
  • MT3DMS
  • DELWAQ.

Het ANIMO model is ontwikkeld door Wageningen Environmental Research (WENR),Het model simuleert de uit- en afspoeling van nutriënten in het topsysteem naar het grondwater en oppervlaktewater.

Voor de waterkwaliteit van het diepe grondwater wordt gebruik gemaakt van MT3DMS. Dit is een model dat wordt toegepast door Deltares. De waterkwaliteit van het oppervlaktewater wordt gesimuleerd met de stoffenmodule uit de KRW-verkenner, een model dat ontwikkeld wordt door Deltares. Dit model wordt vaak aangeduid met DELWAQ.

Het LWKM is ook afhankelijk van toeleverende modellen. Het INITIATOR model van WENR wordt gebruikt voor regionale mestverdeling en stikstof fluxen. Het model levert belangrijke input voor ANIMO. De hydrologie in ANIMO is gebaseerd op de hydrologie uit het Landelijk Hydrologisch Model (LHM). Bovendien levert het LHM de waterverdeling van het oppervlaktewater aan voor DELWAQ.

De deelmodellen van het LWKM, i.e., ANIMO, MT3DMS en de DELWAQ stoffenmodule van de KRW-verkenner, en hun koppelingen met voorgeschakelde modellen LHM en INITIATOR en de nageschakelde ecologische module van de KRW-verkenner.
De deelmodellen van het LWKM, i.e., ANIMO, MT3DMS en de DELWAQ stoffenmodule van de KRW-verkenner, en hun koppelingen met voorgeschakelde modellen LHM en INITIATOR en de nageschakelde ecologische module van de KRW-verkenner.

Om beleidsvragen rondom waterkwaliteit voor de Kaderrichtlijn Water (KRW) te kunnen beantwoorden wordt gebruik gemaakt van de ecologische module van de KRW-verkenner. Dit is een nageschakeld model ontwikkeld door Deltares. Deze module gebruikt onder andere de output van het LWKM en voorspelt op basis van verschillende stuurvariabelen de ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater aan de hand van een EKR-score, i.e., de ecologische kwaliteitsratio die in de KRW wordt gehanteerd.

Dit model maakt geen onderdeel uit van het LWKM maar is wel belangrijk voor de toepassing ervan. De aansluiting tussen het LWKM en de ecologische module van de KRW-verkenner is dus een belangrijk onderdeel in de ontwikkeling van het LWKM.

Huidige versie

De meest recente toepassingsversie is het LWKM 1.2. De ontwikkeling van de nieuwe 2.0 versie van het LWKM moet eind 2025 afgerond zijn. Een groot onderdeel van de verbetering van het LWKM zit in een nieuwe schematisatie en software van het LHM. De ontwikkeling van de nieuwe LHM en LWKM-versies lopen deels parallel.

De doorontwikkeling van het LWKM 5x is in volle gang Om ervoor te zorgen dat LWKM geen vertraging oploopt wordt de huidige versie 4.3 van het LHM gebruikt als toeleverend model voor de hydrologie in ANIMO. Voor DELWAQ is het wel haalbaar om de nieuwe 5.x versie van het LHM te gebruiken. De hydrologie in DELWAQ zal dan ook afkomstig zijn uit dit vernieuwde model.

Toepassingen

Alle rekenresultaten zijn te vinden op de pagina Toepassingen. De uitkomsten van de basisprognoses zette het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in voor de Nationale Analyse Waterkwaliteit (verwijst naar een andere website). Naast de basisprognoses is het LWKM ook gebruikt voor de Ex Ante Analyse 2021 en Tussenevaluatie 2024 van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Verder wordt het LWKM gebruikt voor de Actieprogramma’s Nitraatrichtlijn en de evaluatie van de stroomgebiedsbeheerplannen die binnen de KRW worden opgesteld. Het model genereert ook input voor de jaarlijkse update van de Emissieregistratie (verwijst naar een andere website).

Documentatie

Meer informatie

Heeft u nog vragen? Stel ze via ons vragenformulier of bel met een van de medewerkers van het Informatiepunt Leefomgeving op 088-7970790.