IPLO Uitgelicht mei 2025

Strategie Aanpak asbestdaken

Met de publiekscampagne Asbestvrij dak stimuleert het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat dakeigenaren om hun asbestdak te verwijderen. Dit maakt deel uit van de bredere Strategie Aanpak asbestdaken. De campagne ondersteunt onder andere het opzetten van lokale acties. Op de campagnewebsite asbestvrijdak.nl (verwijst naar een andere website) vindt u meer informatie, veelgestelde vragen en stappenplannen. De informatie is uitgesplitst voor verschillende groepen dakeigenaren. Ook kunnen zij met vragen over het verwijderen van asbestdaken terecht bij de medewerkers van het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO).

Daarnaast kunnen lokale overheden, uitvoeringsdiensten, brancheorganisaties en het bedrijfsleven helpen. Bijvoorbeeld door de communicatie te delen via eigen kanalen, aan te sluiten bij door de campagne opgezette acties of door zelf acties op te zetten. Wilt u weten hoe uw organisatie een steentje bij kan dragen? Meld u aan als partner (verwijst naar een andere website).

Voortgang en planning wijziging asbestregelgeving

Op 28 mei 2025 heeft de staatssecretaris van Participatie en Integratie een brief aan de Tweede Kamer gestuurd over gezond en veilig werken. Deze brief gaat over diverse onderwerpen, waaronder asbest. In het stuk over asbest geeft de staatssecretaris een toelichting op de voortgang en de planning van de wijziging van de asbestregelgeving. Die wijziging is nodig om te kunnen voldoen aan de gewijzigde Europese Asbestrichtlijn.

Gewijzigde regelgeving voor verwijdering asbest in 2027

In de brief staat dat Nederland al strenge asbestregelgeving heeft, met een beschermingsniveau dat overeenkomt met de richtlijn. Nederland voldoet bijvoorbeeld al aan de verlaagde grenswaarde. Maar voor de markttoelating van bedrijven en de kwalificatie van werknemers zijn wel aanpassingen in de regelgeving nodig. De belangrijkste wijziging is dat bedrijven die asbest verwijderen een vergunning moeten hebben. Het is nu duidelijk dat het niet haalbaar is om op de formele implementatiedatum van 21 december 2025 aan alle punten volledig te voldoen. De ambitie is om de gewijzigde regelgeving op 1 januari 2027 in werking te laten treden.

Bron: Nieuwsbrief Asbest van het ministerie van SZW. Aanmelden voor deze nieuwsbrief kan door een e-mail te sturen aan postbusasbest@minszw.nl.

Wanneer is een bijbehorend bouwwerk vergunningvrij

In de Omgevingswet staat in bijlage I een definitie van een bouwwerk. IPLO krijgt met enige regelmaat kwesties voorgelegd rond bouwwerken die geen duidelijk gebouw, bedrijfspand of huis zijn. En waarbij het voor de vraagsteller niet helemaal duidelijk is of dit vergunningvrij gebouwd mag worden. Bijvoorbeeld een overkapping met 2 of meer wanden en een dak. Of eenvoudigere overkappingsconstructies. Zoals een overkapping met een dak en 1 achterwand die los van de woning elders in de tuin komt te staan. En we kennen de aanbouw of serre, en de carport.

De Omgevingswet maakt bij bouwen onderscheid tussen een technisch deel van het bouwen en een ruimtelijk deel van het bouwen. Zowel het technische als het ruimtelijke deel kan vergunningvrij, meldingsplichtig of vergunningplichtig zijn.

In de meeste gevallen is een bijbehorend bouwwerk voor het technische deel van de bouwactiviteit vergunningvrij als deze:

• lager is dan 5 meter
• op de grond staat
• niet voorzien is van een verblijfsgebied op de tweede bouwlaag of hoger
• niet voorzien is van een dakterras, balkon of andere niet op de grond gelegen buitenruimte, of
• als gevolg van de bouwactiviteit geen hoofdgebouw wordt

De gemeente als bevoegd gezag bepaalt uiteindelijk of in een specifieke situatie een vergunning nodig is voor het ruimtelijke deel. Dus bij twijfel zult u de concrete situatie moeten voorleggen. Het bovenstaande vindt u met extra uitleg terug op de pagina Vergunningvrije bijbehorende bouwwerken.

