Dit is een instructie

Bedoeling instructie

Met een instructie geven bestuursorganen aan hoe lagere overheden hun taken of bevoegdheden moeten uitvoeren. Daarmee krijgt beleid of een belang van een hogere overheid een plek in het beleid of de regelgeving van een lagere overheid. De provincie kan een instructie geven aan het gemeentebestuur of het waterschapsbestuur. Het Rijk kan een instructie geven aan het gemeentebestuur, waterschapsbestuur of provinciebestuur. Een instructie geldt niet voor burgers of bedrijven.

Een instructie is bedoeld voor beleidsdoorwerking. Het is geen correctie-instrument achteraf.

Een instructie kan een opdracht bevatten om:

• een besluit te nemen
• een besluit niet te nemen
• een besluit op een voorgeschreven wijze te nemen

Ook kan een instructie gaan om een feitelijk handelen (doen of nalaten) om een taak of bevoegdheid uit te voeren. Of over de wijze van uitvoering.

Instructieregels gebruiken

Een bestuursorgaan gebruikt een instructie alleen als instructieregels niet toereikend zijn. Een opdracht moet bijvoorbeeld snel(ler) worden uitgevoerd dan met instructieregels mogelijk is. Of een opdracht geldt maar voor een beperkt aantal geadresseerden.

Een instructie kan niet als deze is bedoeld voor herhaalde uitvoering door verschillende bestuursorganen. Dit staat in artikel 2.35, lid 1 Omgevingswet.

Ook mogen Rijk en provincie alleen een instructie geven voor de taken en bevoegdheden waarvoor dat expliciet in de Omgevingswet is aangegeven.

Toepassingsgebieden

Artikel 2.33 en artikel 2.34 van de Omgevingswet noemen de bevoegdheden om instructies te geven. Enkele voorbeelden zijn:

1. Een instructie kan worden gegeven als dat nodig is voor een evenwichtige toedeling van functies aan locaties Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup).
2. Ook kan instructie worden gegeven aan het waterschapsbestuur als dat nodig is voor een samenhangend en doelmatig regionaal waterbeheer.
3. Daarnaast kan een instructie dienen om een algemene wettelijke taak duidelijker aan een bepaald openbaar lichaam op te dragen. Een voorbeeld hiervan is de instructie om een beheersmaatregel te nemen of een bepaalde handeling uit te voeren.
4. Verder kan een bestuursorgaan een instructie gebruiken om in een bijzonder geval aan te geven wat er onder een algemeen geformuleerde norm moet worden verstaan.
5. Heeft een instructie betrekking op een programma? Dan kan de instructie een opdracht bevatten om een extra maatregel in het programma op te nemen of om een bepaalde maatregel op een bepaalde wijze vorm te geven of uit te voeren.

Terughoudendheid

Het Rijk en de provincies moeten terughoudend omgaan met de instructiebevoegdheid. Voor het geven van een instructie voeren ze daarom verplicht overleg met het bestuursorgaan voor wie de instructie is. (artikel 10.6 Omgevingsbesluit)

Meestal leidt dit overleg tot overeenstemming en is een instructie niet meer nodig.

Motiveringsplicht

Bij het instructiebesluit moet de hogere overheid motiveren dat de instructie nodig is:

• voor een provinciaal of nationaal belang, omdat dat belang niet goed door de gemeente of provincie kan worden behartigd,
• voor een doelmatige of doeltreffende uitoefening van de taken en bevoegdheden krachtens de Omgevingswet, of
• omdat EU-regelgeving eigenlijk geen andere vorm toestaat.

Dit volgt uit de artikelen 2.33 en 2.34 Omgevingswet die artikel 2.3, tweede en derde lid Omgevingswet van toepassing verklaren.

Een instructie voor een provinciaal of nationaal belang kan alleen als dat belang al kenbaar was  uit een openbaar document. Bijvoorbeeld een beleidsdocument zoals de omgevingsvisie of programma, een beleidsbrief of beleidsnota. Zie artikel 2.35, lid 2 Omgevingswet.

Uitvoeren instructie

Als bestuursorganen een instructie geven, moeten zij daarbij een termijn stellen waarbinnen de overheid die de instructie heeft gekregen de instructie moet uitvoeren.

Het bestuursorgaan dat de instructie moet opvolgen, moet deze juist, volledig en op tijd uitvoeren. Wanneer dat niet gebeurt, kan niet opnieuw een instructie worden gegeven. Wel kan het hogere bestuursorgaan dan interbestuurlijke toezichtsinstrumenten toepassen, zoals schorsing of vernietiging van besluiten of indeplaatsstelling.