Beleidslijn grote rivieren
De Beleidslijn grote rivieren (Beleidslijn) bevat het afwegingskader voor ruimtelijke ontwikkelingen in het rivierbed van de grote rivieren. De Beleidslijn is vastgelegd in een beleidsbrief, die de hoofdlijnen van het beleid schetst. Dit rijksbeleid werkt door via een beleidsregel voor vergunningen die worden afgegeven door de Minister van Infrastructuur en Waterstaat en regelgeving onder de Omgevingswet.
Doel Beleidslijn
Voor een laaggelegen delta als Nederland is waterveiligheid een basisvoorwaarde om ons land leefbaar te houden. Voor het rivierengebied betekent dit dat er voldoende ruimte moet zijn om hoogwater (tijdig) af te voeren en te bergen en dat de rivier voldoende ruimte krijgt voor toekomstige rivierverruimingen.
Daarom is er (al vanaf 1996) een beleidslijn die tot doel heeft dat er in het rivierbed voldoende ruimte blijft voor waterberging en waterafvoer. De Beleidslijn zorgt ervoor dat nieuwe activiteiten of objecten in het rivierbed toekomstige verruiming van de rivier niet duurder of onmogelijk maken. Zo voorkomt de Beleidslijn dat er forse maatschappelijke schade ontstaat.
Toepassingsgebied
De Beleidslijn geldt voor beperkingengebieden binnen het rivierbed van de door het Rijk beheerde oppervlaktewaterlichamen, met uitzondering van kanalen. Op sommige plekken valt dat beperkingengebied helemaal samen met het rivierbed. Op andere plekken is het beperkingengebied kleiner en vallen relatief hooggelegen en bebouwde delen van het rivierbed buiten het beperkingengebied. Op deze gebieden is de Beleidslijn grote rivieren niet van toepassing.
Gaat u een vergunningplichtige activiteit in het beperkingengebied van het rivierbed verrichten? Beoordeel dan via het Omgevingsloket en de Vergunningcheck of u een omgevingsvergunning nodig heeft voor uw activiteit. Heeft u daar vragen over? Neem dan contact op met Rijkswaterstaat in uw regio.
Vernieuwing Beleidslijn
De Beleidslijn grote rivieren wordt regelmatig vernieuwd. Dat is nodig om ervoor te zorgen dat we de doelen van de Beleidslijn blijven bereiken. Maar ook om in te kunnen spelen op praktijkervaringen en nieuwe ontwikkelingen.
Heel concreet moet vernieuwing van de Beleidslijn ervoor zorgen dat buitendijkse plannen het waterbergend vermogen en de afvoercapaciteit van rivieren niet aantasten, toekomstige rivierbeheermaatregelen niet belemmeren en het risico op overstromingsschade niet vergroten. Daarbij geldt als uitgangspunt dat nieuwe activiteiten die binnendijks mogelijk zijn ook zoveel mogelijk binnendijks moeten plaatsvinden. Bijvoorbeeld woningbouw en andere activiteiten die niet riviergebonden zijn.
Op 1 februari 2025 is de nieuwe beleidsbrief verschenen. Gelijktijdig is de nieuwe beleidsregel (Beleidsregels grote rivieren 2025, Bgr 2025) in werking getreden. Bij vergunningverlening voor activiteiten in het rivierbed toetst de Minister van Infrastructuur en Waterstaat (Minister) onder meer aan deze beleidsregel.
De Bgr 2025 bevat verschillende wijzigingen ten opzichte van de beleidsregel zoals die voorheen gold. Deze wijzigingen houden verband met of hebben betrekking op:
- de keuze voor één regime in het rivierbed (in plaats van een bergend en een stroomvoerend regime)
- het aanscherpen van de voorwaarden voor het uitbreiden of het slopen en vervangen van bouwwerken
- het verduidelijken van de regels over activiteiten van ondergeschikt belang
- het verduidelijken van de regels over tijdelijke en periodieke activiteiten
- het uitbreiden van de opsomming van riviergebonden activiteiten met drinkwaterwinning en aquathermie
- de inwerkingtreding van de Omgevingswet
Per 1 april 2024 is artikel 6, onderdeel e, van de beleidsregel al vervallen. Op grond van die regel kon de Minister niet-riviergebonden activiteiten in het stroomvoerend regime vergunnen als deze activiteiten ‘per saldo meer ruimte voor de rivier opleveren op een rivierkundig bezien aanvaardbare locatie’ (artikel 6, onderdeel e, van de Bgr 2006). Deze regel is vervallen, omdat die in de praktijk een belemmerende werking kon hebben voor toekomstige rivierverruiming. Zie Staatscourant stcrt-2024-10264.
De laatste stap in de actualisatie is de wijziging van de met de Beleidslijn samenhangende regelgeving onder de Omgevingswet. Het streven is dat die wijzigingen begin 2026 in werking treden.
Wijzigingen Beleidslijn grote rivieren
De belangrijkste informatie over de wijziging van de Bgr vindt u op de pagina De gewijzigde Beleidslijn grote rivieren in 10 aandachtspunten.