Mogelijke en verplichte onderdelen omgevingsverordening

Er zijn onderwerpen die de provincie moet regelen in de omgevingsverordening. En er zijn in de wet een aantal onderwerpen genoemd die de provincie kan regelen.

Wat moet, kan en mag

De Omgevingswet gaat uit van het beginsel decentraal tenzij. Dit betekent dat de gemeente of het waterschap als eerste aan zet is. De provincie mag alleen de onderwerpen regelen die van provinciaal belang zijn. Voor een aantal van deze onderwerpen heeft het Rijk instructieregels opgenomen in het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl). Daarin staat wat er in de omgevingsverordening moet, kan en mag.

Wat moet in de omgevingsverordening

In hoofdstuk 7 van het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) staan instructieregels over de onderwerpen die in de omgevingsverordening moeten worden opgenomen. Het gaat dan om:

bescherming van werelderfgoed en cultureel erfgoed
bescherming van kernkwaliteiten en collectieve waarden van het kustfundament
bescherming van het natuurnetwerk Nederland, inclusief Natura 2000
stiltegebieden
grondwaterbeschermingsgebieden
beperkingengebieden lokaal spoor
omgevingswaarden voor de veiligheid van regionale waterkeringen en de gemiddelde kans op overstroming van bij verordening aangewezen gebieden
aanwijzing provinciale wegen en lokale spoorwegen, in verband met geluidproductieplafonds (GPP)

Wat kan in de omgevingsverordening

In het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en in het Bkl wordt een aantal onderwerpen uitdrukkelijk genoemd die de provincie bij omgevingsverordening kan regelen. Het gaat bijvoorbeeld om de volgende onderwerpen:

het aanpassen van de aanwijzing van omgevingsvergunningplichtige gevallen (artikel 2.16, 16.5 en 16.9 Bal)
aanvullende vergunningplichten over milieubelastende activiteiten (artikel 2.15 Bal)
het opnemen van maatwerkregels waar dat op grond van het Bal is toegestaan
het opnemen van regels over ammoniak bij verzuringsgevoelige gebieden
het opnemen van strengere of aanvullende omgevingswaarden met betrekking tot luchtkwaliteit of waterkwaliteit dan in het Bkl
het opnemen van instructieregels aan gemeenten of waterschappen over het voldoen aan die omgevingswaarden

Wat mag in de omgevingsverordening

De uitoefening van de taken en bevoegdheden op grond van deze wet wordt overgelaten aan de bestuursorganen van een gemeente, tenzij daarover andere regels zijn gesteld (artikel 2.3, eerste lid Omgevingswet).

Een bestuursorgaan van een provincie oefent een taak of bevoegdheid, als dat bij de regeling daarvan is bepaald, alleen uit als dat nodig is:

met het oog op een provinciaal belang en dat belang niet op een doelmatige en doeltreffende wijze door het gemeentebestuur kan worden behartigd, of
voor een doelmatige en doeltreffende uitoefening van de taken en bevoegdheden op grond van deze wet of de uitvoering van een internationaalrechtelijke verplichting. (artikel 2.3, tweede lid Omgevingswet).

Het is aan de provincie om te motiveren waarom het doeltreffender is om deze zaken op provinciaal niveau te regelen of waar het provinciaal belang zich op richt.

Daarnaast kan de provincie regels stellen omdat het niet doelmatig en doeltreffend is om een belang op gemeentelijk (of waterschaps)niveau te behartigen. Het provinciebestuur moet motiveren waarom zij het onderwerp regelen en niet overlaten aan de gemeenten. De onderwerpen moeten wel over de fysieke leefomgeving gaan.

Het gaat bijvoorbeeld om regels over:

zorgvuldig ruimtegebruik en ruimtelijke kwaliteit
agrarische ontwikkelingen
stedelijke ontwikkelingen
leegstand
beperkingengebieden bij provinciale wegen
het (verbod op) ontgassen van binnenvaartschepen
gaswinning
windenergie

Wat mag niet in de omgevingsverordening

In het tweede lid van artikel 2.3 van het Omgevingsbesluit staat dat er in de omgevingsverordening geen regels worden opgenomen over het vaststellen van provinciale belastingen en het strafbaar stellen van overtredingen van provinciale verordeningen.

Regels voor verschillende doelgroepen

De omgevingsverordening bevat regels die zich richten tot drie doelgroepen:

burgers en bedrijven:
- algemene regels (artikel 4.1 en 4.2 Omgevingswet),
- meldingsplichten en vergunningen (artikel 5.4 juncto 5.19 Omgevingswet)
gemeenten en waterschappen:
- instructieregels over de uitoefening van hun taken en bevoegdheden (artikel 2.16 en 2.17 Omgevingswet) en
- beoordelingsregels voor omgevingsvergunningen (artikel 5.19 Omgevingswet)
Gedeputeerde Staten:
- regels over omgevingswaarden
- beoordelingsregels voor omgevingsvergunningen
- het toepassen van flexibiliteit of
- instructieregels over het opstellen van programma’s en projectbesluiten

Zie ook

Vergelijking omgevingsplan, omgevingsverordening en waterschapsverordening

Begrip: Decentraal, tenzij

Decentraal, tenzij betekent dat het laagste niveau de meeste taken en bevoegdheden rond de fysieke leefomgeving krijgt. De gemeenten staan aan de basis voor de algemene zorg voor de fysieke leefomgeving. De waterschappen hebben de functionele zorg voor het waterbeheer.

Lees meer over het begrip decentraal, tenzij.

Begrip: Instructieregel

De instructieregel is een bindende regel voor bestuursorganen over:

de uitvoering van bepaalde taken, of
de inhoud van bepaalde te nemen besluiten (bijvoorbeeld programma’s, omgevingsplannen, vergunningen)

Zij kunnen door provincies en het Rijk worden vastgesteld. Die van het Rijk staan in het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl). Lees meer over de instructieregel.

Begrip: Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl)

Het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) is een van de 4 algemene maatregelen van bestuur (AMvB's) onder de Omgevingswet.

Lees meer over het Besluit kwaliteit leefomgeving.

Begrip: Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)

Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) is één van de 4 algemene maatregelen van bestuur (AMvB's) onder de Omgevingswet. Het Bal bevat regels van het Rijk over activiteiten in de fysieke leefomgeving.

Lees meer over het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal).