Reactieve interventie-instrumenten provincie
De provincie kan vooraf regels stellen over gemeentebesluiten. Daarnaast kan de provincie soms achteraf ingrijpen in besluiten van de gemeente. Dit kan de provincie doen met het reactieve interventie-instrumentarium uit de Omgevingswet.
Bij welke besluiten reactieve interventie
De Omgevingswet geeft provincies instrumenten om achteraf in te grijpen voor 2 besluiten van de gemeente:
- Bij vaststelling of wijziging van het omgevingsplan: het reactief interventiebesluit.
- Bij een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit: advies en instemming vanwege een provinciaal belang.
Waarom achteraf ingrijpen
De verantwoordelijkheid voor een evenwichtige toedeling van functies aan locaties ligt in de eerste plaats bij de gemeenten. Maar ook het Rijk en de provincies hebben daarbij belangen. Om die belangen te behartigen hebben het Rijk en de provincies in de Omgevingswet instrumenten voor beleidsdoorwerking.
Hiermee kunnen zij invloed uitoefenen op de taak- en bevoegdheidsuitoefening van de decentrale overheden. Bij voorkeur doen zij dit vooraf (proactief) met instructieregels of instructies. Het Rijk en de provincies geven dan vooraf de regels waaraan die andere overheden moeten voldoen.
Soms is het voor het Rijk of de provincie nodig om achteraf (reactief) in te grijpen. De gemeente heeft dan al een besluit genomen, of bekendgemaakt een bepaald besluit te willen nemen. Dit ingrijpen kan dan bijvoorbeeld nodig zijn als er geen tijd is geweest om instructieregels of een instructie te geven, door de nieuwigheid van het belang. Of als de gemeente de instructieregel of instructie niet goed uitvoert.
Generiek interbestuurlijk toezicht en reactieve interventie-instrumenten
Voor achteraf ingrijpen bevatten de Provinciewet, Gemeentewet en Waterschapswet de instrumenten van het generiek interbestuurlijk toezicht. Dit zijn de instrumenten indeplaatsstelling bij taakverwaarlozing en schorsing en vernietiging van besluiten. Die instrumenten zijn niet goed geschikt voor de provincies om achteraf in te kunnen grijpen bij de evenwichtige toedeling van functies aan locaties door gemeenten.
Bij strijd met een provinciaal belang is het de Kroon die bij vernietiging wegens strijd met het algemeen belang bepaalt of de vernietiging gerechtvaardigd is. De provincie bepaalt dit niet. Dit doorkruist de bevoegdheid van de bestuursorganen van de provincie om hun eigen sectorale belangen te bepalen en te wegen ten opzichte van de belangen van de gemeente.
Daarom bevat de Omgevingswet instrumenten voor de provincies om achteraf te kunnen ingrijpen op de besluiten van gemeenten. Die instrumenten zijn alleen bedoeld voor besluiten die gaan over de evenwichtige toedeling van functies aan locaties. Die instrumenten noemen we het 'reactieve interventie-instrumentarium' of de 'reactieve interventie-instrumenten' uit de Omgevingswet.