IPLO in de praktijk: toelaten van woningen bij hoogspanningsverbindingen
Wat betekent de komst van de Omgevingswet in de praktijk? Hebben de nieuwe regels invloed op uw werk? In de serie 'IPLO in de praktijk' laten we zien hoe die regels werken in concrete situaties. Deze keer kijken we naar het toelaten van woningen bij bovengrondse hoogspanningsverbindingen.
Door de groeiende vraag naar elektriciteit breidt het stroomnet in Nederland zich in rap tempo uit. Elektrische auto's, inductiekookplaten, warmtepompen, smart-tv's en smartphones – allemaal doen ze een beroep op het elektriciteitsnet. Ook de stroom die windmolens en zonnepanelen opwekken, vraagt om meer capaciteit op het netwerk.
Daarnaast groeit de behoefte aan woonruimte. Nieuwe woningen verrijzen overal in het land en wedijveren met andere voorzieningen om de beperkte beschikbare ruimte. Dat dwingt gemeenten om die ruimte zo efficiënt mogelijk te benutten. Bijvoorbeeld door huizen dichter bij hoogspanningsleidingen te bouwen. Om huizen op zo'n locatie toe te laten, moeten gemeenten rekening houden met de magneetvelden die hoogspanningsverbindingen produceren. Magneetvelden ontstaan overal waar stroom doorheen loopt.
Voorzorgbeleid magneetvelden
Internationaal geldt als norm dat een land moet voorkomen dat inwoners worden blootgesteld aan magneetvelden van meer dan 100 microtesla (de maat voor magnetische velden). In aanvulling op deze norm heeft Nederland het 'voorzorgbeleid magneetvelden'. Het doel hiervan is om te voorkomen dat inwoners langdurig worden blootgesteld aan magneetvelden rond elektriciteitswerken.
Het Rijk adviseert het bevoegd gezag om rekening te houden met magneetvelden bij het toelaten van 'gevoelige gebouwen'. Dit zijn gebouwen die staan in een magneetveldzone waar mensen langdurig kunnen verblijven. Het gaat dan onder meer over woningen, woonwagens, woonboten, verpleeghuizen en instellingen voor mensen met een beperking.
Lees meer over het begrip gevoelige bestemmingen/gebouwen.
Maatregelen rond magneetvelden
Het voorzorgbeleid voor magneetvelden bestaat uit 2 soorten maatregelen:
- afstandsmaatregelen door het bevoegd gezag
- bronmaatregelen door de netbeheerders
Netbeheerders
De elektriciteitsnetwerken in Nederland worden gebouwd en beheerd door verschillende netbeheerders. TenneT is de beheerder van het landelijke elektriciteitsnetwerk, waar regionale netwerken op zijn aangesloten. De regionale netbeheerders brengen de elektriciteit bij inwoners thuis. Dit zijn onder meer Enexis,Liander, Stedin en Coteq. Zij zijn verenigd in het samenwerkingsverband Netbeheer Nederland.
Afstandsmaatregelen
Bij het toelaten van nieuwe gevoelige gebouwen bij een bovengrondse hoogspanningslijn geldt als advies om eerst de magneetveldzone in kaart te brengen. Hiervoor moet het bevoegd gezag de magneetveldzone van de bovengrondse hoogspanningslijn berekenen. De magneetveldzone is het gebied rond bovengrondse hoogspanningslijnen waarbinnen het jaargemiddelde magneetveld hoger kan zijn dan 0,4 microtesla. Aan de hand van de uitkomsten bepaalt het bevoegd gezag of en waar er gevoelige gebouwen kunnen staan.
Zie ook uitspraak 200908100/1/R1 van de Raad van State.
Bronmaatregelen
Bronmaatregelen zijn technische maatregelen die netbeheerders nemen om de magneetvelden bij de bron te verkleinen. Deze maatregelen zorgen ervoor dat de magneetvelden in sterkte verminderen en de magneetveldzone smaller wordt. Voorbeelden van bronmaatregelen zijn:
- fasenoptimalisatie, waarbij elektriciteitsdraden op een bepaalde manier ten opzichte van elkaar worden gepositioneerd (zie de animatie van netbeheerder TenneT over fasenoptimalisatie).
- het verkleinen van de afstand tussen de elektriciteitsdraden.
Met de netbeheerders is destijds afgesproken dat zij vanaf 1 oktober 2023 de afgesproken bronmaatregelen treffen.
Meer informatie
Lees verder over hoogspanningsverbindingen en magneetvelden: