Schakel Special: netwerken in het noorden

Pang!

Klaar voor de start? Pang! Met een harde knal schiet wedstrijdstarter Bart Kort de Schakel Special in Heerenveen op gang. Het publiek heeft zich verzameld in de ijshockeyhal van schaatsmekka Thialf voor de plenaire opening. Ze zien er korte introducties van Marjolein Jansen, directeur-generaal Ruimtelijke Ordening bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Kars de Graaf, regeringscommissaris Omgevingswet. Zij geven aan heel benieuwd te zijn naar de eerste ervaringen van de bezoekers met de Omgevingswet.

Want inmiddels is de Omgevingswet bijna een jaar in werking. Hoe is dat verlopen, waar is men goed op weg en waar valt nog kennis bij te spijkeren? En welke vragen leven er nog? Enkele bezoekers krijgen de kans al bij de opening hun vragen te stellen. Vanuit de gemeente Almere klinkt het – kernachtig samengevat - 'kunt u zorgen voor meer mensen en minder regels?' Gelach, maar ook applaus van het publiek, het punt wordt herkend.

Vragen en workshops

Gezien de tijd kan niet iedereen z'n vraag stellen tijdens de opening. Voor wie dat niet kon, liggen er kaartjes klaar voor een vraag of advies voor Marjolein Jansen en/of Kars de Graaf.

Bezoekers kunnen kiezen uit zo'n 40 workshops, over alle mogelijke aspecten van de Omgevingswet. Zo is een projectleider bij de gemeente Coevorden druk met de overgang van de omgevingsvisie naar het omgevingsplan. Zijn collega buigt zich juist over het omgevingsprogramma. De workshop 'Van visie via programma naar omgevingsplan' is hen dan ook op het lijf geschreven. Beiden hopen bij de workshop hun kennis te vergroten, maar ook van andere gemeenten te leren over hoe ze het beste grip kunnen houden op deze overgang.

De Friese Aanpak

De Schakel Special is neergestreken in Friesland. Dit is het terrein van een bijzondere samenwerking op het gebied van de implementatie Omgevingswet: De Friese Aanpak. De provincie Friesland, het waterschap (Wetterskip Fryslân) en alle gemeenten hebben de handen ineen geslagen. 'Wij delen kennis en capaciteit, zodat niet iedereen het wiel opnieuw hoeft uit te vinden', zegt een programmamanager van De Friese Aanpak. 'Zo hebben we kenniskringen, bijvoorbeeld voor regelanalisten of voor stedenbouwkundigen. Maar ook zijn er experimenten met een AI (Artificial Intelligence) chatbot die vragen beantwoordt over de Omgevingswet.' Over dit laatste onderwerp kunnen bezoekers zelfs een workshop volgen tijdens de Schakel Special.

In Friesland en daarbuiten wordt De Friese Aanpak als een succes beschouwd. Vanuit Groningen en Drenthe is al interesse getoond om de samenwerking rondom de uitvoering van de Omgevingswet op dezelfde manier ter hand te gaan nemen. En in Friesland zelf? Daar kijkt men nu voorzichtig naar andere transitiegebieden als de landbouw en de zorg om ook een dergelijke brede samenwerking op te starten.

Doorwerken en netwerken

Elke bezoeker van de Schakel Special volgt 4 workshops: 2 in de ochtend en 2 in de middag. Dat is soms flink doorwerken, maar tussendoor is er een lange lunch. Tijd om bij te komen, en voor velen ook de kans om te netwerken en bij te praten. 2 bezoekers van de buurgemeenten Heerenveen en Smallingerland staan met elkaar te praten in het Fries. Ze schakelen over naar het Nederlands. 'Mooi dat dit georganiseerd wordt in het noorden, zo zeggen zij beiden. Ik kende de Schakeldag wel, maar Den Bosch is voor ons niet zo'n aantrekkelijke locatie voor een dagevenement. Regionaal werkt het ook goed, je komt veel bekenden tegen.'

Waardevolle dag

Regeringscommissaris Kars de Graaf is de hele dag aanwezig op de Schakel Special. Hij spreekt er veel mensen uit de praktijk. Een zeer waardevolle dag, zo vindt hij zelf. 'De meesten staan positief tegenover het werken met de Omgevingswet. Al komen natuurlijk ook de uitdagingen naar boven. Een voorbeeld? Gemeenten hebben veel vrijheid om de structuur van hun omgevingsplan te bepalen. Dat kan soms ook lastig zijn: waar begin je? Ideeën delen over de structuur van je plan kan helpen.'

Gemeenten kunnen dus leren van elkaar, de kennis is er vaak al. Zoek die op bij bijvoorbeeld andere gemeenten of adviseurs. Wissel waar mogelijk capaciteit uit. De Graaf: 'Een motto van de Omgevingswet is 'decentraal tenzij'. Als je met gemeenten kunt samenwerken, heb je daar profijt van. De Friese Aanpak is wat dat betreft een mooi voorbeeld en geheel in de geest van de Omgevingswet.'

Herhaling

Samenwerken gaat gemeenten in het noorden makkelijk af, zo weet ook een Regionaal Implementatie Coördinator (RIO) uit Groningen. 'Ik heb door het hele land gewerkt, maar nergens zoekt men elkaar zo makkelijk op als in het noorden.' De Schakel Special bood daar ook een mooie gelegenheid voor. De RIO: 'Ik kom in veel gemeenten en hoorde van verschillende mensen dat ze deze dag erg waarderen. Dat heb ik ook doorgegeven aan IPLO. Dus ik zou zeggen: voor herhaling vatbaar.'

Meer informatie

Een volgende Schakeldag is er in juni 2025. Heeft u interesse? Meld u alvast aan om een uitnodiging te ontvangen.