Waterakkoorden – afspraken over waterbeheer
Een waterakkoord is een bestuursovereenkomst waarin partijen afspraken maken. Inhoudelijk ligt de nadruk in de afspraken op de waterkwantiteit. Maar de afspraken kunnen ook gaan over waterkwaliteit en ecologie, waterveiligheid of energie. Dit is afhankelijk van de lokale context en wensen van de partijen die het waterakkoord opstellen.
Lokaal en (inter)regionaal
Ook de schaal waarop een waterakkoord wordt opgesteld is afhankelijk van de afspraken die partijen onderling maken. Dit kan zowel het lokale niveau als ook het regionale of interregionale niveau betreffen. Zo kan een waterakkoord afspraken bevatten tussen twee aan elkaar grenzende waterschappen. Maar een waterakkoord kan ook betrekking hebben op bijvoorbeeld het gehele IJsselmeergebied en de waterbeherende partijen daaromheen.
Wettelijke ontwikkeling
Met de Leidraad Waterakkoorden 2018 en de bestuurlijke afspraak in het strategisch overleg Rijkswaterstaat – Unie van Waterschappen daarover om bij voorkeur het waterakkoord als instrument voor afspraken over grensoverschrijdend water tussen waterbeheerders te gebruiken, heeft de sector hier zelf vorm aan gegeven.
In een waterakkoord leggen de deelnemende partijen hun onderlinge afspraken vast over het waterbeheer. Deelnemende partijen zijn meestal waterbeherende overheden: in de regel Rijkswaterstaat en waterschappen, maar ook provincies, gemeenten of andere partijen kunnen betrokken zijn. De kern van waterakkoorden is de samenwerking tussen partijen voor het bereiken van de doelen van het nationale en internationale (waterbeheer)beleid, waaronder de implementatie van de Kaderrichtlijn Water.
Het instrument operationaliseert afspraken uit de beleidsplannen. Het instrument richt zich op concrete uitvoering. Dit is anders dan bij regionale bestuursakkoorden. Regionale bestuursakkoorden zijn vaak gericht op beleidsafspraken.
Afbakening
Waterbeheerders, andere overheidspartijen en private partijen maken veel afspraken waarin water een rol speelt of kan spelen. Zo zijn er waterakkoorden, samenwerkingsverbanden, afvalwaterakkoorden, intentieovereenkomsten en andere bestuurlijke formele en minder formele afspraken.
Uitgangspunt voor de invulling van een waterakkoord is dat afspraken worden opgenomen die aanvullend zijn op reeds vastgesteld beleid en vigerende regelingen, bijvoorbeeld toegespitst op de (ondersteuning van de) operationele uitvoering daarvan. Verder worden in een waterakkoord wel afspraken gemaakt, maar geen maatregelen uitgewerkt. Die worden uitgewerkt in water(beheer)programma’s of (andersoortige) uitvoeringsprogramma’s. Er kan wel voor gekozen worden om het proces voor het opstellen van een waterakkoord te benutten om afspraken te maken over maatregelen en uitvoering van andere trajecten.
Waterakkoorden nu en in de toekomst
Als gevolg van klimaatverandering en maatschappelijke ontwikkelingen is het beleid en de ontwikkeling daarvan sterk in beweging. Het type afspraken zal naar verwachting, als gevolg hiervan, gaan veranderen. Hierdoor tekent zich een behoefte af aan waterakkoorden met meer deelnemende partijen, en mogelijk voor een groter gebied.
In de Leidraad Waterakkoorden 2018 hebben zo veel mogelijk potentiële onderwerpen die in een waterakkoord kunnen worden geregeld, een plek gekregen. Ook worden adviezen gegeven over vorm en inhoud en het te volgen proces bij het opstellen.