Nieuwe gemeentecolleges maken werk van schone lucht
Alle 12 provincies en al bijna 90 gemeenten hebben hun handtekening gezet onder het Schone Lucht Akkoord. Doel van dit akkoord: 50% gezondheidswinst door schonere lucht in Nederland in 2030. Nu er na de verkiezingen overal nieuwe gemeentecolleges zijn, is er werk aan de winkel.
'In deze periode wordt in veel gemeenten een nieuw college van bestuur gevormd', zegt Karin Blaauw, projectleider van het Schone Lucht Akkoord. 'Afspraken die door een vorig college zijn gemaakt om de luchtkwaliteit te verbeteren, moeten nu worden bewaakt. Belangrijk dus dat medewerkers van gemeenten nieuwe raadsleden en bestuurders wijzen op de afspraken die in het verleden zijn gemaakt. En je doet het uiteindelijk voor de gezondheid van je inwoners.'
Gevolgen van vieze lucht
Want hoewel de lucht in Nederland onmiskenbaar schoner is dan 10 of 20 jaar geleden, overlijden jaarlijks toch nog 11.000 mensen in ons land vroegtijdig door verontreinigde lucht. Verder levert het gezondheidsklachten op als hart- en vaatziekten, geïrriteerde slijmvliezen, kortademigheid of een verminderd concentratievermogen.
Blaauw: 'Door mee te doen aan het Schone Lucht Akkoord leveren gemeenten en provincies dus een belangrijke bijdrage aan de gezondheid van hun inwoners. Ze profiteren onder meer van subsidies. Zo kunnen deelnemers financiering krijgen voor projecten via de Specifieke Uitkering Schone Lucht Akkoord. Daarin is in 2021 12 miljoen euro verdeeld over 60 aanvragen. In 2022 staat de regeling opnieuw open.'
Naast de subsidieregelingen zijn er pilotprojecten, zoals de inzet van schone, mobiele werktuigen of het bouwen van laadpalen voor elektrische auto's. Blaauw: 'Doordat deelnemende gemeenten dezelfde doelen nastreven in luchtkwaliteit kunnen zij kennis delen, bijvoorbeeld over de pilotprojecten, maar zij kunnen ook besluiten daarin samen op te trekken.'
Talloze manieren
Hoe kunt u als gemeente concreet werken aan een betere luchtkwaliteit? 'Op talloze manieren', zegt Blaauw. 'Gemiddeld genomen is de meeste gezondheidswinst nog altijd te halen op de wegen. Denk aan de uitstoot van oudere dieselvoertuigen. Het helpt bijvoorbeeld al om die auto's uit de centra van steden te weren. Sommige gemeenten gaan al verder. Ze werken toe naar nul-emissiezones in het centrum, dus daar komen straks alleen nog maar elektrische voertuigen.'
Maar luchtverontreiniging heeft vele oorzaken. Blaauw: 'Denk bijvoorbeeld ook aan de houtstook van woningen. Dat heeft ook een nadelig gezondheidseffect. Door mensen er bewust van te maken dat het stoken van een open haard hun gezondheid schaadt en die van anderen, kunnen we hopelijk de lucht weer iets schoner maken.'
Mobiele werktuigen
Maar ook een – misschien minder bekend – onderdeel als 'mobiele werktuigen' heeft effect op de luchtkwaliteit. Blaauw: 'Mobiele werktuigen zijn bijvoorbeeld bouwmachines, veegwagens, tractoren of andere landbouwvoertuigen. Daarvan hebben we berekend dat de uitstoot van NO2 en fijnstof door deze werktuigen 75% omlaag kan. Bij elkaar levert dat dan zo'n 10% van de totale gezondheidswinst op in het Schone Lucht Akkoord. Subsidieregelingen voor het schoner maken van deze werktuigen zijn momenteel zeer populair.'