Protocol Toetsen en Beoordelen

Toetsen en Beoordelen

Volgens het Protocol toestand-en-trendbeoordeling grondwaterlichamen KRW (pdf, 1 MB) (versie september 2019) voert de provincie 6 testen uit. Met de 6 testen beoordeelt de provincie de toestand van de grondwaterlichamen. Dit zijn 3 generieke testen en 3 specifieke testen.

• De 3 generieke testen vormen samen het oordeel voor het gehele grondwaterlichaam. Is één van deze testen onvoldoende? Dan is het oordeel voor het hele grondwaterlichaam ‘ontoereikend'.
• Daarnaast voert de provincie 3 testen uit voor specifieke aandachtsgebieden wanneer die in een grondwaterlichaam aanwezig zijn. De uitkomst van deze locatiespecifieke testen heeft geen invloed op het toestandsoordeel van het gehele grondwaterlichaam. De ontoereikend beoordeelde locaties worden op een kaart aangegeven. Voor die locaties formuleert de provincie maatregelen om de toestand daar te verbeteren.

Generieke testen

Chemie

De provincie beoordeelt het grondwaterlichaam voor stoffen met een Europees vastgestelde norm (nitraat en bestrijdingsmiddelen) of een nationaal opgestelde drempelwaarde (chloride, fosfaat, nikkel, arseen, cadmium en lood).

De beoordeling van de chemische toestand bestaat uit 2 delen:

• een toets op overschrijding van de norm of drempelwaarde van een bepaalde stof in meer dan 20% van de meetpunten van het KRW meetnet
• een toets of er sprake is van een significant stijgende trend van concentraties in combinatie met een kwaliteitsniveau van meer dan 75% van de norm of drempelwaarde

Waterbalans

De provincie beoordeelt  of grondwatervoorraden uitgeput raken door onttrekkingen. Hiervoor kijkt de provincie naar langjarige verandering van de grondwaterstanden. Ook stelt de provincie een waterbalans op. Bij de waterbalans dient te worden gekeken naar de verhouding tussen de langjarige onttrekking en de beschikbare grondwatervoorraad. De beschikbare grondwatervoorraad bestaat uit de langjarige grondwateraanvulling minus de hoeveelheid water die nodig is voor het goed functioneren van ecosystemen.

Zoutintrusie test

Met deze test bekijkt de provincie of er sprake is van verzilting als gevolg van intrusie (binnendringen) van zout water. Voor de beoordeling wordt gebruik gemaakt van het formele KRW meetnet.

Specifieke testen

Terrestrische ecosystemen die van grondwater afhankelijk zijn

Bij deze terrestrische test staat de vraag centraal of er sprake is van significante schade aan terrestrische ecosystemen door:

• verontreiniging van grondwater (kwaliteit)
• een te lage grondwaterstand of
• onvoldoende toevoer van grondwater (kwantiteit)

De parameters waar de provincie naar kijkt kunnen per gebied en ecosysteem verschillen.

Oppervlaktewateren die van grondwater afhankelijk zijn

De provincie en de waterbeheerder test met de test voor oppervlaktewaterlichamen of doelen voor deze oppervlaktewaterlichamen niet worden gehaald door:

• een te lage toevoer van grondwater (kwantiteit) of door
• aanvoer van verontreinigingen uit het grondwater (kwaliteit)

Drinkwatertest

Als in een grondwaterlichaam water wordt onttrokken ten behoeve van menselijke consumptie dan moet conform artikel 7.3 KRW een beoordeling van deze winningen worden uitgevoerd. De punten van beoordeling zijn de winningen zelf. Bij deze test beoordeelt de provincie of er sprake is van een significante toename van concentraties van stoffen in het onttrokken ruwe water. En of dit leidt, of heeft geleid, tot een toename van de zuiveringsinspanning. Hiertoe gaat de provincie voor de betreffende winning voor afzonderlijke stoffen na of er:

• over de afgelopen 6 jaar sprake is van een stijgende trend en/of
• de zuiveringsinspanning ten opzichte van het referentiejaar 2000 is toegenomen

Kennishiaten

Het Protocol Toetsen en Beoordelen beschrijft hoe de verschillende testen moeten worden uitgevoerd zodat de provincies op vergelijkbare wijze toetsen. Voor de locatie specifieke testen over de interactie van grondwater met terrestrische ecosystemen en oppervlaktewater is de beschrijving van de testen weinig specifiek. Provincies moeten samen met natuurgebiedsbeheerders en waterschappen tot een oordeel komen. Hierbij is in het midden gelaten of deze beoordeling gebaseerd moet zijn op modelberekeningen, monitoringsresultaten of ‘expert judgement'. Deze vrijheid kan een zeer uiteenlopende wijze van beoordelen opleveren. Bij een herziening van het Protocol zullen deze testen specifieker beschreven moeten worden.

Documenten

• Guidance Document 18 Toestand en Trendbepaling in grondwater (pdf, 2.4 MB)
• Waterbalansresultaten
• Trendanalyse van kwaliteit van grondwater in drinkwaterwinningsgebieden (2000-2012), RIVM (2014)

Achtergrond

In het waterkwaliteitsportaal staan achtergronddocumenten bij de stroomgebiedbeheerplannen 2022-2027. Hier staan ook stoffiches voor oppervlaktewater en grondwater.