De ozonlaag, daar hadden we het toch niet meer over?
Op 16 september is het Wereld Ozon Dag. Een moment om stil te staan bij het belang om de ozonlaag te blijven beschermen, voor milieu en gezondheid. Veel mensen denken dat de ozonlaag inmiddels volledig is hersteld. Dat is niet het geval.
In 1985, dit jaar 40 jaar geleden, werd het overkoepelende Wenen Verdrag voor de bescherming van de ozonlaag gesloten. Dankzij het Montreal Protocol uit 1987 zijn schadelijke stoffen zoals CFK's grotendeels verleden tijd. Hierdoor is de ozonlaag aan het herstellen, maar het gat in de ozonlaag is nog niet volledig gedicht. Het herstel is geen vanzelfsprekendheid. Zonder blijvende monitoring en internationale samenwerking kunnen nieuwe bedreigingen te laat worden opgemerkt.
Ozonlaag is belangrijk
De ozonlaag houdt het grootste deel van de schadelijke ultraviolette (uv) straling van de zon tegen. Zonder die natuurlijke bescherming nemen de risico's op huidkanker, staar en andere gezondheidsproblemen sterk toe. Ook planten en dieren, inclusief plankton in de oceanen, zijn gevoelig voor overmatige uv-straling. Monitoring van de ozonlaag is belangrijk. Daarom is er een VN-fonds opgericht onder het Montreal Protocol. Nederland draagt via dit fonds bij aan het herstel van de ozonlaag.
Grondstations
Het VN-fonds (voluit het 'General Trust Fund for Financing Activities on Research and Systematic Observations Relevant to the Vienna Convention') werd rond 2002 opgericht en richt zich met name op metingen van ozonkolommen, ozonprofielen en uv-straling. Onderhoud en kalibratie van meteorologische grondstations is daarbij een van de taken. Grondstations spelen een sleutelrol in het valideren van satellietwaarnemingen en het monitoren van langetermijnveranderingen in de ozonlaag en uv-straling.
In veel ontwikkelingslanden ontbreken nog altijd goed uitgeruste meetlocaties. Met name in de tropen, waar klimaatverandering juist een grote invloed heeft op het herstel van de ozonlaag. Om het wereldwijde meetsysteem in stand te houden, ondersteunt het VN-fonds onder andere:
- onderhoud en kalibratie van grondstations
- vergelijking en uitwisseling van meetdata
- training van lokale wetenschappers en technici
- verplaatsing van meetapparatuur naar onderbedeelde regio's
Meer informatie
Lees meer over dit onderwerp op onderstaande IPLO-pagina's: