Vismigratie in Rijn-West
De visstand vertelt ons veel over hoe gezond en schoon onze rivieren, kanalen, sloten en andere wateren zijn. Vissen moeten zich vrij kunnen bewegen tussen leef- en paaigebieden. Voor trekvissen zoals zalm, paling en driedoornige stekelbaars is dit helemaal van levensbelang. Daarom werken waterschappen, Rijkswaterstaat en andere partners samen om trekvissen te helpen bij hun reis. Opheffen van barrières en inrichten van leefgebieden zijn niet voor niets belangrijke KRW-maatregelen (KRW staat voor Kaderrichtlijn Water).
Vismigratie is een van de thema's waar het Regionaal Bestuurlijk Overleg (RBO) Rijn-West focus op legt.
Een korte videoclip geeft een beeld van werken aan verbindingen voor vismigratie in het gebied van de Nieuwe Waterweg en van het belang van samenwerken.
De videofilm De weg naar gezond water brengt het belang van werken aan routes voor trekvissen in beeld en laat zien hoe de partners in Rijn-West hieraan samenwerken.
Routekaart voor vismigratie in de Nederlandse Delta is in Rijn-West ontwikkeld en ook landelijk uitgerold. Het is een belangrijk instrument om inzicht te krijgen in visroutes, obstakels die prioriteit nodig hebben en kosteneffectieve en effectieve maatregelen.
Rijn-West belangrijk voor vismigratie
Het deelstroomgebied Rijn-West is de toegangspoort voor trekvissen voor het hele Rijnstroomgebied. Goed inzicht in de visroutes in het stroomgebied, de samenhang van het watersysteem en prioritaire obstakels die nu voor problemen zorgen leidt tot kosteneffectieve maatregelen en betere resultaten.
- Vissen en vismigratie zijn uitstekend geschikt om het belang van goede waterkwaliteit en een gezonde leefomgeving te communiceren en te vertalen naar zowel de regio als internationale fora (EU KRW, KRM, Rijn Commissie en OSPAR).
- Het betekent een concrete invulling van de stroomgebiedsbenadering.
- De pilot bevordert het SAMEN werken aan vismigratie tussen Rijkswaterstaat, waterschappen en partners zoals Sportvisserij Nederland. Resultaat is een uitwisseling van enthousiasme en inspiratie, afstemming en kosteneffectievere KRW-maatregelen.
Routekaart vismigratie
De Routekaart geeft een beeld van de trekroutes met snelwegen, provinciale en lokale verbindingen. De kaart laat successen zien bij het opheffen van barrières en ook de belangrijkste knelpunten. Het geeft een helder overzicht van de stand van zaken en van het belang van een samenhangende aanpak.
In opdracht van Rijkswaterstaat is een nieuwe versie van de routekaart vismigratie gemaakt. Deze interactieve pdf laat zien welke wateren na het uitvoeren van de maatregelen uit de eerste KRW-periode bereikbaar zijn voor trekvis en welke (nog) niet. De kaart brengt ook ruim 20 succesvolle projecten in beeld.
In het vervolg van het project vismigratie wordt de kaart omgezet in een GIS-applicatie (interactieve kaart), waarbij een koppeling wordt gelegd met de informatie uit het Waterkwaliteitsportaal. Daarnaast wordt gewerkt aan uitbreiding van de kaart naar de andere stroomgebieden, om te beginnen naar de nog ontbrekende delen van het stroomgebied Rijn.
De interactieve kaart kunt u hier downloaden. Deze kaart opent in Adobe Acrobat/Reader.
Rijn-West werkgroep visexperts
Visexperts van waterschappen, Rijkswaterstaat, Sportvisserij Nederland, en natuurorganisaties delen kennis en ervaringen via visexpert overleggen ten minste 2x per jaar. Onderwerpen zijn onder andere gezamenlijk onderzoek, ontwikkelen visie op vismigratie, afstemming en samenwerking.
In 2023 wordt onder andere gewerkt aan:
- onderzoeksagenda en -resultaten vertalen naar (optimalisatie van) maatregelen
- maken kaartbeeld Top30 maatregelen 2024, 2027 en 2030
- maken storymaps Visroutekaart in GeoWeb (Nationale Visroutekaart beheerd door RWS) en voor Rijn-West
Visintrek onderzoek Rijn-Maasmonding
In 2022 is een gezamenlijk onderzoek gestart naar de intrek van glasaal in het gebied van Nieuwe Waterweg en Haringvliet, inclusief het achterland. De eerste resultaten bieden inzichten die van belang zijn voor aanleg en beheer van voorzieningen voor vismigratie. In de loop van 2023 wordt het onderzoeksrapport gepubliceerd.
Onderzoek naar trekvis leidt tot aanbevelingen voor beheer
Een evaluatie van 6 trekvisonderzoeken in het Noordzeekanaal en ommelanden heeft een goed beeld van migratiestromen van paling en stekelbaars opgeleverd. Dat was aanleiding voor een flink aantal aanbevelingen en maatregelen om het beheer van vispassages en andere voorzieningen voor trekvis te verbeteren. Meer informatie vindt u op de pagina Trekvisonderzoek Noordzeekanaal.
Video’s over vismigratie
- Vismonitoring Langbroeker Wetering
- Ik wil alleen maar zwemmen, vistrek West-Nederland (Uitzending RTV West 3 maart 2013)
- Vismigratie glasaal Nederland van boven
- Vismigratie aal en vislift in Delfland
Andere projecten in Rijn-West
- Ecologische Verbindingszone Noordzeekanaal en ommelanden
- Netwerk Natte Ecologische Zones Delfland (kaartje hieronder)
- Zuid-Holland: Onderzoek vispasseerbaarheid sluizen
Mogelijkheden voor vispasseerbaarheid sluizen Zuid-Holland
In mei 2017 is het rapport Vismigratie Zuid-Hollandse sluizen verschenen. Onderwerp van het onderzoek was de vispasseerbaarheid van 5 schutsluizen in Zuid-Holland:
- Julianasluis Gouda
- Sluis Bodegraven
- Grote Merwedesluis
- Vianen grote sluis
- Schutsluis Leidschendam
De belangrijkste conclusie is dat er goede mogelijkheden zijn om met visvriendelijk beheer het leefgebied voor trekvissen, zoals schieralen, alver, rivierprik en windes, te vergroten. En daarmee perspectief te bieden voor meer diversiteit van de visstand en verbetering van de KRW-scores, doordat bijvoorbeeld trekvissen meer voorkomen op de binnenwateren.
Download het rapport Vismigratie Zuid-Hollandse sluizen (pdf, 20 MB).
Groene Cirkels - Palinglandschap
Het Groene Cirkels – Palinglandschap is een concept voor een integrale gebiedsaanpak met vismigratie als 'aaibare' aanjager voor het halen van de KRW-doelen voor waterkwaliteit. Initiatiefnemer is de Provincie Zuid-Holland, samen met Heineken, Naturalis en het hoogheemraadschap van Rijnland.
De kern van het Groene Cirkels – Palinglandschap is een corridor voor trekvis via dezelfde route die de schepen van Heineken varen naar de haven van Rotterdam en daarna over de hele wereld.
Meer informatie
- Peter Philipsen, project vismigratie Rijn-West
From sea to source, internationale website met veel informatie en best practices over vismigratie.