Cookies zitten inloggen in de weg

Het komt voor dat inloggen in het Omgevingsloket met DigiD of eHerkenning leidt tot een 404-foutmelding. Dit heeft niets met het Omgevingsloket te maken, maar met cookies. Als aanvragers de cookies via 'Instellingen' op hun browser verwijderen (niet alleen het laatste uur, maar 'all time'), of de webbrowser afsluiten en opnieuw inloggen, dan is inloggen vaak geen probleem meer.

In het Omgevingsloket (verwijst naar een andere website) zelf staat boven in het scherm een banner waarin dit ook vermeld staat. Het is een bekend probleem en er wordt gewerkt aan een oplossing.

Verandering bij starten nieuw project

Sinds kort is er voor machtigen iets veranderd in het Omgevingsloket. Bij de start van een nieuw project krijgen aanvragers nu direct de vraag of ze het project voor zichzelf aanmaken, of voor iemand anders. Zoals een aannemer die het werk gaat uitvoeren voor een aanvrager. Zij vullen nu meteen in dat ze de gemachtigde zijn. Door deze wijziging is het makkelijker om een initiatiefnemer of gemachtigde toe te voegen. Dit is de eerste van een aantal aanpassingen voor machtigen en de pagina 'Uw gegevens'.

Meer informatie vindt u op de pagina Releasenotes bij release PI-34.1.

Op de hoogte blijven van DSO-nieuws via nieuwsbrief

U kunt voortaan op de hoogte blijven van DSO-nieuws via de IPLO Update DSO. Met deze tweewekelijkse nieuwsbrief informeren we u over actuele ontwikkelingen rond het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). We delen nieuws, release-informatie en praktijkervaringen die relevant zijn voor professionals en overheden die met het DSO werken.

U kunt zich abonneren via de pagina IPLO Update DSO.

Veiligheid energieopslagsystemen

Op 24 april 2025 is het RIVM-rapport (verwijst naar een andere website) gepubliceerd met de rekenmethode om de omgevingsveiligheidsrisico's van lithiumionhoudende energiedragers (opslag en gebruik) te kunnen berekenen. Het RIVM raadt aan om gebruik te maken van deze methode bij de ontwikkeling van beleid en omgevingsplannen.

Vanwege de aan te houden afstanden tot bijvoorbeeld woningen kan het rapport een groot ruimtebeslag tot gevolg hebben. Dit leidt tot vragen en onduidelijkheid. Het is mogelijk om een individuele situatie te berekenen. De verwachting is dat de veiligheidsafstanden dan meestal kleiner zullen zijn. Om meer duidelijkheid te geven gaat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat:

• verdiepingssessies organiseren om de rekenmethodiek toe te lichten met voorbeelden, en verdiepende en technische vragen te beantwoorden
• consequentieonderzoek voorbereiden, met name naar de mogelijke lastendruk voor bedrijven en de regeldruk voor gemeenten

In het najaar van 2025 vindt naar verwachting de internetconsultatie plaats voor het opnemen van deze milieubelastende activiteit in wet- en regelgeving.

Meer informatie

• PGS 37-1 en 37-2: wat houden ze in en wat te doen tot de wijziging van het Bal?
• Vragen over deze rekenmethode kunt u stellen aan de Helpdesk Omgevingsveiligheid: omgevingsveiligheid@rivm.nl

Natuuraspecten toetsen bij BOPA

De afgelopen periode hebben we diverse vragen behandeld van medewerkers van gemeenten die zich afvragen in hoeverre zij natuuraspecten moeten toetsen bij een beoordeling van een aanvraag voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA).

We merken dat gemeenten soms te veel informatie willen opvragen en toetsen, om er maar zeker van te zijn dat natuuraspecten goed bij de beoordeling worden betrokken. Maar het is niet nodig om deze aspecten uitgebreid te laten onderzoeken als hiervoor al een aparte toestemming of vergunning nodig is. Onderzoek naar beschermde soorten kan bijvoorbeeld plaatsvinden bij de aanvraag voor de omgevingsvergunning voor de flora- en fauna-activiteit. De initiatiefnemer is er zelf voor verantwoordelijk dat hij alle toestemmingen heeft die nodig zijn voordat hij met de bouw start. Als gemeente moet u de initiatiefnemer wel wijzen op de toestemmingen die nodig kunnen zijn.

In afstemming met het ministerie van VRO hebben we dit voorjaar een voorbeeld op de IPLO-website opgenomen dat dit voor natuuraspecten verduidelijkt. U vindt dit in het eerste voorbeeldkader van de pagina Opvragen informatie beoordelen BOPA.

