Slim malen en schutten voor trekvis Noordzeekanaal en Ommelanden

In de deskstudie uitgevoerd door Kroes Consultancy, is onderzocht welke kansen er liggen om met het beheer van boezem- en poldergemalen en van de schutsluizen de migratie van trekvis tussen zee en het binnenwater rond het Noordzeekanaal te verbeteren.  Het onderzoek naar de mogelijkheden vond plaats op de locaties waar problemen zijn gesignaleerd voor in- en uittrek van aal.

Intrek glasaal

In het voorjaar kan de intrek van glasaal worden verbeterd door:

• Bij gemalen met een vismigratievoorziening in de avond/nacht beperkt malen, zodat glasaal wordt gelokt naar het gemaal en de vismigratievoorziening (vispassage of schutsluis);
• Onderlinge afstemming van het beheer van gemalen die in een cluster liggen;
• Het uitvoeren van loze schuttingen in de nachtelijke uren, liefst in afstemming met de inzet van een nabijgelegen gemaal.

Uittrek schieraal

In het najaar/winter kan de uittrek van schieraal worden verbeterd door:

• Gedurende de nachtelijke uren malen bij visveilige gemalen;
• Niet of beperkt malen in de nachtelijke uren op locaties met een schadelijk gemaal;
• Het uitvoeren van loze schuttingen in de nachtelijke uren tijdens de najaarsperiode, liefst in afstemming met de inzet van een nabijgelegen gemaal.

Uit de gesprekken met de beheerders van sluizen en gemalen kwamen zowel mogelijkheden als beperkingen naar voren om slimmer te malen en schutten voor vis.

Beperkingen slimmer malen en schutten

Beperkingen worden bijvoorbeeld gesteld door het moeten handhaven van nauwe peilbegrenzingen in polders en boezemstelsels die zijn vastgelegd in peilbesluiten. Dit maakt het in die omstandigheden lastig om het gemaal flexibel in te zetten. In sommige gebieden is er meer speling en kan het peil zo nu en dan tijdelijk enkele centimeters stijgen. Bij malen voor waterkwaliteitsdoeleinden, bijvoorbeeld om zoutbezwaar weg te malen, zijn de mogelijkheden ruimer.

Bij enkele gemalen bleek de afhankelijkheid van energieprijzen of afhankelijkheid van de momenten waarop stroom beschikbaar is een rol te spelen. Beslissystemen met dit soort afwegingen kunnen worden aangevuld met wensen vanuit vismigratie.

Ook bij schutsluizen zijn er soms geen mogelijkheden voor nachtelijke schuttingen. Dit komt  doordat er sprake is van lokale of handmatige bediening. Wat een rol speelt in de afweging om te schutten voor trekvis is de extra belasting die dit veroorzaakt van polder of boezem met voedselrijk of chloriderijk water. In het najaar is dit wellicht minder problematisch. Er is dan een groter wateroverschot waardoor het ingelaten water zich meer mengt en eerder wordt uitgemalen.

Geadviseerd wordt om de kansen die er zijn te verkennen. Samen met de betrokken beheerders. Voor sommige sluizen moeten er ook beheerders van buiten de EVZ NZK eo worden betrokken bij de verdere verkenning. Met name gemeenten en provincie Zuid-Holland.

Meer informatie

Voor meer informatie zie het rapport:
 Slim malen en schutten voor trekvis NZK en ommelanden. (pdf, 11 MB)

Zie ook de interactieve pdf waarin per object de knelpunten voor de migratie van trekvis worden beschreven en de mogelijke oplossingen:
Interactieve pdf Slim malen en schutten voor trekvis Noordzeekanaal en ommelanden  (NB: het bestand is alleen interactief als deze wordt geopend in Adobe Acrobat. Open na downloaden de map waarin het is opgeslagen en open het bestand via de rechter muisknop)