IPLO in de praktijk: kinderdagverblijven

De Omgevingswet staat voor een goede balans tussen beschermen en benutten van de fysieke leefomgeving. Aan de ene kant moeten kinderen in een kinderdagverblijf veilig zijn en verdienen ze bescherming, bijvoorbeeld tegen te veel geluid. Aan de andere kant kan het geluid van spelende kinderen en de verkeersaantrekkende werking van een kinderdagverblijf overlast geven voor de buurt. De Omgevingswet bevat regels en instrumenten om dit te regelen. De wet zorgt onder andere voor een samenhangende benadering van de leefomgeving en ruimte voor lokaal maatwerk.

Korte achtergrond

Op een kinderdagverblijf worden kinderen van 0 tot 4 jaar oud overdag opgevangen. Ze komen hier vaak meer dagen per week een hele werkdag. Het gaat om kleine kinderen, die meestal nog één of meer keren overdag slapen. Verder spelen ze veel, ook buiten. Ouders of verzorgers brengen de kinderen 's morgens, vaak voor het werk, en halen ze aan het eind van de middag weer op. Op die tijden is er druk fiets- en autoverkeer rondom het kinderdagverblijf. Een zorgvuldige keuze van de locatie is daarom belangrijk.

Ruimtelijk inpassen

Bij het ruimtelijk inpassen van kinderdagverblijven is voornamelijk het gemeentelijke beleid van belang. De gemeente bepaalt in haar omgevingsvisie of een ander beleidsstuk of er behoefte is aan kinderopvang en welke locaties hiervoor geschikt zijn (evenwichtige toedeling van functies aan locaties).

Het inpassen van een kinderdagverblijf kan op verschillende manieren: via een aanpassing van het omgevingsplan of een omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit. Als een activiteit in strijd is met de regels van het omgevingsplan, noemen we dat een buitenplanse omgevingsplanactiviteit, ofwel BOPA. De gemeente kan ook een BOPA-vergunning verstrekken.

Bij kinderdagverblijven spelen diverse omgevingsthema's. Welke thema's belangrijk zijn, is afhankelijk van de grootte en locatie. Bijvoorbeeld de hoeveelheid geluid die van buiten naar binnen doordringt of het geluid dat buiten spelende kinderen veroorzaken op de gevels van nabijgelegen woningen. Denk ook aan externe veiligheid, bijvoorbeeld als het kinderdagverblijf in de buurt ligt van een benzinestation. Luchtkwaliteit speelt ook een rol: het maakt verschil of een kinderopvanglocatie midden in een woonwijk ligt, of juist aan een drukke doorgaande weg.

En ook de kwaliteit van de bodem is van belang. Bij een kinderdagverblijf spelen kinderen ook buiten, waarbij ze in aanraking komen met de bodem. Veel bodems in Nederland hebben te maken met zogeheten diffuse loodverontreiniging. Kinderen kunnen zo te veel lood binnen krijgen. Zie daarvoor de pagina Maatschappelijke kosten-batenanalyse maatregelen bodemlood.

Meer informatie vindt u op de pagina Ruimtelijk inpassen kinderdagverblijf op een locatie.

(Ver)bouwregels

De Omgevingswet brengt een knip aan tussen technisch en ruimtelijk bouwen Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup). Dat levert 2 activiteiten op: de technische bouwactiviteit en de omgevingsplanactiviteit voor een bouwwerk.
De ruimtelijke bouwregels staan in het omgevingsplan: het tijdelijk deel van het omgevingsplan, het nieuwe deel van het omgevingsplan of de bruidsschat omgevingsplan. Of er staan regels in de verstrekte omgevingsvergunning.

Verder moet de gemeente zich houden aan de rijksregels die staan in het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) en het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).

Het Besluit kwaliteit kinderopvang bevat ook bouwregels voor een kinderdagverblijf.

Meer informatie vindt u op de pagina Bouwregels kinderdagverblijf.

Gebruiksregels

In het omgevingsplan staan de gebruiksregels waar een kinderdagverblijf aan moet voldoen. Bijvoorbeeld over geluid en het gebruik van de speelplaats.

Ook het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) bevat gebruiksregels; regels die zich met name richten op het waarborgen van de brandveiligheid.

Meer informatie vindt u op de pagina Gebruiksregels kinderdagverblijf.

Omgevingsloket

Initiatiefnemers die een bestaande kinderopvang willen verbouwen, een bestaand gebouw willen ombouwen tot kinderdagverblijf of een heel nieuw kinderdagverblijf willen bouwen, gaan naar het Omgevingsloket. Daar kunnen ze kijken in het omgevingsplan van hun gemeente, de regels zien, een Vergunningcheck doen en zo nodig direct een omgevingsvergunning aanvragen.

Definitie en cijfers

Momenteel zijn er ongeveer 9300 kinderdagverblijven en 8057 buitenschoolseopvanglocaties in Nederland (stand eind juni 2024, bron: Kinderopvangwijzer).

Meer informatie

Wilt u meer weten over de regelgeving rond kinderdagverblijven? Neem dan eens een kijkje op Praktijksituaties: Kinderdagverblijven.

Foto: Fietser bij een kinderdagverblijf in Mook (Gelderland). Bron: Mediatheek Rijksoverheid, copyright ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat. Fotograaf: Martin Hogeboom.