Een luchtwasser is een aanvullende techniek bij een huisvestingssysteem en bedoeld om de uitstoot van ammoniak, fijnstof of geur te verminderen. Hieronder 2 opvallende vragen die onze helpdesk in mei kreeg over deze techniek.

1. Welk reductiepercentage moet het bevoegd gezag toepassen?

De eerste vraag komt van een bevoegd gezag dat een vraag heeft over het reductiepercentage van een biologische combi-luchtwasser van een varkensstal.

De milieutoestemming wordt verleend op grond van het reductiepercentage bij een goede werking van het systeem. Dat staat in bijlage VI van de Omgevingsregeling en is voor dit type luchtwasser 85%. Maar onderzoekers van Wageningen University & Research hebben in een steekproef naar het rendement van luchtwassers in de praktijk (verwijst naar een andere website) gevonden dat dit type luchtwasser een gemiddeld reductiepercentage heeft van 59%. Het gaat om indicatieve metingen in praktijksituaties. Daarbij is het mogelijk dat de veehouder zich niet aan de regels heeft gehouden, waardoor de luchtwasser niet goed werkt. Het bevoegd gezag wil weten van welk percentage het moet uitgaan.

Het antwoord is dat het bevoegd gezag (vergunningverlening/toezicht) bij de beoordeling van de milieubelastende activiteit het reductiepercentage uit bijlage VI van de Omgevingsregeling moet toepassen: 85%. Dat staat op de pagina Berekenen van de emissie van ammoniak, geur en fijnstof uit stallen.

Meer informatie

• Aanvullende technieken stal
• Bijlage VI Omgevingsregeling (verwijst naar een andere website)

2. Wat als de parameters blijvend niet aan de eisen voldoen?

De tweede vraag gaat over luchtwassers waarvan de parameters die van belang zijn voor een goede werking, ondanks genomen maatregelen blijvend niet aan de eisen voldoen. De vraag is of de veehouder door het nemen van de maatregelen al aan zijn verplichtingen heeft voldaan. En zo nee, op basis van welke artikelen het bevoegd gezag de veehouder dan kan aanschrijven.

Dat de veehouder maatregelen moet treffen, volgt uit artikel 4.829 lid 2 van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) (verwijst naar een andere website). Als hij maatregelen heeft getroffen, kan gesteld worden dat hij daaraan heeft voldaan. Hij moet echter maatregelen blijven treffen als de parameters nog steeds niet voldoen. Daarnaast moet de luchtwasser voldoen aan de systeembeschrijving (artikel 4.817 Bal (verwijst naar een andere website)) en de veehouder moet zorgen voor een goede werking (artikel 2.11 Bal (verwijst naar een andere website)). Dat laatste is niet het geval als de parameters blijvend niet aan de eisen voldoen. Bovendien moet de veehouder voldoen aan de emissiegrenswaarde uit artikel 4.820 Bal (verwijst naar een andere website). Dat is niet geborgd als de luchtwasser niet goed werkt. Op al deze artikelen kan het bevoegd gezag de veehouder aanschrijven.

Voorkomen van leegvissen watergangen

De vakgroep Water kreeg in mei een bijzondere vraag van een waterschap. De vraag gaat over de verhouding tussen hun waterschapsverordening en de Visserijwet. Het waterschap wil niet dat de watergangen worden leeggevist door vissers. De vraag is of ze in hun waterschapsverordening aanvullende regels voor de visserij ('het onttrekken van vis') kunnen opnemen. Dat betekent dat hun regels zouden afwijken van de Visserijwet en artikel 11.61 van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal), die deze visserij vergunningvrij verklaren. Ze zoeken dus de juridische onderbouwing om eisen te stellen in hun waterschapsverordening.

Artikel 11.61 van het Bal gaat over de flora- en fauna-activiteit. Het waterschap is niet het bevoegd gezag voor deze activiteit; dat is de provincie of de staatssecretaris van LVVN. Wel heeft het waterschap het beheer van watersystemen als taak (artikel 2.17 Omgevingswet en artikel 1 lid 2 Waterschapswet). Onderdeel van het beheer is het beschermen en verbeteren van de chemische en ecologische kwaliteit van watersystemen. Een goede visstand behoort ook tot de ecologische kwaliteit van watersystemen. Op grond van deze taak kan het waterschap daarom wel regels stellen ter bevordering van de visstand.