Zoeken in deze site

Let op: De informatie over regelgeving geldt na inwerkingtreding van de Omgevingswet.


De maatwerkregel onder de Omgevingswet

Een maatwerkregel is een lokale uitwerking van een algemene regel van het Rijk of de provincie. Decentrale bestuursorganen kunnen alleen maatwerkregels stellen als ze daarvoor de bevoegdheid krijgen van een hoger bestuursorgaan. Met de maatwerkregels kunnen decentrale overheden de regels van hogere bestuursorganen toespitsen op de lokale situatie.

Situaties die zich lenen voor maatwerkregels

Maatwerkregels helpen om regels te specificeren voor:

  • onvoorziene situaties
  • bijzondere gevallen
  • lokale omstandigheden
  • het bereiken van ambities voor de kwaliteit van de fysieke leefomgeving

Bevoegdheid stellen maatwerkregels

Decentrale overheden kunnen alleen maatwerkregels stellen als een hoger bestuursorgaan de bevoegdheid geeft. Het Rijk kan die bevoegdheid geven aan provincie, gemeente of waterschap. In het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) geeft het Rijk brede mogelijkheden voor maatwerkregel. In het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) geeft het Rijk heel beperkt mogelijkheden. De provincie kan de bevoegdheid alleen aan gemeente of waterschap geven. De provincie doet dit via regels in de omgevingsverordening.

Maatwerkregels van de gemeenten staan in het omgevingsplan. Die van het waterschap in de waterschapsverordening. En maatwerkregels van de provincie in de omgevingsverordening.

Grenzen aan maatwerk

Niet alle maatwerkregels zijn mogelijk. Om te beginnen kan het bevoegd gezag alleen maatwerkregels stellen 'met het oog op de doelen van de wet'. Dit betekent dat het bevoegd gezag maatwerkregels moet kunnen motiveren vanuit bijvoorbeeld de bewoonbaarheid van het land of de bescherming en verbetering van het leefmilieu. Zie de artikelen 4.1 en 1.3 Omgevingswet.

Daarnaast is paragraaf 4.3.2 van de Omgevingswet van overeenkomstige toepassing op het opstellen van maatwerkregels. Hierin staan algemene uitgangspunten, zoals het waarborgen van de veiligheid en het beschermen van de gezondheid. Verder zijn er ook meer specifieke uitgangspunten, zoals toegankelijkheid van bouwwerken voor mensen met een functiebeperking en het toepassen van de . Zie artikel 4.6, tweede lid, Omgevingswet.

Verder geven het Bal en het Bbl zelf gevallen aan waarin het bevoegd gezag niet of beperkt maatwerkregels mag stellen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat:

  • de maatwerkmogelijkheid bij een bepaald type activiteiten is uitgeschakeld
  • maatwerk op de aanwijzing van activiteiten niet mogelijk is
  • maatwerk op meldingsplichten of vergunningplichten niet mogelijk is
  • maatwerkmogelijkheden beperkt zijn tot bepaalde specifieke maatwerkregels
  • Europees recht bepaalde minimumeisen verplicht stelt, zodat maatwerkregels daar niet van mogen afwijken

Meer informatie



Begrip: beste beschikbare technieken (BBT)

De definitie van beste beschikbare technieken (BBT) staat onder de begrippen van bijlage A van de Omgevingswet.

'Beste' omvat de meest doeltreffende technieken voor het bereiken van een hoog niveau van bescherming van het milieu. Dit om emissies van een bedrijf te voorkomen. Als dit niet mogelijk is, moet het bedrijf de emissie zo veel mogelijk beperken.

'Beschikbare' omvat technieken die technisch en economisch haalbaar zijn voor die bedrijfstak, en die bedrijven kunnen toepassen. De techniek moet redelijkerwijs in Nederland of in een ander land verkrijgbaar zijn.

Het begrip 'technieken' is ruim. Hieronder valt:

  • de toegepaste technieken
  • ontwerp, bouw en ontmanteling van de installatie
  • onderhoud en bedrijfsvoering van de installatie

Lees meer over bronnen van BBT en toepassen van BBT bij vergunningen voor milieubelastende activiteiten.